Algılanan Yönetici Desteği ile Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişkide Lider-Üye Etkileşiminin Aracılık Etkisi

Yıl 2019, 18. UİK Özel Sayısı, 101 - 137, 31.08.2019

Zülfi Umut Özkara , Aynur Taş , Belgin Aydıntan

https://doi.org/10.26466/opus.584036

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmada; algılanan yönetici desteği ile örgütsel sinizm arasındaki ilişkide lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi araştırılmıştır. Araştırmanın veri seti; Ankara’daki bir kamu kurumunun merkez teşkilatında çalışan mühendislerden elde edilen 215 anketten oluşmaktadır. Elde edilen veriler, SPSS 24 ve AMOS 24 programları ile analiz edilmiştir. Çalışma kapsamında; geçerlilik, güvenilirlik, Pearson korelasyon, yapısal eşitlik modellemesi ve Sobel testi analizleri gerçekleştirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, çalışmaya katılanlar bakımından algılanan yönetici desteği lider-üye etkileşiminin kalitesini pozitif ve anlamlı bir şekilde doğrudan etkilemektedir. Lider-üye etkileşiminin kalitesi de örgütsel sinizimi negatif ve anlamlı bir şekilde doğrudan etkilemektedir. Diğer taraftan algılanan yönetici desteği örgütsel sinizmi, sadece lider-üye etkileşiminin kalitesi üzerinden negatif ve anlamlı bir şekilde dolaylı olarak etkileyebilmektedir. Bu durumda, algılanan yönetici desteği ile örgütsel sinizm arasındaki ilişkide lider-üye etkişiminin tam aracı değişken rolü bulunmaktadır. Bu çalışmada; algılanan yönetici desteği ve lider-üye etkileşiminin kalitesi düzeylerindeki artışın örgütsel sinizm düzeyi üzerindeki azaltıcı etkileri yoluyla örgütsel sinizmin örgüt üzerindeki zarar verici etkilerini düşürmenin ve böylece örgüte katkı sağlamanın mümkün olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Algılanan yönetici desteği, Lider-üye etkileşimi, Örgütsel sinizm, Sosyal değişim kuramı

The Mediating Effect of Leader-Member Exchange in the Relationship Between Perceived Supervisor Support and Organizational Cynicism

Öz

This study investigates the mediating effect of leader-member exchange in the relationship between the perceived supervisor support and the organizational cynicism. 215 eligible questionnaires obtained from engineers working in the central organization of a public institution in Ankara have formed the data set of the research. These data obtained have been analyzed through SPSS 24 and AMOS 24 softwares. In this study; validity, reliability, Pearson correlation, structural equation modeling and Sobel test have been employed. According to the analysis results in terms of participants in this study, the perceived supervisor support has a direct positive and significant effect on the quality of leader-member exchange. The quality of leader-member exchange also has direct negative and significant effect on the organizational cynicism. On the other hand, the perceived supervisor support has an indirect negative and significant effect on the organizational cynicism only through the quality of leader-member exchange. In this case, the leader-member exchange is a full mediating variable in this relation. It is concluded that it is possible to reduce the damaging effects of organizational cynicism on the organization and thus contribute to the organization by reducing the level of organizational cynicism through the increase in levels of the perceived supervisor support and the quality of leader-member exchange.

Anahtar Kelimeler

Perceived supervisor support, Leader-member exchange, Organizational cynicism, Social exchange theory

Kaynakça

• Akkoç, İ., Çalışkan, A., Uçak, P. ve Özalp, D. (2013). Örgütsel destek, lider ve sosyal desteğin iş performansına etkisinde lider-üye etkileşiminin rolü. 21. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (ss. 205-207), 30 Mayıs-1 Haziran, Dumlupınar Üniversitesi İİBF, Kütahya.
• Anderson, J.C. ve Gerbing, D.W. (1988). Structural equation modeling in practice: A review and recommended two-step approach. Psychological Bulletin, 103(3), 411-423.
• Andersson, L.M. ve Bateman, T.S. (1997). Cynicism in the workplace: Some causes and effects. Journal of Organizational Behavior, 18(5), 449-469.
• Azman, I., Sieng, L.L.C., Ajis, M.N., Dollah, N.F. ve Boerhannoeddin, A. (2009). Relationship between supervisor’s role and job performance in the workplace training program. Ştiinte Economice, 56, 237-251.
• Babin, B.J. ve Boles, J.S. (1996). The effects of perceived co-worker involvement and supervisor support on service provider role stress, performance and job satisfaction. Journal of Retailing, 72(1), 57-75.
• Bardakoğlu, Ö., Akgündüz, Y., Kızılcalıoğlu, G. ve Yeşilyurt, H. (2017). Otel işletmelerinde algılanan yönetici desteğinin çalışanların iş stresi ve mutluluk düzeylerine etkisi. 8. Uluslararası Girişimcilik Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (ss. 103-116), 14-16 Temmuz, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Baron, R.M. ve Kenny, D.A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social pychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
• Bentler, P.M. ve Bonett, D.G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin, 88(3), 588-606.
• Bhanthumnavin, D. (2000). Importance of supervisory social support and its implications for HRD in thailand. Psychology and Developing Societies, 12(2), 155-166.
• Bhanthumnavin, D. (2003). Perceived social support from supervisor and group members’ psychological and situational characteristics as predictors of subordinate performance in Thai work units. Human Resource Development Quarterly, 14(1), 79-97.
• Blau, P.M. (1964). Exchange and power in social life. NY: John Wiley & Sons.
• Brandes, P., Dharwadkar, R. ve Dean, J.W. (1999). Does organizational cynicism matter? Employee and supervisor perspectives on work outcomes. Eastern Academy of Management Proceedings, Philadelphia, 150-153.
• Browne, M.W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. K.A. Bollen ve J.S. Long (Eds.), Testing structural equation models içinde (ss. 136-162), California: Thousand Oaks, Sage, Newbury Park.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (17. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Chen, C.H.V., Wang, S.J., Chang, W.C. ve Hu, C.S. (2008). The effect of leader-member exchange, trust, supervisor support on organizational citizenship behavior in nurses. Journal of Nursing Research, 16(4), 321-328.
• Cole, M,S., Brunch, H. ve Vogel, B. (2006). Emotion as mediators of the relations between perceived supervision support and psychological hardiness on employee cynicism. Journal of Organizational Behavior, 27, 463-484.
• Çalışkan, S.C. (2009). Turizm işletmelerinde liderlik tarzları ve lider-üye etkileşimi kalitesi (LÜE) üzerine bir çalışma. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 219-241.
• Davis, W.D. ve Gardner, W.L. (2004). Perception of politics and organizational cynicism: An attributional and leader-member exchange perspective. The Leadership Quarterly, 15, 439-465.
• Dean, J.W., Brandes, P. ve Dharwadkar R. (1998). Organizational cynicism. The Academy of Management Review, 23(2), 341-352.
• De-Bakker, E. (2007). Integrity and cynicism: Possibilities and constraints of moral communication. Journal of Agricultural and Environmental Ethics, 20(1), 119-136.
• Eaton, J. A., (2000). A social motivation approach to organizational cynicism. (Yüksek lisans tezi), York Üniversitesi, Psikoloji Programı, Toronto, Ontario.
• Ece, S., Kurban, Z. ve Gültekin, S. (2018). Öz-yeterlik algısı ve örgütsel sinizm ilişkisi: Algılanan yönetici desteğinin aracılık rolü. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(6), 993-1000.
• Emhan, A., Kula, S. ve Töngür, A. (2013). Yapısal eşitlik modeli kullanılarak yönetici desteği, örgütsel bağlılık, örgütsel performans ve tükenmişlik kavramları arasındaki ilişkilerin analizi: Kamu sektöründe bir uygulama. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1), 53-69.
• Ergeneli, A. (2006). Örgüt ve insan (1. Baskı). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Fitzgerald, M.R. (2002). Organizational cynicism: Its relationship perceived organizational injustice explanatory style (Doktora tezi). University of Cincinnati, Arts and Sciences, Ohio.
• Giray, M.D. ve Şahin, D.N. (2012). Algılanan örgütsel, yönetici ve çalışma arkadaşları desteği ölçekleri: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 15(30), 1-9.
• Gkorezis, P. (2015). Supervisor support and pro-environmental behavior: The mediating role of LMX. Management Decision, 53(5), 1045-1060.
• Gouldner, A.W. (1960). The norm of reciprocity: A preliminary statement. American Sociological Review, 25(2), 161-178.
• Graen, G.B. ve Scandura, T.A. (1987). Toward a psychology of dyadic organizing. Research in Organizational Behavior, 9, 175-208.
• Gültekin, S. (2014). Psikolojik sözleşme ihlali ile örgüte karşı sinik tutum arasındaki ilişkide lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J. ve Anderson, R.E. (2010). Multivariate data analysis (7. Baskı). NJ: Pearson Prentice Hall, Upper Saddle River.
• Hu, L. ve Bentler, P. (1995). Evaluating model fit. R.H. Hoyle (Ed.), Structural equation modeling: Concepts, issue, and applications içinde (ss. 76-99), California: Sage Publications, Newbury Park.
• Hu, L. ve Bentler, P.M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
• İnce, F. (2018). Örgütsel sinizm. E. Aydoğan (Ed.), Örgütsel davranış odaklı yönetsel yaklaşımlar içinde (ss. 509-518), Ankara: Gazi Kitabevi.
• James, M.S.L. (2005). Antecedents and consequences of cynicism in organizations: An examination of the potential positive and negative effects on school systems (Doktora tezi). The Florida State University, College of Business, Florida.
• Johnson, J.L. ve O’Leary-Kelly, A.M. (2003). The effects of psychological contract breach and organizational cynicism: Not all social exchange violations are created equal. Journal of Organizational, 24(5), 627-647.
• Kahn, R.L., Wolfe, D.M., Quinn, R.P., Snoek, J.D. ve Rosenthal, R.A. (1965). Organizational stress: Studies in role conflict and ambiguity. Administrative Science Quarterly, 10(1), 125-129.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayınevi.
• Karayel, M. (2016). Örgütsel destek, lider desteği ve sosyal desteğin iş performansına etkisinde lider-üye etkileşiminin aracılık rolü: Yerel yönetimler örneği (Yüksek lisans tezi). Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Khalid, A., Rathore, K. ve Aslam, N. (2017). The influence of supervisory support on work motivation: A moderating role of organizational support. New Trends and Issues Proceedings on Humanities and Social Sciences, 4(10), 136-143.
• Kline, R.B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling (2. Baskı). NY: The Guilford Press.
• Liden, R.C. ve Maslyn, J.M. (1998). Multidimensionality of leader-member exchange: An empirical assessment through scale development. Journal of Management, 24(1), 43-72.
• Liden, R.C., Sparrowe, R.T. ve Wayne, S.J. (1997). Leader-member exchange theory: The past and potential for the future. G. Ferris (Ed.), Research in personnel and human resource management içinde (ss. 47-119), 15, Greenwhich: JAI Press.
• Maslyn, J.M. ve Uhl-Bien, M. (2001). Leader-member exchange and its dimensions: Effects of self-effort and other’s effort on relationship quality. Journal of Applied Psychology, 86(4), 697-708.
• Meydan, C.H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi: Amos uygulamaları (1. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Neves, P. (2012). Organizational cynicism: Spillover effects on supervisor-subordinate relationships and performance. The Leadership Quarterly, 23, 965-976.
• Newman, A., Thanacoody, R. ve Hui, W. (2012). The effects of perceived organizational support, perceived supervisor support and intra-organizational network resources on turnover intentions. Personnel Review, 41(1), 56-72.
• Özutku, H., Ağca, V. ve Cevrioğlu, E. (2008). Lider-üye etkileşim teorisi çerçevesinde, yönetici-ast etkileşimi ile örgütsel bağlılık boyutları ve iş performansı arasındaki ilişki: Ampirik bir inceleme. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 193-210.
• Pohl, S. ve Galletta, M. (2016). The role of supervisor emotional support on individual job satisfaction: A multilevel analysis. Applied Nursing Research, 33, 61-66.
• Preacher, K.J. ve Leonardelli, G.J. (2010). Calculation for the sobel test: An interactive calculation tool for mediation tests, 31 Ocak 2019 tarihinde http://www.quantpsy.org/sobel/sobel.htm adresinden erişildi.
• Qureshi, M.A. ve Hamid, K. (2017). Impact of supervisor support on job satisfaction: A moderating role of fairness perception. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 7(3), 235-242.
• Robbins, S.P. ve Judge, T.A. (2013). Liderlik (14. Baskıdan Çeviri). A. Yalçın (Ed.), İ. Erdem (Çev. Ed.), Örgütsel davranış içinde (s. 374-416), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Salahian, A., Oreizi, H.R., Abedi, M.R. ve Soltani, I. (2012). Co-workers/supervisor support and burnout. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 4(1), 141-148.
• Setton, R.P., Bennett, N. ve Liden, R.C. (1996). Social exchange in organizations: Perceived organizational support, leader-member exchange, and employee reciprocity. Journal of Applied Psychology, 81(3), 219-227.
• Tabachnick, B.G. ve Fidell, L.S. (2013). Using multivariate statistics (6. Baskı), Boston: Allyn & Bacon.
• Taş, A. ve Özkara, Z.U. (2018). Algılanan yönetici desteği ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkide iş stresinin aracılık rolü. 6. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (ss. 510-519), 2-3 Kasım, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Van Breukelen, W., Schyns, B. ve Le Blanc, P. (2006). Leader-member exchange theory and research: Accomplishments and future challenges. Leadership, 2(3), 295-316.
• Wang, Z. (2014). Perceived supervisor support and organizational citizenship behavior: The role of organizational commitment. International Journal of Business and Social Science, 5(1), 210-214.
• Yoon, J. ve Lim, J. C. (1999). Organizational support in the workplace: The case of Korean hospital employees. Human Relations, 52(7), 923-945.