Toplulukçu Kültürün Öz Liderlik Algısı Üzerine Etkisi: Hizmet Sektöründe Bir Araştırma

Yıl 2019, 18. UİK Özel Sayısı, 410 - 437, 31.08.2019

Ayşen Akbaş Tuna

https://doi.org/10.26466/opus.585045

Öz

Günümüz iş dünyasında,
hızlı ve sürekli olan değişim ve gelişmeler yaşanmaktadır. Bu nedenle
işletmeler, sahip oldukları insan kaynaklarını en iyi şekilde yönlendirmek ve
merkezi bir yönetimden daha esnek bir yönetime geçmek gereği duymaktadır. Böyle
bir ortamda işletmelerde liderlik tarzları da bu değişime uyum sağlayacak
şekilde değişmekte ve çeşitlenmektedir. Bazı davranışsal ve bilişsel
stratejilerin kullanımı yoluyla bireylerin kendi davranışlarını kontrol
ettikleri bir süreç olarak adlandırılan öz liderlik kavramı, çeşitli kültürel
değerlere sahip toplumlarda çeşitli düzeylerde görülen bir lidelik çeşidi
olarak karşımız çıkmıştır. Bu çalışmada da, toplumsal kültürel boyutlardan
toplulukçuluk boyutunun, davranış odaklı öz liderlik
stratejileri üzerine olan etkisi araştırılmaktır. Bu kapsamda, toplumsal
kültürel değerlerin toplulukçuluk alt boyutu ile davranış odaklı öz liderliğin
alt boyutları arasındaki ilişkiler ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışmanın
örneklemini Ankara'daki hizmet sektöründe çalışan 374 birey oluşturmaktadır.
Oluşturulan modelin doğrulanması ve beklenen etkinin test edilmesi için AMOS
22; tanımlayıcı istatistikler için ise SPSS 20 paket programlarından
yararlanılmıştır. Çalışmada toplulukçuluğun; davranış odaklı öz liderlik
stratejilerinden kendini ödüllendirme, kendini gözlemleme ve kendine
hatırlatıcılar belirleme stratejilerini anlamlı ve pozitif yönde; kendini
cezalandırma stratejisini ise, anlamlı ve negatif yönde etkilediği sonucuna
ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öz liderlik, Kültürel Boyutlar, Toplulukçuluk

The Impact of Collectivistic Culture on Self Leadership: A Study in Service Sector

Öz

In today's business
world, rapid and continuous changes and developments are taking place. For this
reason, businesses need to optimize their human resources and move from
centralized management to a more flexible management. In such an environment,
leadership styles in enterprises change and diversify to adapt to this change.
The concept of self-leadership, which is called as a process in which
individuals control their own behavior through the use of some behavioral and
cognitive strategies, has emerged as a kind of leadership that is seen at
various levels in societies with various cultural values. This study was
conducted to explore the effect of collectivism on behavior-focused
self-leadership strategies. In this context, it has been tried to reveal the
relations between collectivism sub-dimension of social cultural values and
behavior-oriented self-leadership. The sample of the study consists of 374
individuals working in the service sector in Ankara. In order to verify the
created model and to test the expected effect, Amos 22 and for the descriptive
statistics SPSS 20 package programs were used. In the study; it was concluded
that collectivism has significant and positive effects on behavior-oriented
self-leadership strategies named self-rewarding, self-observation and
self-reminder. Also collectivism has a significant negative impact on the
strategy of self-punishment.

Anahtar Kelimeler

Self leadership, Cultural Dimensions, collectivism

Kaynakça

• Alves, J. C., Lovelace, K. J., Manz , C. C., Matsupura, F., Toyasaki, D. ve Ke, K. (2006). A cross-cultural perspective of self-leadership. Journal of Managerial Psychology, 21 (4), 338-359.
• Arli, Ö. ve Avci, A. (2017). Öz kendilik değerlendirmesinin öz liderlık davranışları üzerinde etkisi: İlköğretim öğretmenleri üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (22),455-468.
• Ay, G. (2017). Yönetici ve yönetici asistanlarının öz liderlik düzeylerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (52), 929-940.
• Doğan, S. ve Şahin, F. (2008). Kendi kendine liderlik ölçeğinin türkçe uyarlaması, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. H.Ü.İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 139-164.
• Dörtyol, İ.T. (2012). Ulusal kültürün algılanan hizmet kalitesi ve algılanan müşteri değeri üzerindeki etkisi: Turizm sektöründe bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Georgianna S. (2007). Self‐leadership: A cross‐cultural perspective. Journal of Managerial Psychology, 22 (6), 569-589.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J. ve Anderson, R.E. (2010). Multivariate data analysis (7th Ed.), Prentice Hall.
• Hofstede, G. (1983), The cultural relativity of organizational practices and theories, Journal of International Business Studies, 14, 75-89.
• Hofstede, G. (1984), Cultural differences in management and planning, Asia Pacific Journal of Management, 1, 81-99.
• Hofstede, G. (2011). Dimensionalizing cultures: The hofstede model in context. Online Readings in Psychology and Culture, 2(1), 3-26.
• Ho, J. ve Nesbit, P.L. (2013). Exploring self-leadership across Eastern and Western cultures. Journal of Service Science and Management, 6, 241-249.
• Houghton J. D. ve Neck C.P. (2002). The revised self‐leadership questionnaire: Testing a hierarchical factor structure for self‐leadership, Journal of Managerial Psychology, 17 (8), 672-691.
• Houghton, J. D., Dawley, D. ve Diliello, T. C. (2012). The abbreviated self-leadership questionnaire (ASLQ): A more concise measure of selfleadership. International Journal of Leadership Studies, 7(2), 216 – 232.
• Houghton, J.D., Carnes, A. ve Ellison, C.N. (2014). A cross-cultural examination of self-leadership: Testing for measurement invariance across four cultures. Journal of Leadership &Organizational Studies, 21 (4), 414–430.
• Manz, C. (1986). Self-leadership: Toward an expanded theory of self-influence processes in organizations. The Academy of Management Review, 11(3), 585-600.
• Manz, C.C. ve Jr Sims, H.P. (1991), SuperLeadership:Beyond the myth ofheroic leadership. Organizational Dynamics, Spring, 19(4), 18-35.
• Neck, C.P., ve Houghton, J.D. (2006). Two decades of self‐leadership theory and research:Past developments, present trends, and future possibilities, Journal of Managerial Psychology, 21 (4), 270-295.
• Neubert, J.M. ve Wu, J.C. (2006) An investigation of the generalizability of the Houghton and Neck Revised Self‐Leadership Questionnaire to a Chinese context, Journal of Managerial Psychology, 21 (4), 360-373.
• Oyserman, D. (2006). High power, low power, and equality: Culture beyond individualism and collectivism, Journal of Consumer Psychology, 16 (4), 352-356.
• Sakal, Ö.ve Aytekin, İ. (2014). Bireycilik-Toplulukçuluk Değerlerinin Başarı Amaç Yönelimlerine Etkisi Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5 (8), 45-66.
• Şeşen, H. (2010). Öncülleri ve sonuçları ile iç girişimcilik: savunma sanayinde bir araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, KHO Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tabak. A., Siğri, Ü. ve Türköz, T. (2013). Öz liderlik ölçeğinin türkçeye uyarlanması çalışması. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi,67, 213-246.
• Ton, İ.A. (2008). Bireycilik–toplulukçuluk ve güvenin işyerinde güçlendirmeye olan etkileri, Yayınlanmış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Yaşlıoğlu, M.M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(Special Issue/Özel Sayı), 74-85.
• http://www.tdk.gov.tr