Büyük Veri Çağında Araçsallaştırılan Beden ve Genetik Ayrımcılığı David Le Breton’ın Bedene Vedası’ndan Okumak

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 20, 2300 - 2326, 31.12.2019

Serkan Bulut

https://doi.org/10.26466/opus.608015

Öz

İçinde yaşadığımız çağ, bireylerin kişisel özellikleri ve yetenekleri ile
değil de sahip oldukları genetik özellikleri ile sınıflandırıldığı ve yaşama
dâhil edildiği bir dönemdir. Bu dönemde sağlık ve bilişim temelli teknolojik
ilerlemeler insan bedenini daha fazla restore ve modifiye etme iddiasını her
geçen gün arttırmaktadır. Genetik bilimi, moleküler biyoloji, yapay zekâ ve
bilişimdeki teknolojik gelişmeler, insanlara sahip oldukları bedensel
dezavantajlardan kurtulma vaadi vermektedir. Ancak bu vaat, bazı bilim
insanları ve düşünürler tarafından insanın özü ve kimliği için büyük bir
tehlike olarak değerlendirilmektedir. Genetik biliminin ilerlemesiyle, insanlar
sahip oldukları kalıtımsal özellikleri konusunda sınava tabii tutularak, doğum
öncesi veya sonrası bir takım testlere alınmaktadır. İnsana özgü mahrem
bilgiler enformasyon haline getirilmekte ve beden bilim için
araçsallaştırılmaktadır. Büyük veri çağında insanlar birer veri olarak
kodlanmaktadır. Bilim, insanları kalıtsal özelliklerine göre yaşam alanlarına
dâhil etme ya da etmeme üzerinden genetik bir ayrımcılığa doğru gitmektedir.
David Le Breton, Bedene Veda adlı eseri üzerinden yaşanılması muhtemel
ayrımcılık olgusunu, genetik ve insan bedeni üzerinden sorgulamaktadır. Bu
çalışmada Bedene Veda adlı eser bu yönüyle bir analize tabii tutulmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Araçsallaştırma, Bedene Veda, Büyük Veri, Genetik Ayrımcılık, David Le Breton

Reading Instrumentalized Body and Genetic Discrimination in the Big Data Age from the Goodbye Body of David Le Breton

Öz

The era in which we live is a period in which
individuals are classified and incorporated into life, not by their personal
characteristics and abilities, but by their genetic characteristics. In this
period, technological advances based on health and informatics increase the
claim of restoring and modifying the human body more and more. Technological
advances in genetic science, molecular biology, artificial intelligence and
informatics promise people to get rid of their physical disadvantages. However,
this promise is considered by some scientists and thinkers as a great danger to
human essence and identity. With the advancement of the science of genetics,
human beings are subjected to an examination in terms of hereditary properties
and are taken to some tests before or after the birth. Human-specific knowledge
is turned into information and the body is instrumentalized for science. In the
age of big data, people are coded as data. Science examines the hereditary
characteristics of people and incorporates or not them into their living
spaces. This leads to genetic discrimination. David Le Breton, with his book
Goodbye Body, questions the possible phenomenon of discrimination on the basis
of genetics and the human body. In this study, Goodbye Body has analyzed in
this aspect.

Anahtar Kelimeler

Instrumentalization, Big Data, David Le Breton, Genetic Discrimination, Goodbye Body

Kaynakça

• Aközer, M., ve Aközer, E. (2015). Bilim ahlakı normlarının etik temellendirilmesi: Bilim insanlarının dışsal sorumlulukları. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 5(2), 109-124.
• Aközer, M., ve Aközer, E. (2015b). Bilim insanlarının bilime yönelik sorumlulukları: Bir etik temellendirme önerisi. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 5(3), 219-235.
• Andreu-Perez, J., Poon, C. C., Merrifield, R. D., Wong, S. T., ve Yang, G. Z. (2015). Big data for health. IEEE journal of biomedical and health informatics, 19(4), 1193-1208.
• Annas, G. J., Glantz, L. H., ve Roche, P. A. (1995). Drafting the genetic privacy act: Science, policy, and practical considerations. The Journal of Law, Medicine & Ethics, 23(4), 360-366.
• Auffray, C., Balling, R., Barroso, I., Bencze, L., Benson, M., Bergeron, J., … , Del Signore, S. (2016). Making sense of big data in health research: Towards an EU action plan. Genomemedicine, 8(1), 71-84.
• Costa, F. F. (2014). Bigdata in biomedicine. Drug Discovery Today, 19(4), 433-440.
• Dülger, M. (2014). Homo commoditus: Sahip olmak, genetik metalar ve fikri mülkiyet. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 72(1), 507-529.
• Duster, T. (1992). Retour a l'eugénisme, Paris: Kime.
• Ferri, D. (2014). Is it time for the EU to take on a new challenge? Q. Gerard, A. De Paor, and P. Blanck (Eds.), Genetic Discrimination: Transatlantic Perspectives on the Case for a European Level Legal Response içinde. (ss. 245-268). Abingdon: Routledge.
• Güven, A. T., Güven, E., Özkal, Ş. Ş., Petridis, G., ve Kalfoğlu, E. A. (2015). Genetik testler; ayrımcılık ve onam. Türkiye Klinikleri Adli Tıp ve Adli Bilimler Dergisi, 12(1), 15-22.
• Halidi, G. (2018). Üç öjeni distopyası: Kızıl Nehirler, Cesur Yeni Dünya, Gattaca. Türkiye Biyoetik Dergisi, 4(3), 111-117.
• Kaya, E. E. (2015). Erken cumhuriyet dönemi ulus inşa sürecinde ırk ve ırkçılık (1923-1938). Akademik Hassasiyetler, 2(3), 21-64.
• Konuk, F. Z. (2012). Biyoetik ve hukuk yönünden gen bilimi. Sağlık Hukuku Makaleleri, 2, 55-79.
• Küzeci, E. (2018, 31 Ekim). Genetik ayrımcılık yasağı üzerine bir değerlendirme. Medium, 16 Haziran 2019 tarihinde https://medium.com/@elfkzc/genetik-ayr%C4%B1mc%C4%B1l%C4%B1k-yasa%C4%9F%C4%B1-%C3%BCzerine-bir-de%C4%9Ferlendirme-b4377bff0649 adresinden erişilmiştir.
• Le Breton, D. (2016). Bedene veda. (Çev. A. U. Kılıç). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Lohr, S. (2012, 11 Şubat). The age of big data. New York Times, 11 Haziran 2019 tarihinde https://www.nytimes.com/2012/02/12/sunday-review/big-datas-impact-in-the-world.html adresinden erişilmiştir.
• Lunshof, J. E., Chadwick, R., Vorhaus, D. B., ve Church, G. M. (2008). From genetic privacy to open consent. Nature Reviews Genetics, 9(5), 406-411.
• Michael, K., ve Miller, K. W. (2013). Big data: New opportunities and new challenges [guesteditors' introduction]. Computer, 46(6), 22-24.
• Rifkin, J. (1998). Le Sieclebio-Tech. Le Sièclebiotech: Le Commercedesgènes Dans Le Meilleurdesmondes, Paris: La Decouverte.
• Sezgin, M., ve Dumanoğlu, H. (2009). Fagaceae familyasında in vitro tekniklerin kullanımı ve son gelişmeler. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A(2), 147-159.
• Somay, B. (2012). Ayırarak birleştirmek mümkün müdür?. (K. Çayır, M. Ayan Ceyhan Der.), Ayrımcılık Çok Boyutlu Yaklaşımlar içinde (s. 97-104). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Soyalan, M., Demirdamar, R., Toklu, H., ve Gümüşel, B. (2012). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde ulusal farmakovijilans sistemi ve mevcut uygulamalar. Marmara Pharmaceutical Journal, 16(3), 159-163.
• Taylor, M. (2014). Genetic discrimination and the draft European Union General Data Protection Regulation, (Q. Gerard, A. De Paor, and P. BlanckEds.), Genetic Discrimination: Transatlantic Perspectives on the Case for a European Level Legal Response içinde. (ss. 211-225). Abingdon: Routledge.
• Tene, O., ve Polonetsky, J. (2011). Privacy in the age of big data: A time for big decisions. Stan. L. Rev. Online, 64, s. 63-69.
• Yaluğ, İ., Kocabaşoğlu, N., Aydoğan, G., ve Günel, B. (2003). Obsesif kompulsif bozukluk ve panik bozuklukta depresyon ve kişilik bozukluğu komorbiditesi. Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 16, 28-34.
• Yumul, A. (2012). Ötekiliği bedenlere kaydetmek. (K. Çayır, M. Ayan-Ceyhan (Der.), Ayrımcılık Çok Boyutlu Yaklaşımlar içinde, (s. 89-96). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.