Bilinçli Farkındalık Temelli Bilişsel Terapi Programının Obsesif Kompulsif Belirtiler Üzerindeki Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 22, 966 - 993, 29.02.2020

Nazire Ayşenur Gündoğan , Gaye Saltukoğlu , Melek Astar

https://doi.org/10.26466/opus.618175

Cited By: 3

Öz

Görülme sıklığı her geçen yıl artan obsesif kompulsif bozukluğun belirtilerinin sağaltımında oldukça etkili bir psikoterapi yaklaşımı olan bilişsel davranışçı terapi, bilişsel terapilerin üçüncü dalgası olarak nitelendirilen bilinçli farkındalık yaklaşımlarının psikoterapi alanına dahil edilmesi ile literatürde önemli bir yere sahip olmuştur. Bu çalışmanın amacı, bilinçli farkındalık temelli bilişsel terapi programının bireylerin obsesif kompulsif belirtileri azaltmadaki etkisini incelemektir. Bu amaçla çalışma, kontrol gruplu ön-son-izlem olmak üzere tekrarlı ölçümler aracılığıyla deneysel bir çalışma olarak tasarlanmıştır. Veri toplama araçları olarak kişisel bilgiler için “Demografik Bilgi Formu”, katılımcı kriterlerini incelemek için SCL-90 Belirti Tarama Listesi ve deneyimlenen obsesif kompulsif belirti düzeyini belirlemek için Padua Envanteri kullanılmıştır. Elde edilen veriler gerekli varsayımlar sağlandıktan sonra Tekrarlı Ölçümler için İki Yönlü Varyans Analizi ile incelenmiş ve analiz sonucunda, müdahale grubuna uygulanan programın, katılımcıların obsesif kompulsif belirti düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı bir düşüşe neden olduğu görülmüştür. İzlem ölçüm sonuçlarına göre düşen belirti düzeylerinin dört ay sonrasında da aynı aralıkta devam ettiği izlenmiştir. Kontrol grubu için yapılan analize göre, kontrol grubunun ön test, son test ve izlem testi puanları arasında anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Bu sonuçlara göre; bilinçli farkındalık temelli bilişsel terapi programının, obsesif kompulsif bozukluğun tedavisinde destekleyici bir müdahale olarak değerlendirilebilir olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilinçli farkındalık temelli bilişsel terapi, obsesif kompulsif bozukluk, bilişsel terapi, obsesif kompulsif belirtiler

The Effect of Mindfulness Based Cognitive Therapy Program on Reducing Obsessive Compulsive Symptoms

Öz

In the treatment of obsessive compulsive disorder, which shows an increasing prevalence steadily, cognitive behavioral therapy, especially mindfulness based approaches described as the third wave of cognitive therapies, have been shown to be effective in the literature. The aim of this study was to examine the effects of mindfulness based cognitive therapy on obsessive compulsive symptoms. An experimental study with experiment and control groups, pre-test and post test, and follow up model was designed. The data were collected with “Personal Information Questionnaire” for the personal information, “SLC-90 Symptom Checklist” to examine the inclusion criteria of participants, and “Padua Inventory” to determine the level of obsessive compulsive symptoms. The results showed that the intervention program implemented to the experimental group caused a statistically significant decrease in the obsessive compulsive symptoms of the participants. Follow up test scores showed that experimental group maintained the decreased level of symptoms throughout four months. No significant differences were found between pre and post-test and follow up scores of the control group. According to the results, mindfulness based cognitive therapy could be used as a supportive intervention for the treatment of obsessive compulsive disorder.

Anahtar Kelimeler

Mindfulness based on cognitive therapy, cognitive therapy, obsessive compulsive symptoms, obsessive compulsive disorder

Kaynakça

• Abramowitz, J., Franklin, M., Schwartz, S., ve Furr, J. (2003). Symptom presentation and outcome of cognitive-behavioral therapy for obsessive-compulsive disorder. Journal of consulting and clinical psychology, 71(6), 1049.
• APA (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders, 5th ed. (DSM-5). Washington: DC, American Psychiatric Association.
• Atalay, Z. (2018). Mindfulness: Şimdi ve burada bilinçli farkındalık. Psikonet Yayınları.
• Barrett, P., Healy-Farrell, L., ve March, J. (2004). Cognitive-behavioral family treatment of childhood obsessive-compulsive disorder: a controlled trial. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 43(1), 42-62.
• Beşiroğlu, L.,Ağargün, M. Y., Boysan, M., Eryonucu, B., Güleç, M., ve Selvi, Y. (2005). Obsesif-kompulsif belirtilerin değerlendirilmesi: Padua Envanteri’nin Türk toplumunda geçerlik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 16(3), 179-89.
• Bishop, S. R.,Lau, M., Shapiro, S., Carlson, L., Anderson, N. D., Carmody, J., … , Devins, G. (2004). Mindfulness: A propose doperational definition. Clinical psychology: Science and practice, 11(3), 230- 241.
• Clark, D. (2004). Cognitive-behavioral therapy for OCD. New York: Guilford Press.
• Dağ, İ. (1991). Belirti Tarama Listesi (Scl-90-R)'nin üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 2(1), 5-12.
• Derogatis, L. R. ve Cleary, P. A. (1977). Confirmation of the dimensional structure of the SCL‐90: A study in construct validation. Journal of clinical psychology, 33(4), 981-989.
• Fairfax, H., ve Barfield, J. (2010). A group-based treatment for clients with Obsessive Compulsive Disorder (OCD) in a secondary care mental health setting: Integrating new developments within cognitive behavioural interventions – An exploratory study. Counselling & Psychotherapy Research, 10(3), 214-221.
• Germer, C., Siegel, R., ve Fulton, P. (2016). Mindfulness and psychotherapy. New York: The Guilford Press.
• Güriş, S. ve Astar, M. (2019). Bilimsel araştırmalarda SPSS ile istatistik. (3.bs.). İstanbul : Der Yayınları.
• Hertenstein, E., Rose, N., Voderholzer, U., Heidenreich, T., Nissen, C., Thiel, N., ve Külz, A. (2012). Mindfulness-based cognitive therapy in obsessive-compulsive disorder–A qualitative study on patients’ experiences. BMC Psychiatry, 12(1), 185.
• Kabat-Zinn, J. (2009). Full catastrophe living: Using the wisdom of your mind and body to face stress, pain, and illness. New York: Delacorte: Bantam Books Trade Paperback Edition.
• Kozak, M., ve Foa , E. (1997). Mastery of obsessive-compulsive disorder: A cognitive-behavioral approach: Therapist guide. Oxford: Oxford University Press.
• Külz, A., Landmann, S., Cludius, B., Hottenrott, B., Rose, N., Heidenreich, T., Hertenstein, E., Voderholzer, U. ve Moritz, S. (2014). Mindfulness-based cognitive therapy in obsessive-compulsive disorder: protocol of a randomized controlled trial. BMC Psychiatry, 14(1), 314.
• Lucas , A., Klepin, H., Porges, S., ve Rejeski, W. (2018). Farkındalık temelli hareket: çok köşeli bir bakış açısı. Bütünleştirici kanser tedavileri, 17(1), 5-15.
• Olatunji, B., Davis, M., Powers, M., ve Smits, J. (2013). Cognitive-behavioral therapy for obsessive-compulsive disorder: a meta-analysis of treatment outcome and moderators. Journal of psychiatric research, 47(1), 33-41.
• Sadock, B., ve Sadock, V. (2008). Kaplan and Sadock’s concise textbook of clinical psychiatry. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
• Sakallı, A. K. (2014). Obsesif kompulsif bozukluk tanısı alan hastaların afektif mizaç, kronobiyoloji ve dürtüsellik açısından incelenmesi. İstanbul Üniversitesi, Tıpta Uzmanlık Tezi, 1-26.
• Salkovskis, P. (1985). Obsessional-compulsive problems: a cognitive-behavioural analysis. Behav Res Ther, 23, 571-583.
• Sanavio, E. (1998). Obsessions and compulsions: The Padua Inventory. Behaviour Research and Therapy, 27, 169-177.
• Segal, Z., Williams , M., ve Teasdale, J. (2018). Depresyon için farkındalığa dayalı bilişsel terapi. Guilford Yayınları.
• Şafak, Y., Karadere, M., Özdel, K., Özcan, T., Türkçapar, M., Kuru, E., ve Yücens, B. (2014). Obsesif kompülsif bozuklukta bilişsel davranışçı grup psikoterapisinin etkinliğinin değerlendirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 25, 225-233.
• Şenormancı, Ö., Konkan, R., Güçlü, O. ve Sungur, M. (2012). Obsesif kompulsif bozukluğun metakognitif modeli. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4, 335-349.
• Türkçapar, M. (2009). Klinik uygulamada bilişsel davranışçı terapi: Depresyon. İstanbul: Hekimler Yayın Birliği.
• Van Oppen, P.,Hoekstra, R. J., ve Emmelkamp, P. M. (1995). Thestructure of obsessive-compulsivesymptoms. BehaviourResearchandTherapy, 33(1), 15-23.
• Wahl, K. (2013). Managing obsessive thoughts during brief exposure: an experimental study comparing mindfulness-based strategies and distraction in obsessive-compulsive disorder. cognitive therapy & research, 37(4), 752-761.
• Whittal, M., Thordarson, D., ve McLean, P. (2005). Treatment of obsessive–compulsive disorder: Cognitive behavior therapy vs. exposure and response prevention. Behaviour Research and Therapy, 43(12), 1559-1576.
• Wielgosz, J., Goldberg, S., Kral , T., Dunne, J., ve Davidson, R. (2018). Farkındalık meditasyonu ve psikopatoloji. Klinik psikolojinin yıllık değerlendirmesi.
• Wilkinson-Tough, M., Bocci, L., Thorne, K., ve Herlihy, J. (2010). Is mindfulness‐based therapy an effective intervention for obsessive–intrusive thoughts: a case series. Clinical Psychology & Psychotherapy: An International Journal of Theory & Practice, 17(3), 250-268.
• Williams, M., ve Penman, D. (2015). Farkındalık: Çılgın bir dünyada huzur bulmak için pratik bir rehber. İstanbul: Pegasus.