İstihbarat Süreci ve İnsan Kaynaklı İstihbaratın Analizi

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 27, 700 - 719, 31.07.2020

Ozan Kavsıracı

https://doi.org/10.26466/opus.773203

Cited By: 5

Öz

İstihbarat çalışmaları tarih sahnesinin her döneminde güvenlik politikalarının önemli bir unsuru olarak karşımıza çıkmaktadır. Devletlerin kendilerine yönelik olası tehditlere karşı her zaman hazırlıklı olma isteği, istihbarat faaliyetlerini de kaçınılmaz kılmaktadır. İstihbaratın tanımlanmasına yönelik çok sayıda açıklama, istihbarat kavramını bilgi toplama faaliyeti ile ifade etmektedir. Ancak istihbarat faaliyetlerine asıl anlam kazandıran, elde edilen bilgilerin ihtiyaçlar doğrultusunda kullanılmasıdır. Bu noktada istihbarat, bilgi toplamanın yanında toplanan bilgilerin değerlendirilmesi, işlenmesi ve karar alıcı mekanizmalara iletilmesi sürecini kapsamaktadır. Günümüzde tehditlerin çeşitlenerek asimetrik bir boyut kazanması, istihbarat çalışmalarının önemini arttırmakla birlikte istihbarat yöntemlerinin çeşitlenmesini de beraberinde getirmiştir. Güvenlik politikalarında devlet altı unsurların önem kazanmaya başlaması ve teknolojik gelişmelerin sağladığı sayısız imkânlar istihbarat üretimine yönelik süreci de etkilemiştir. İstihbarat faaliyetleri temel olarak, ihtiyaç duyulan bilgilere ulaşılması esasına dayanmaktadır. Bu noktada öncelikli konular, hangi bilgilere gereksinim duyulduğu, nasıl ve ne şekilde bu bilgilere ulaşılacağı önem kazanmaktadır. İhtiyaç duyulan bilgilere ulaşmak için de farklı metotlar kullanılmaktadır. Bu çalışmada istihbarat kavramı ve istihbarat üretim süreci açıklanarak istihbarat toplama yöntemleri incelenmiştir. İnsan kaynaklı istihbarat ile diğer istihbarat toplama yöntemlerinin unsurları değerlendirilmiştir. İnsana dayalı istihbarat yönteminin özellikle hedef unsurların düşünce ve niyetlerinin öğrenilmesinde sağladığı avantajlar ile yöntemin taşıdığı riskler ve sınırlılıklar analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İstihbarat, İstihbarat çarkı, istihbarat toplama metotları, insan kaynaklı istihbarat

Intelligence Process and Analysis of Human Intelligence

Öz

Intelligence studies emerge as an significant element of security policies in every stage of the history scene. The desire of states to always be prepared for the possible threats against them makes the intelli-gence activities inevitable. A large number of explanations for the identification of intelligence are expressed by the activity of information gathering intelligence. However, what gives intelligence activi-ties the real meaning is the use of the information obtained in accordance with the needs. At this point, intelligence includes the process of collecting information as well as evaluating, processing and com-municating the collected information to decision-making mechanisms. Nowadays, as the threats are diversified and gain an asymmetric dimension, it increases the importance of intelligence studies and brought about the diversification of intelligence methods. The fact that sub-state elements gained im-portance in security policies and the many opportunities provided by technological developments also affected the process of intelligence production. Intelligence activities are mainly based on access to the information needed. At this point, priority issues, which information is needed, how and in way to gain access to this information becomes important. Different methods are also used to reach the required information. In this study, the intelligence concept and intelligence production processes are ex-plained and intelligence collection methods are examined. Elements of human intelligence and other intelligence-gathering methods were evaluated. The advantages of the human intelligence method in learning the thoughts and intentions of the target elements and the risks and limitations of the meth-od have been analyzed

Anahtar Kelimeler

Intelligence, Intelligence wheel, intelligence gathering methods, human intelligence

Kaynakça

• Acar Ü., (2011), İstihbarat. 1. Baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Aras, B., Toktaş, Ş., ve Kurt, Ü. (2010). Araştırma merkezlerinin yükselişi: Türkiye’de dış politika ve ulusal güvenlik kültürü. (SETA) Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı.
• Avcı, G., (2004), İstihbarat teknikleri. 1. Baskı, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Demirbaş, M. (2017). İstihbaratın tarihsel gelişiminde Türkiye ve ABD Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Polis Akademisi Başkanlığı, Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Holt M. P. (1995). Secret ıntelligence and public policy. United States of America: Congressional Quarterly.
• Kent S., (2003). Stratejik istihbarat. Özbek, Y. B. ve Arıca, Ş., N. (çev.), 3. Baskı, Ankara: Asam Yayınları.
• Özdağ Ü. (2014), İstihbarat teorisi. 8. Baskı, Ankara: Kripto Yayınları.
• Seren, M., (2016). Stratejik istihbaratın güvenlik stratejileri ve politikaları açısından yeri ve önemi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Polis Akademisi.
• Şenel, M. ve Şenel, T. A. (2018a). Temel güvenlik konularımız. 2. Baskı, Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
• Şenel, M. ve Şenel, T. A. (2018b). Stratejik istihbarat. 2. Baskı, Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
• Tılısbık N. ve Akbal Ö. (2006), İstihbarat ve Türkiye. 1. Baskı, Konya: İKİA Yayıncılık.
• Tzu, S. (2014). Savaş sanatı. Otkan, P. Ve Fidan, G. (çev.), 1. Baskı, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Urhal, Ö. (2008), Kamu güvenliği açısından istihbarat ve örgütlü suçlar. 1. Baskı, Ankara: Adalet Yayınları.
• Yılmaz S., (2007), 21. yüzyılda güvenlik ve istihbarat, 1. Baskı, İstanbul: Milenyum Yayınları.