Tüketicilerin Covid19 (Korona) Virüsüyle Artan Stoklama İsteğinin Online Satın Alma Davranışına Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 29, 1875 - 1906, 30.09.2020

Mehmet İnce , Cansu Tor Kadıoğlu

https://doi.org/10.26466/opus.716041

Cited By: 11

Öz

Tüketim, bireylerin vazgeçilmez ihtiyaçlarındandır. Bireylerin satın alma davranışı birçok faktörden etkilenmektedir. Pandemik salgına bağlı olarak oluşan kriz ortamında tüketici davranışlarının da değişmesi muhtemel bir sonuçtur. Bu çalışma Covid19 Korona virüsünün 2020 yılı Mart ayında ülkemize yayılmasıyla, tüketici davranışlarında gözlenen değişimleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırma online anket formu aracılığı ile 16-21 Mart 2020 tarihleri arasında, 369 kişinin katılımıyla yürütülmüştür. Türkiye’de salgının fazlasıyla yayıldığı bir dönem geçiren ve kendilerini evlerinde karantinaya alan tüketicilerle yapılan görüşmelerden önemli bulgular elde edilmiştir. Araştırmanın sonuçları, salgın durumunda tüketicilerin daha fazla online satın aldığını ve bazı perakende ürünlere daha fazla rağbet ettiğini göstermiştir. Ayrıca AMOS programı ile yapılan yapısal eşitlik modellemesiyle, Korona virüs salgını sırasında, tüketicilerdeki stoklama eğiliminin online satın alma davranışını pozitif yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Tüketicilerin salgın döneminde en sık alışveriş yaptığı online sitelerin sırasıyla Trendyol, Migros Sanal Market ve Hepsi Burada olduğu görülmüştür. Tüketicilerin çok miktarda satın aldıkları ürünler sırasıyla, çay/kahve, ev temizlik ürünleri, makarna ve kuru bakliyat olarak belirlenmiştir. Salgın riski ortadan kalktığında tüketicilerin sık sık el yıkamaya devam edecekleri, kalabalık ortamlara girmeyecekleri ve seyahat ederken temkinli olacakları ulaşılan bulgular arasındadır. Tüketicilerin karantina ve pandemik salgın sebebiyle yoğun olarak yaptıkları online satın alma davranışında ve stoklama eğiliminde demografik değişkenlere göre tespit edilen farklılıklar bulunmaktadır. Araştırmanın doğal afet, salgın, kriz gibi zamanlarda tüketicideki olası değişimleri anlamak ve strateji belirlemek isteyen firmalara yol gösterici olması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

tüketici davranışı, covid19, korona virüsü, yapısal eşitlik modeli, çevrimiçi alışveriş, stoklamak

Effect of Consumers Increasing Stocking Request with the Covid19 (Corona) Virus on Online Purchasing Behavior

Öz

Consumption is one of the indispensable needs of individuals. Individuals' buying behavior is influenced by many factors. It is possible to result that consumer behavior changes in a crisis environment due to pandemic outbreaks. This study aims to reveal the changes observed in consumer behavior with the spread of Covid19 Corona Virus to our country in March 2020. The research was carried out through the online questionnaire between 16-21 March 2020 with 369 participants. Significant findings were obtained from interviews with consumers who quarantined themselves at home in Turkey during the period in the spread of the pandemic. The results of the research have shown that in case of outbreak, consumers purchase more online and are more in demand for some retail products. In addition, with the structural equation modeling made with the AMOS program, it has been concluded that the stocking trend in consumers positively affects on online purchasing behavior during the Corona virus outbreak. It has been observed that the online sites where consumers shop most frequently during the pandemic period are Trendyol, Migros Sanal Market and Hepsi Burada, respectively. The products that consumers purchase in large quantities are determined as tea / coffee, household cleaning products, pasta and dried legumes, respectively. When the risk of pandemic disappears, the findings shows that consumers will “continue to wash hands frequently”, will not enter crowded environments” and “will be cautious while traveling”. There are differences determined according to demographic variables in online purchasing behavior and stocking tendency of consumers due to quarantine and pandemic outbreak. The research is expected to be a guide for companies which want to understand possible changes in the consumer behaviors and determine a strategy during times such as natural disasters, pandemics and crises.

Anahtar Kelimeler

consumer behaviors, covid19, corona virus, online purchasing, stock up, structural equation model

Kaynakça

• Aksoy, R. (2019). Tüketicilerin web siteleri tasarımına bakış açısının online satın alma niyeti üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Aktan C. ve Şen, H. (2001). Ekonomik kriz: nedenler ve çözüm önerileri, Yeni Türkiye Dergisi, Ekonomik Kriz Özel Sayısı, 7 (42). 1225-1230.
• Arslan, A. (2009). Kriz yönetiminde liderlik. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 18, 179-190.
• Babin, B. J., Darden, W.R. ve Griffin, M. (1994).Work and/or fun: measuring hedonic and utilitarian shopping value. Journal of Consumer Research, 20(4), 644- 656.
• Coronavirus These Countries Restrict Travel To China (2020) Bloomberg News, coronavirus these countries restrict travel to china 27.03.2020 tarihinde https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-02- 02/coronavirus-these-countries-airlines-restrict-travel-to-china adresinden erişilmiştir.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket Geliştirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (2), 133-148.
• Cavallo, A., E. Cavallo ve R. Rigobon (2014). Prices and supply disruptions during natural disasters. Review of Income and Wealth, 60(S2), 449–471.
• Criteo (2020). 5 ways the coronavirus is affecting consumer behavior.30.03.2020 tarihinde https://www.criteo.com/insights/coronavirus-consumer-behavior/ adresinden erişilmiştir.
• Demirali, Y. E. (1995). Ölçeklerde geçerlik ve güvenirlik. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7, 125-148.
• Doğrul, Ü. (2012). Elektronik alışveriş davranışında faydacı ve hedonik güdülerin etkisi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(1), 321-331.
• Durmuş, B., Yurtkoru,S. ve Çinko,M. (2013). Sosyal bilimlerde SPPS'le veri analizi 5.Baskı. İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım A.Ş.
• Dutton, J. E. (1986). The processing of crisis and non-crisis strategic issues. Journal of Management Studies, 23(5),501-517.
• Ekinci, M. (2019). Dijital pazarlama çalışmalarının tüketicinin online satın alma kararına etkileri üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Galatasaray Üniversitesi, İstanbul.
• Erdil, M. (2014). Online tüketici yorumlarının tüketici satın alma davranışı üzerine etkileri. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Floyd, M. F., Gibson, H., Pennington-Gray, L., ve Thapa, B. (2004). The effect of risk perceptions on intentions to travel in the aftermath of September 11, 2001. Journal of Travel and Tourism Marketing, 15(2–3), 19–38.
• Frank, B., ve Schvaneveldt, S. J. (2016). Understanding consumer reactions to product contamination risks after national disasters: The roles of knowledge, experience, and information sources. Journal of Retailing and Consumer Services, 28, 199–208.
• Guion, D. T., Scammon, D. L., ve Borders, A. L. (2007). Weathering the storm: A social marketing perspective on disaster preparedness and response with lessons from Hurricane Katrina. Journal of Public Policy ve Marketing, 26(1), 20–32.
• Gülşen, İ ve Özdemir Ş., (2018). Perakendecilikte teknolojik yenilikler ve uygulamalar. Beta Dergisi. 4(1).
• Gürbüz, S., ve Şahin, F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri Felsefe-Yöntem-Analiz. 4. Baskı, Seçkin Yayınevi.
• Harrison Mcknight, D., Choudhury, V. ve Kacmar, C. (2002). The impact of initial consumer trust on intentions to transact with a web site: A trust building model. The Journal of Strategic Information Systems, 11(3-4), 297–323.
• Hu, X., H. Gurnani ve L. Wang. (2013). Managing risk of supply disruptions: incentives for capacity restoration. Production and Operations Management, 22(1), 137–150.
• İçişleri Bakanlığı (2020). 65 yas ve ustu ile kronik rahatsizligi olanlara sokaga cikma yasagi ek genelgesi. 29.03.2020 tarihinde https://www.icisleri.gov.tr/65-yas-ve-ustu-ile-kronik-rahatsizligi-olanlara-sokaga- cikma-yasagi-ek-genelgesi adresinden erişilmiştir.
• İnal, S. (2016). Middle east respiratory syndrome-coronavirus (mers-cov) enfeksiyonu: Ortadoğu solunum yetmezliği sendromu-koronavirüs enfeksiyonu. Okmeydanı Tıp Dergisi, 32(Ek sayı), 37-45.
• İpsos, Hane Tüketim Paneli (2020). 28.03.2020 tarihinde https://www.ipsos.com/tr-tr. adresinden erişilmiştir.
• İpsos, Tüketim Ürünleri Harcaması Raporu (2020). 30.03.2020 tarihinde https://www.ipsos.com/tr- tr/koronavirus-hane-ici-hizli-tuketim-urunleri-harcamalarina-nasil-etki-ediyor adresinden erişilmiştir.
• İzgi, B. B.ve Şahin, İ. (2013). Elektronik perakende sektörü ve internet alişverişi tüketici davranışı: Türkiye örneği. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Ekonomi Ve Yönetim Araştirmalari Dergisi, 2(1), 9-27.
• Jamal, T. ve Budke, C. (2020). Tourism in a world with pandemics: local-global responsibility and action. Journal of Tourism Futures, Vol. ahead-of-print
• Karakoyun, F. ve Kavak, T. (2008). Web anketin yararları ve bir uygulama örneği olarak fizik tutum ölçeğine uygulanmas. D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi. 11, 129-141.
• Kennett-Hensel, P. A., Sneath, J. Z., ve Lacey, R. (2012). Liminality and consumption in the aftermath of a natural disaster. Journal of Consumer Marketing, 29(1), 52–63
• Khan, S. ve Rizvi, A. (2012). Factors influencing the consumers’ intention to shop online. Skyline Business journal, 7(1), 28-40.
• King, D. ve Devasagayam, R. (2017). An endowment, commodity, and prospect theory perspective on consumer hoarding behavior. Journal of Business Theory and Practice. 5(2). www.scholink.org/ojs/index.php/jbtp 77
• Liu, C. ve Arnett, K. P. (2000). Exploring the factors associated with web site success in the context of electronic commerce. Information and Management, 38(1), 23–33.
• Mckinsey (2020). 30.03.2020 tarihinde https://www.mckinsey.com/business-functions/risk/our- insights/covid-19-implications-for-business adresinden erişilmiştir.
• Murray, K. B., Di Muro, F., Finn, A., ve Leszczyc, P. P. (2010). The Effect of Weather on Consumer Spending. Journal of Retailing and Consumer Services, 17(6), 512- 520.
• Müftüoğlu, D. (2004). Ekonomik kriz dönemlerinde anlık alışveriş yapan tüketicileri planlı tüketicilerden ayıran özellikleri belirlemeye yönelik bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Novelli, M., Burgess, L. G., Jones, A., ve Ritchie, B. W. (2018). No Ebola…still doomed, the Ebola-induced tourism crisis. Annals of Tourism Research, 70, 76-87.
• Nytimes (2020). 29.03.2020 tarihinde https://www.nytimes.com/2020/02/06/world/asia/chinese-doctor-Li- Wenliang-coronavirus.html. adresinden erişilmiştir.
• Özden, A. T. (2007). Etnosentrik eğilimin tüketicilerin satın alma davranışına etkisi: Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgeleri üzerine karşılaştırmalı analiz. Doktora Tezi. Başkent Üniversitesi, Ankara.
• Özgüven, N. (2011). Tüketicilerin online alışverişe karşı tutumları ile demografik özellikleri arasındaki ilişkinin analizi. KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si 13 (21), 47-54
• Page, S., Song, H., ve Wu, D. C. (2012). Assessing the impacts of the global economic crisis and swine flu on inbound tourism demand in the United Kingdom. Journal of Travel Research, 51(2), 142-153.
• Saygılı M. (2014). Faydacı ve hazcı alışveriş motivasyonlarının online satın alma niyeti üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Sağlık Bakanlığı (2020). 04.04.2020 tarihinde https://covid19.saglik.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
• Silva, J., Pınho, J.C., Soares, A. ve Sá, E.(2019). Antecedents of onlıne purchase ıntentıon and behavıour: uncoverıng unobserved heterogeneıty. Journal of Business Economics and Management 20(1), 131–148.
• Silvera, D.H., Lavack, A.M. ve Kropp, F. (2008). Impulse buying: the role of affect, social influence, and subjective wellbeing. Journal of Consumer Marketing, 25(1), 23-33.
• Statista, Bozulabilir Yiyecek Tüketim Raporu (2020). 28.03.2020 tarihinde https://www.statista.com/chart/21109/sales-growth-of-non-perishable-food-items-in-the-us/. adresinden erişilmiştir.
• Statista, Pandemi Sonrası Alışveriş Raporu (2020). 30.03.2020 tarihinde https://www.statista.com/statistics/1102863/vietnam-impact-on-shopping-after-covid-19-outbreak/. adresinden erişilmiştir. Statista, Tüketim Raporu (2020). 28.03.2020 tarihinde https://www.statista.com/statistics/1108088/products-and-services-people-spend-more-on-due-to-the-covid-19-pandemic/. adresinden erişilmiştir. Su, S.,
• Wong, G. ve Shi, W. (2016). Epidemiology, combination and pathogenesis of Coronavirus. Journal of Trends Microbiol, 24, 490-502.
• Swinyard, W.R. ve Smith, S.M. (2003). Why people (don’t) shop online: A lifestyle study of the internet consumer. Psychology & Marketing, 20 (7), 567–598.
• Udo, G. J. (2001). Privacy and security concerns as major barriers for e-commerce: a survey study. Information Management and Computer Security, 9(4), 165–174.
• Uğraş, T., Reis, Z.A. ve Kartal, E. (2011). Bir online anket sistemi için yol haritası. XIII. Akademik Bilişim Konferansı. 2-4 Şubat 2011. 371-378. İnönü Üniversitesi, Malatya, Türkiye
• Ulutaş, S. (2010). Kriz yönetimi ve dönüşümcü liderlik. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• WHO (Dünya Sağlık Örgütü). Sars Raporu. 30.03.2020 tarihinde https://www.who.int/csr/sars/country/table2004_04_21/en/. adresinden erişilmiştir.
• WHO (Dünya Sağlık Örgütü). Pandemi Raporu 27.03.2020 tarihinde https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019. adresinden erişilmiştir.
• Worldometers (2020). 30.03.2020 tarihinde https://www.worldometers.info/coronavirus/ . adresinden erişilmiştir.