Kabul ve Adanmışlık Terapisi (ACT) Üzerine Bir Derleme Çalışması

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 29 Ekim Özel Sayısı, 3773 - 3805, 31.10.2020

Aykut Kul , Fulya Türk

https://doi.org/10.26466/opus.741907

Cited By: 5

Öz

Kabul ve Adanmışlık Terapisi (Acceptance and Commitment Therapy-ACT) davranışçı terapilerin üçüncü dalga yaklaşımları arasında yer alan, felsefi temelleri İşlevsel Bağlamsalcılık kuramına, kuramsal temeli ise dil-biliş ilişkisi üzerine temellendirilen İlişkisel Çerçeve kuramına dayanan, radikal davranışçı ve süreç temelli bir psikoterapi modelidir. ACT, bireylerin kontrolü dışında gerçekleşen ve onları olumsuz etkileyen olay ya da durumları olduğu gibi kabul etmeleri ve yaşamlarını daha anlamlı ve zengin kılacak davranışları sürdürmelerine yardımcı olmayı hedeflemektedir. Bu derleme çalışmasının amacı ACT’ı genel hatlarıyla ele almak ve tanıtmaktır. Bu bağlamda, öncelikle Davranışçı Terapilerin üç kuşağı incelenecek ve Kabul ve Adanmışlık Terapisinin ortaya çıkış süreci ele alınacaktır. Ardından ACT’ın kurucusu olan Steven C. Hayes’in hayatına yer verilecek, bu kısımdan sonra ACT’ın felsefi temelini oluşturan İşlevsel Bağlamsalcılık ve kuramsal zeminini oluşturan İlişkisel Çerçeve Kuramı üzerinde durulacaktır. Ardından kuramın insan doğasına bakışı, temel kavramları ve terapi süreci incelenecek sonrasında ise ACT’ın etkililiğine dair yapılan çalışmaların sonuçları incelenecek ve son olarak ACT’a yapılan eleştirilere yer verilerek çalışma sonlandırılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kabul ve Adanmışlık Terapisi, Psikolojik Esneklik, İlişkisel Çerçeve Kuramı, Davranışçılık

Destekleyen Kurum

Herhangi bir kurumdan destek alınmamıştır.

Proje Numarası

Herhangi bir proje dahilinde gerçekleştirilmemiştir.

A Review on Acceptance and Commitment Therapy (ACT)

Öz

Acceptance and Commitment Therapy (ACT) is a radical behavioral and process-based psychotherapy model, which is among the third wave approaches of behavioral therapies, whose philosophical founda-tions are based on the Functional Contextualism theory, and its theoretical basis on the Relational Frame Theory based on the language-cognition relationship. ACT aims to help individuals accept the events or situations that occur out of their control and affect them negatively, and to maintain behav-iors that will make their lives more meaningful. The purpose of this review is to discuss and present ACT in general terms. In this context, first, three generations of Behavioral Therapies will be examined and the emergence process of Acceptance and Commitment Therapy will be discussed. Then, the life of Steven C. Hayes, the founder of ACT, will be included, and this section will focus on the Functional Contextualism and the Relational Frame Theory that forms the theoretical basis of ACT. Then, the approach of the theory to human nature, its basic concepts and the process of therapy will be examined. Afterwards, the results of the studies on the effectiveness of ACT will be examined and finally the study will be terminated by including the criticisms made on ACT.

Anahtar Kelimeler

Acceptance and Commitment Therapy, Psychological Flexibility, Relational Frame Theory, Behaviorism

Proje Numarası

Herhangi bir proje dahilinde gerçekleştirilmemiştir.

Kaynakça

• A-tjak, J. G., Davis, M. L., Morina, N., Powers, M. B., Smits, J. A., ve Emmelkamp, P. M. (2015). A meta-analysis of the efficacy of acceptance and commitment therapy for clinically relevant mental and physical health problems. Psychotherapy and Psychosomatics, 84(1), 30-36.
• Aydın, Y., ve Aydın, G. (2017). Değer verme ölçeği (DVÖ)’ni Türk Kültürüne uyarlama çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 64-77.
• Bach, P. A. ve Moran, D. J. (2008). ACT in practice case conceptualization in Acceptance and Commitment Therapy. Oakland, CA: New Harbinger Publications.
• Bai, Z., Luo, S., Zhang, L., Wu, S., ve Chi, I. (2019). Acceptance and commitment therapy (act) to reduce depression: A systematic review and meta-analysis. Journal of Affective Disorders, 260, 728-737.
• Batten, S. (2011). Essentials of acceptance and commitment therapy. California: Sage Publications.
• Beck, A. T. (1970). Cognitive therapy: Nature and relation to behavior therapy. Behavior Therapy, 1(2), 184- 200.
• Berking, M., ve Whitley, B. (2014). Emotion Regulation: Definition and Relevance for Mental Health. Affect regulation training içinde (ss. 5-17). New York: Springer.
• Blackledge, J. T. ve Barnes-Holmes, D. (2009). Core processes in acceptance and commitment therapy. J. T. Blackledge, J. Ciarrochi & F. P. Deane (Ed.). Acceptance and Commitment Therapy: contemporary theory research and practice içinde (s. 41-58). Australia: Australian Academic Press.
• Bolderston, H. (2013). Acceptance and commitment therapy: Cognitive fusion and personality functioning. (Doctoral Dissertation) University of Southampton, Faculty of Social and Human Sciences, School of Psychology.
• Eifert, G. H. ve Forsyth, J. P. (2005). Acceptance and commitment therapy for anxiety disorders. Oakland, CA: New Harbinger Publications.
• Gillanders, D. T., Bolderston, H., Bond, F. W., Dempster, M., Flaxman, P. E., Campbell, L., ... , Masley, S. (2014). The development and initial validation of the cognitive fusion questionnaire. Behavior Therapy, 45(1), 83-101.
• Harris, R. (2016). Kabul ve kararlılık terapisi. ACT’i kolay öğrenmek: ilkeler ve ötesi için hızlı bir başlangıç. H T. Karatepe ve K. Fatih Yavuz (Çev. Ed.). İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Hayes, S. C., Barnes-Holmes, D. ve Wilson, K. G. (2012). Contextual behavioral science: Creating a science more adequate to the challenge of the human condition. Journal of Contextual Behavioral Science, 1(1-2), 1- 16. DOI: 10.1016/j.jcbs.2012.09.004
• Hayes, S. C. (2004). Acceptance and commitment therapy, relational frame theory, and the third wave of behavioral and cognitive therapies. Behavior Therapy, 35(4), 639-665.
• Hayes, S. C. (2015). Analytic goals and the varieties of scientific contextualism. The Act in Context içinde (s. 126-142). London: Routledge.
• Hayes, S. C. (t.y.). Criticisms of ACT. 17.01.2020 tarihinde.https://contextualscience.org/criticisms_of_act adresinden erişilmiştir.
• Hayes, S. C. ve Brownstein, A. J. (1986). Mentalism, behavior-behavior relations and a behavior analytic view of the purposes of science. The Behavior Analyst, 1, 175-190.
• Hayes, S. C. ve Smith, S. (2005). Get out of your mind and into your life: the new Acceptance and Commitment Therapy. Oakland, CA: New Harbinger Publications.
• Hayes, S. C., Strosahl, K. D., Bunting, K., Twohig, M. ve Wilson, K. G. (2004). What is acceptance and commitment therapy. S. C. Hayes ve K. D. Strosahl (Ed.). A Practical Guide to Acceptance and Commitment Therapy içinde (s. 1-30). New York: Springer. DOI 10.10071978-0-387-23369-7
• Hayes, S. C., ve Strosahl, K. D. (Ed.). (2004). A practical guide to acceptance and commitment therapy. Berlin: Springer Science & Business Media.
• Hayes, S. C., Barnes-Holmes, D. ve Roche, B. (Ed.). (2001). Relational frame theory: A post-skinnerian account of human language and cognition. New York: Plenum Press.
• Hayes, S.C., Strosahl, K. ve Wilson K. G. (1999) Acceptance and commitment therapy: An experiential approach to behavior change. New York: Guilford.
• Hayes, S. C., ve Hofmann, S. G. (2017). The third wave of cognitive behavioral therapy and the rise of process‐ based care. World Psychiatry, 16(3), 245.
• Hayes, S. C., ve Hofmann, S. G. (Ed.). (2018). Process-based CBT: The science and core clinical competencies of cognitive behavioral therapy. Oakland, CA: New Harbinger.
• Hayes, S. C., Hofmann, S. G., Stanton, C. E., Carpenter, J. K., Sanford, B. T., Curtiss, J. E., ve Ciarrochi, J. (2019). The role of the individual in the coming era of process-based therapy. Behaviour Research and Therapy, 117, 40-53.
• Hofmann, S. G. (2008). Acceptance and commitment therapy: new wave or morita therapy?. Clinical Psychology: Science and Practice, 15(4), 280-285.
• Hofmann, S. G., ve Asmundson, G. J. (2008). Acceptance and mindfulness-based therapy: New wave or old hat?. Clinical Psychology Review, 28(1), 1-16.
• Hofmann, S. G., ve Hayes, S. C. (2019). The future of intervention science: Process-based therapy. Clinical Psychological Science, 7(1), 37-50. https://stevenchayes.com/about/ adresinden erişilmiştir.
• İzgiman, S. (2014). Kabullenme ve kararlılık terapisi. A. N. Canel (Ed.). Terapide Yeni Ufuklar: Modern, Postmodern ve Kısa Terapiler içinde (s. 97-115). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Linehan, M. M. (1993). Skills training manual for treating borderline personality disorder. New York: Guilford Press.
• Pearson, A. N., Heffner, M. ve Follette, V. (2010). Acceptance and Commitment Therapy for Body Image Dissatisfaction. Oakland, CA: New Harbinger Publications.
• Powers, M. B., Vörding, M. B. Z. V. S., ve Emmelkamp, P. M. (2009). Acceptance and commitment therapy: A meta-analytic review. Psychotherapy and Psychosomatics, 78(2), 73-80.
• Segal, Z., Williams, M., ve Teasdale, J. (2002). Mindfulness-based cognitive therapy for depression: A new approach to preventing relapse: Book review. New York: Guilford Press.
• Smout, M., Davies, M., Burns, N., ve Christie, A. M. (2014). Development of the valuing questionnaire. Journal of Contextual Behavioral Science, 3(3). doi: 10.1016/j.jcbs.2014.06.001
• Strosahl, K. D. (2004). ACT with multi problem client. S. C. Hayes & K. D. Strosahl (Ed.). A practical guide to Acceptance and Commitment Therapy içinde (s. 209-244). Oakland, CA: New Harbinger.
• Terzi, B. E. ve Tekinalp, Ş. I. (2013). Psikolojik danışmada güncel kuramlar. Ankara: Pegem Akademi.
• Terzioğlu, M. ve Yavuz, F. K. (t.y.). İlişkisel çerçeve kuramı (Relational Frame Theory – RFT): Bir dil ve biliş teorisi. 11.01.2020 tarihinde http://www.baglamsalbilimler.org/act-rft/rft/ adresinden erişilmiştir.
• Törneke, N. (2010). Learning RFT: An introduction to relational frame theory and its clinical application. California: New Harbinger Publications.
• Vatan, S. (2016). Bilişsel davranışçı terapilerde üçüncü kuşak yaklaşımlar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 8(3), 190-203.
• Walser, R. D. ve Westrup, D. (2007). Acceptance and commitment therapy for the treatment of post- traumatic stress disorder and trauma-related problems. Oakland, CA: New Harbinger Publications.
• Watson, J. B. (1925) Behaviorism. New York: Norton.
• Wells, A. (2000). Emotional disorders and metacognition: Innovative cognitive therapy. Chichester, UK: Wiley.
• Wilson, K. G. ve Groom, J. (2002). The Valued Living Questionnaire (Unpublished document) available from the first author at the Department of Psychology, University of Mississippi, University, MS.
• Yavuz, F., Ulusoy, S., Iskin, M., Esen, F. B., Burhan, H. S., Karadere, M. E., ve Yavuz, N. (2016). Turkish version of acceptance and action questionnaire-II (AAQ-II): A reliability and validity analysis in clinical and non- clinical samples. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni-Bulletin of Clinical Psychopharmacology, 26(4), 397-408.
• Yavuz, K. F. (2015). Kabul ve kararlılık terapisi (ACT): Genel bir bakış. Turkiye Klinikleri Journal of Psychiatry Special Topics, 8(2), 21-27.
• Yıldız, E. (2019). The effects of acceptance and commitment therapy in psychosis treatment: A systematic review of randomized controlled trials. Perspectives in Psychiatric Care, 56(1), 149-167.