Kimya Öğretmeni Adaylarının Asit-Baz Konu Alanıyla İlgili Bilişsel Yapıları

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: Eğitim ve Toplum Özel sayısı, 5884 - 5910, 31.12.2020

Ayşegül Derman , Figen Güneş

https://doi.org/10.26466/opus.800862

Öz

Bu araştırmanın amacı, kimya öğretmeni adaylarının asit-baz konu alanıyla ilgili bilişsel yapılarının betimsel ve yapısal özelliklerinin belirlenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 akademik yılında lisans ve yüksek lisans düzeyinde öğrenimlerine devam etmekte olan 29 kimya öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Araştırma kimya öğretmeni adaylarının asit-baz konu alanıyla ilgili bilişsel yapılarını betimsel ve yapısal olarak detaylı bir biçimde ele alması bakımından durum çalışmasıdır. Verilerin toplanmasında kelime ilişkilendirme testi ve serbest yazma tekniği kullanıldı. Verileri analiz etmek için içerik analizi tekniği kullanıldı. Araştırmada elde edilen bulgulara göre, kimya öğretmeni adaylarının asit-baz konu alanıyla ilgili bilişsel yapılarının büyük oranda kavramlar arasında tek yönlü ilişkilendirmeleri içeren, çift yönlü ve çapraz ilişkilendirmelerin olmadığı statik bir yapı arz ettiği gözlendi. Ayrıca kimya öğretmeni adaylarının asit-baz konu alanıyla ilgili bilişsel yapılarında yer alan kavramlar arasındaki ilişkilerin yapısal karakteristiklerinin tanıtıcı/nedensel bilgi düzeyinde yoğunlaştığı gözlendi. Elde edilen bulgular ilgili çalışmalarla karşılaştırılarak tartışıldı ve bulgulara dayalı olarak asit baz konu alanının öğretimine yönelik kimya öğretmeni eğitimcilerine yönelik spesifik önerilerde bulunuldu.

Anahtar Kelimeler

asit, baz, bilişsel yapı, kelime ilişkilendirme testi, serbest-yazma tekniği

Prospective Chemistry Teachers'Cognitive Structure Related To Asit-Base Domain

Öz

The aim of this research is to determine descriptive and structural features of the cognitive structures of the prospective chemistry teachers related to the acid-base domain. For this purpose, the study group of the research consists of twenty nine prospective chemistry teachers studying chemistry at the university studying in the 2018-2019 academic year. University students participating in the study are students who continue their undergraduate and graduate education in the Department of Chemistry Teaching at a public university in a city center in the Central Anatolia Region. The research is a cross-sectional study. According to the results obtained from the research, it has been observed that the cognitive structures of the chemistry teacher candidates related to the acid-base subject have a static structure that does not include bidirectional and cross-correlation and one-way associations between concepts. In addition, it was determined that the concept maps created by the students could not make associations between the concepts that should be related to each other, and the limited or erroneous concepts developed by students in the context of basic topics create obstacles in the meaning of the concepts related to advanced topics.

Anahtar Kelimeler

Acid, Base, Cognitive Structure, Word Association Test, Free-Writing Technique

Kaynakça

• Abraham, M. R., Williamson, V. M. ve Westbrook, S. L. (1994). A cross-age study of the anderstanding five concepts. J. Res. Sci. Teach, 31, 147–165.
• Adadan, E., Trundle, K. C. ve Irving, K. E. (2010). Exploring grade 11 students’ conceptual pathways of the particulate nature of matter ın the context of multirepresentational ınstruction. J. Res. Sci. Teach, 47, 1004– 1035.
• Adadan, E. ve Savasci, F. (2012). An analysis of 16–17-year-old students’ understanding of solution chemistry concepts using a two-tier diagnostic ınstrument. Int. J. Sci. Educ., 34, 513–544.
• Adadan, E. (2014). Investigating the ınfluence of preservice chemistry teachers’ understanding of the particle nature of matter on their conceptual understandings of solution chemistry. Chem. Educ. Res. Pract, 15, 219–238.
• Arslan, M. (2007). Eğitimde yapılandırmacı yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1 (40), 41-61.
• Ayas, A. ve Çepni, S. (2011). Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi (13. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• Bahar, M., Johnstone, A. H. ve Sutcliffe, R. G. (1999). Investigation of students’ cognitive structure ın elementary genetics through word association tests. J. Biol. Educ, 33, 134-141.
• Bahar M. ve Hansell M. H. (2000). The relationship between some psychological factors and their effect on the performance of grid questions and word association tests. Educ. Psychol., 20, 349-364.
• Blake, A. J. ve Norland, F. H. (1978). Science instruction and cognitive growth ın college students. J. Res. Sci. Teach., 15, 413–419.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (23. Bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• Calp, M. (2013). Turkey serbest ve yaratıcı yazma tekniğine göre oluşturulan kompozisyonların yazılı anlatımın niteliği ve puanlama tekniği açısından karşılaştırılması. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(9), 879-898.
• Creswell, j. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri (3. Bs.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çalık, M. (2005). A cross-age study of different perspectives in solution chemistry from junior to senior high school. Int. J. Sci. Math. Educ., 3, 671–696.
• Çalık, M., Ayas, A. ve Coll, R. K. (2007). Enhancing pre-service primary teachers’ conceptual understanding of solution chemistry with conceptual change text. Int. J. Sci. Math. Educ., 5, 1–28.
• Derman, A., ve Eilks, I. (2016). Using a word association test for the assessment of high school students' cognitive structures on dissolution. Chemistry Education Research and Practice, 17(4), 902-913.
• Derman, A. ve Ebenezer, J. (2018). The effect of multiple representations of physical and chemical changes on the development of primary pre-service teachers cognitive structures. Research in Science Education, 48, 1-27.
• Doğan, S., Yücel Güngör, M. ve Güngör, O. (2018). Turizm meslek yüksekokulu öğrencilerinin sosyal medyaya yönelik bilişsel yapılarının kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla incelenmesi. Turizm Akademik Dergisi, 5 (1), 166-176.
• Ebenezer, J. V. ve Gaskel, P. J. (1995). Relational conceptual change ın solution chemistry. Science Education, 79(1), 1-17.
• Ebenezer, J. V. (2001). A hypermedia environment to explore and negotiate students’ conceptions: animation of the solution process of table salt. J. Sci. Educ. Technol., 10, 73–91.
• Elden, M. (2003). Hedef kitle davranışlarını etkileyen psikolojik bir faktör olarak öğrenme: öğrenme ve reklam ilişkisi. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 18, 1-29.
• Ercan, F., Taşdere, A. ve Ercan, N. (2010). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla bilişsel yapının ve kavramsal değişimin gözlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7 (2), 136-154.
• Erim, A. ve Yöndem, S. (2009). Video model destekli öğretimin gitar performansına etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 45-55.
• Gunstone, F. R. (1980). Word association and the description of cognitive structure. Research in Science Education, 10, 45-53.
• Jensen, E. (2006). Teaching with the brain in mind, turkish edition (Trans. A. Doğanay). Adana: Nobel Kitabevi.
• Köseoğlu, F. ve Bayır, E. (2011). Examining cognitive structures of chemistry teacher candidates about gravimetric analysis through word association test method. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 107–125.
• Kurt, H. ve Ekici, G. (2013). Biyoloji öğretmen adaylarının bağımsız kelime ilişkilendirme testi ve çizme-yazma tekniğiyle “osmoz” kavramı konusundaki bilişsel yapılarının belirlenmesi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(12), 809-829.
• Kurt, H. ve Ekici, G. (2013a). Biyoloji öğretmen adaylarının “bakteri” konusundaki bilişsel yapılarının ve alternatif kavramlarının belirlenmesi. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(8), 885-910.
• Liu, X. ve Ebenezer, J. (2002). Descriptive categories and structural characteristics of students' conceptions: an exploration of the relationship. Research İn Science And Technological Education, 20(1), 111 -132.
• Liu, X. ve Lesniak, K., (2005), Students’ progression of understanding the matter concept from elementary to high school. Sci. Educ., 89, 433–450.
• MEB. (2018). Ortaöğretim kimya dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) öğretim programı. 24 Haziran 2019 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=350 adresinden erişildi.
• Miles, M. B. ve Huberman A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. Thousend Oaks: Sage.
• Nakipoğlu, C. (2008). Using word associations for assessing non major science students’ knowledge structure before and after general chemistry instruction: the case of atomic structure. Chem. Educ. Res. Pract., 9, 309–322.
• Othman, J., Treagust, D. F. ve Chandrasegaran, A. L. (2008). An investigation into the relationship between students’ conceptions of the particulate nature of matter and their understanding of chemical bonding. Int. J. Sci. Educ., 30, 1531–1550.
• Paas, F. ve Ayres, P. (2014). Cognitive load theory: a broader view on the role of memory in learning and education. Educ Psychol Rev., 26, 191–195.
• Schizas, D., Katrana, E., ve Stamou, G. (2013). Introducing network analysis into science education: methodological research examining secondary school students’ understanding of ‘decomposition’. International Journal Of Environmental And Science Education, 8(1), 175-198.
• Schunk, D., H. (2009). Learning theories, turkish edition (Editor: M. Şahin), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Shavelson, R. J., (1972), Some aspects of the correspondence between content structure and cognitive structure in physics instruction. J. Educ. Psychol., 63, 225-234.
• Sinan, O., Yıldırım, O., Kocakülah, M. S. ve Aydın, H. (2006). Fen bilgisi öğretmen adaylarının proteinler, enzimler ve protein sentezi ile ilgili kavram yanılgıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 1-16
• Stavridou, H. ve Solomonidou, C. (1989). Physical phenomenachemical phenomena: do pupils make distinction? Int. J. Sci. Educ., 11, 83–92.
• Subaşı, M. ve Okumuş, K. (2017). Bir araştırma yöntemi olarak durum çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 419-426.
• Taber, K. S. (2008). Conceptual resources for learning science: ıssues of transience and grain-size in cognition and cognitive structure. Int. J. Sci. Educ., 30, 1027-1053.
• Tavukçuoğlu, E. (2018). Lise öğrencilerinin sürtünme kuvveti, ivme ve eylemsizlik kavramlarıyla ilgili bilişsel yapılarının araştırılması. (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tsai, C. C. (2001), Proping students’ cognitive structures in science: the use of a flow map method coupled with a meta listening technique. Stud. Educ. Eval., 27, 257-268.
• Tyson, L.M., Venville, G.J., Harrison, A.G. ve Treagust, D.F. (1997). A multidimensional framework for interpreting conceptual change events in the classroom. Science Education, 81, 387–404.
• Uzuntiryaki, E. ve Geban, O. (2005). Effect of conceptual change approach accompanied with concept mapping on understanding of solution concepts. Instr. Sci., 33, 311–339.
• Wilson, J. M. (1990). Chemistry concepts and group cognitive structure: a study of undergraduate nursing students. Research In Science Education, 20, 292-299.