Information Society Perspective in Turkey: Literature Study

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 41, 3729 - 3754, 01.09.2021

Tuğba Tunacan , Cemalettin Hatipoğlu

https://doi.org/10.26466/opus.937283

Öz

Effective use of information and communication technology in all aspects of economic and social life causes in improvements not just in manufacturing processes but also in other fields of life such as education, commerce, and social ties. As the societal system evolved, it was named "modern society," "technology society," and eventually "information society" in order to maintain quality of living, stability, and tolerance to this rapid transition. The information society can be described as a society that carries out all activities related to the transmission, storage, and dissemination of information by investing in computer-communication technology. With this definition, it is now necessary to explore the effect of knowledge on culture and social life in greater depth, as well as the countries' adaptation to this society. In Turkey, there are a few of dissertations on this subject. Our aim is to examine master and doctoral dissertations on the information society to determine which aspects of social existence are the most strongly linked. We searched dissertations that were published in the YOK (Yüksek Öğretim Kurumu) platform between 2010 and 2020. Tables will be used to provide the abstract details along with the social areas to which they are linked. In comparison, tables summarized and interpreted the years and departments the studies were studied more inten-sively in.

Anahtar Kelimeler

Information and Communication Technologies, Industrial Society, Information Society

Türkiye’de Bilgi Toplumana Bakış Açısı: Literatür Çalışması

Öz

Bilgi ve iletişim teknolojilerinin ekonomik ve sosyal yaşamın her alanında etkin olarak kullanımı sadece iş süreçleri anlamında değil aynı zamanda eğitim, ticaret, sosyal ilişkiler gibi yaşamın her alanında değişimlere yol açmaktadır. Yaşam kalitesi, sürekliliği ve bu hızlı değişime adaptasyonun sağlanabilmesi için toplumsal yapının da değiştiği zaman içerisinde sanayi toplumu, teknoloji toplumu gibi isimler alarak son olarak “bilgi toplumu” olarak isimlendirilmeye başlanmıştır. Bilgi toplumu bilgisayar-iletişim teknolojilerine yatırım yaparak bilginin işlenmesi, toplanması, dağıtımı ile ilgili tüm faaliyetleri gerçekleştiren toplum olarak ifade edilebilir. Bu tanımla birlikte bilginin toplum ve sosyal yaşam üzerinde ki etkisini detaylı bir şekilde araştırmak ve ülkelerin bu topluma adaptasyonunu araştırmak önemli hale gelmiştir. Bu konu da Türkiye de yapılmış olan birçok tez mevcuttur. Bizim amacımız bilgi toplumu üzerinde yapılmış olan yüksek lisans ve doktora tezlerini araştırmak ve sosyal yaşamın en çok hangi alanlarında ilişkisi olduğunu ortaya koymaktır. Bunun için 2010-2020 yılları arasında YÖK (Yüksek Öğretim Kurumu) sisteminde yayınlanmış tezleri araştırdık. Çalışmalara ait özet bilgiler, hangi sosyal alan ile ilişkisi olduğu tablolar halinde de özetlenerek sunulmuştur. Ayrıca çalışmaların hangi yıllarda ve hangi anabilim dallarında daha yoğun olarak çalışıldığı da tablolar halinde özetlenerek yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilgi ve Iletişim Teknolojileri, Sanaayi Toplumu, Bilgi Toplumu

Kaynakça

• Abanoz, E.(2013). Bilgi toplumunda yöndeşmenin haber üretimi süreci üzerindeki etkisi: Haber ajansı çalışanları üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Alakuş, M. (1991). Bilgi Toplumu. Ankara: TC Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Altıntaş, İ. (2019). Bilgi toplumunda bir e-devlet uygulaması olarak DYS hakkında okul yöneticilerinin görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Arklan, Ü. and E. Taşdemir (2008). Bilgi toplumu ve iletişim: Bilginin yayılması sürecinde kitle iletişim araçları ve internet. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi,5(3), 67-80.
• Armağan, M. V. (2018). Bilgi toplumunda akıllı şehirler ve katılımcı yurttaşlık. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ayaz, M. ( 2012). Hızla gelişmekte olan (BRIC) ülkelerde bilgi toplumu ve sosyal sermaye etkileşimi: Türkiye karşılaştırması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yalova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yalova.
• Bakan, Ö. (2019). Bilgi toplumu stratejileri açısından Türkiye'de kamu sektöründe çalışan arşiv personelinin durum analizi: Tapu arşiv personeli örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Balkanlı, A. O. (2002). Küresel Ekonominin Belirleyici Faktörleri Üzerine. Uludağ Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 13-26.
• Berberler, R.(2010). Bilgi toplumuna geçiş sürecinde Türkiye: Bir kamu kurumunda bilgi teknolojileri kullanımına ilişkin bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Berberoğlu, B. (2010). Bilgi toplumu ve bilgi ekonomisi oluşturma yolunda Türkiye ve Avrupa Birliği. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 29, 111-131.
• Bensghir Kaya, T. (1996). Bilgi teknolojileri ve örgütsel değişim. Ankara: TODAİE Yayınları.
• Bozaslan, H.(2019). Eğitim açısından Türkiye'de bilgi toplumu yapısına geçişi engelleyen faktörler. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Cihangir, Y.(2010). Avrupa Birliği bilgi toplumu projeleri ve üniversite kütüphaneleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Demir, C. (2013). Bilgi toplumuna geçiş sürecinde uzaktan eğitimin rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Dura, C. and Atik, H. (2002). Bilgi toplumu, bilgi ekonomisi ve Türkiye. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Elverdi, S.(2011). Bilgi toplumu sürecinde Erciyes Üniversitesi İ. İ. B. F. Kütüphanesi: Uluslararası bir karşılaştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Eş, A. (2019). Bilgi toplumu sürecinde insan kaynakları yönetimi ve inovasyon. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Ezer, M.(2018). Türkiye'de bilgi toplumunun gelişimi: Kişisel internet kullanım amaçları üzerine bir uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Gökmen, K. (2019). Bilgi toplumunda elektronik ticaret ve Türkiye örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Görgülü, D. (2013). Bilgi toplumuna geçiş sürecinde okul yöneticilerinin teknolojik liderlik yeterlilikleri açısından incelenmesi: Konya ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Güner, O. (2018). Bilgi toplumunda Avrupa Birliği yükseköğretim politikalarının yenilik faaliyetleri üzerindeki etkinliği: Danimarka örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• İşbilen, F. M.( 2016). Sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçiş sürecinde insan kaynakları yönetiminde ortaya çıkan Bilgi toplumuna geçiş sürecinde Türkiye. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Kara, S. (2017). Teknoloji ve toplumsal değişim ilişkisinin Sosyal İnşa Kuramı bağlamında incelenmesi. Dört Öge, 6(12), 117-131.
• Karbuz, N.(2019). Bilgi toplumu sürecinde kamu eğitim yöneticilerine yönelik hizmet içi eğitim politikalarındaki değişim. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, , Sakarya.
• Kesici, İ. (1993). Bilgi toplumunun özellikleri. Bilişim, Mayıs 1993, 62-67.
• Kılıç, Ç. (2014). Çoklu bağlantı olgusunun bilgi toplumu oluşturmadaki rolü: Ülkeler arasında verimlilik esaslı bir karşılaştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kırtay, O.(2020). Gaziantep ili Şahinbey ilçesinde öğrenim gören ortaöğretim 9. sınıf öğrencileri özelinde bilgi toplumu ve dijital kültür kavramı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Koçak, M.(2015). Sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçiş sürecinde insan kaynakları yönetiminde ortaya çıkan değişimler ve Türk kamu yönetiminde insan kaynakları yönetimi anlayışı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Koşaroğlu, Ş. M.(2012). Bilgi toplumu ve bilginin ekonomik dönüşümdeki rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Lan, L.T.N. (2019). Bilgi toplumunda dijital pazarlama stratejileri ve ağızdan ağıza pazarlama ilişkisi üzerine bir uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Metin, H.(2010). Assessing impacts of the European framework programme on Turkish participants: A case study on framework programme6 ist priority. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Nas, M.(2020). Bilgi toplumu ve gözetim teknolojileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Muş Alparslan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muş.
• Ölmez, T.(2020). Yeni ekonomi ve bilgi toplumunda entelektüel sermayenin yeni kuralları ve bir uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özutku, F.(2014). Bilgi toplumunun oluşumunda dijital eşitliğin sağlanmasının önemi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Salur, S. (2012) . Bilgi toplumu parametreleri ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Panel analiz. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Savaş, Ç.(2010). Bilgi toplumunda geleceğin okullarına ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tahirov, A. (2009). Bilgisayar Destekli Bilgi Sistemleri. Journal Of Qafqaz University, 27, 123-133.
• Teke, D.(2020). Bilgi toplumunda yaşam boyu öğrenme ve yetişkin eğitimi: Öğretmenlerin mesleki çalışmaları üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, İşletme Enstitüsü, Sakarya.
• Toktaş, D.(2020). Bilgi toplumu kuramları bağlamında esnek çalışma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Turhan, D. G. (2016). Bilgi toplumu kavramı çerçevesinde dijital yerliler ve dijital aktivizm. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Uğraş, T. (2012). Türkiye'deki dijital yerlilerin yeni medyayı kullanım alışkanlıklarının bilgi toplumu bağlamında incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Üçüncüoğlu, M.(2018). Bilgi toplumunun sportif bir yansıması olarak e-spor ve modern spor ile etkileşimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz, K. and B. Horzum (2005). Küreselleşme, Bilgi Teknolojileri ve Üniversite. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(10), 103- 121.
• https://www.tbd.org.tr/turkiye-bilisim-surasi-2002/ TÜRKİYE BİLİŞİM ŞURASI 2002 (01.05.2021)