Content Analysis of Arguvan Folk Songs as an Intangible Cultural Heritage

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 42, 5907 - 5941, 13.10.2021

Ülkü Akkuş , Gülşah Akkuş

https://doi.org/10.26466/opus.817644

Öz

The concept of intangible cultural heritage, which expresses the intangible dimension of the culture that has been created by humanity in thousands of years and has survived until today has started to gain importance with the Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage (ICH) adopted by UNESCO in 2003, aiming to preserve the cultural heritage of humanity from past to present and transfer them to future generations. Turkey, signed in this convention in 2006, organizes two types of national inventory; the National Inventory of ICH is one of them. The Arguvan folk songs recorded on the March 13th, 2013 with the number 01.0021 in the Turkish National Inventory, have been documented as the cultural heritage, language and dialect features and cultural heritage elements of Turkish folk music. This study aimed to determine the cultural characteristics of Arguvan folk songs and provide basis for safeguard listing of UNESCO. In this study, 155 Arguvan folk songs which were compiled and obtained from various sources, were examined. The folk songs, which were evaluated primarily by frequency analysis, were grouped in twenty different categories as a result of the content analysis.

Anahtar Kelimeler

Intangible Cultural Heritage (ICH), Arguvan Folk Songs, Content Analysis, UNESCO

Somut Olmayan Kültürel Miras Kapsamında Arguvan Türkülerinin İçerik Analizi

Öz

Yeryüzünde insanlığın binlerce yılda yarattığı ve günümüze kadar ulaşan kültürün somut olmayan boyutunu ifade eden somut olmayan kültürel miras kavramı, 2003 yılında UNESCO tarafından kabul edilen ve insanlığın geçmişten günümüze taşıdığı kültür birikimlerinin korunmasını ve gelecek kuşaklara aktarılmasını amaçlayan Somut Olmayan Kültürel Mirasın (SOKÜM) Korunması Sözleşmesi ile önem kazanmaya başlamıştır. 2006 yılında bu sözleşmeye imza atan Türkiye, iki çeşit ulusal envanter düzenlemektedir; SOKÜM Ulusal Envanteri bunlardan biridir. 13 Mart 2013 tarihinde SOKÜM Ulusal Envanteri’ne 01.0021 sayı numarası ile kayıtlanan Arguvan Türküleri; Türk halk müziği içerisindeki yeri ve konumu, türkülerin kendine has yorumlama teknikleri, müzikal icrası, dil ve ağız özellikleri ile kültürel miras unsuru olarak belgelenmiştir. Bu çalışmada Arguvan türkülerinin, SOKÜM Ulusal Envanteri’nde yer almasını sağlayan kültürel özelliklerinin neler olduğunu tespit etmek ve UNESCO koruma listesine alınmasına gerekçe oluşturmak amaçlanmaktadır. Bu çalışmada derlenerek notaya alınmış ve çeşitli kaynaklardan ulaşılan 155 Arguvan türküsü incelenmiştir. Öncelikle biçimsel açıdan sıklık analizi ile değerlendirilen türküler; gerçekleştirilen içerik analizi sonucunda yirmi farklı kategoride toplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Somut Olmayan Kültürel Miras (SOKÜM), Arguvan Türküleri, Içerik Analizi, UNESCO

Kaynakça

• Akkuş, Ü. (Kasım 2011). Türkülerde turna sesi var. Uluslararası Malatya Türk Halk Müziği Sempozyumu, Malatya’da sunulan bildiri.
• Akkuş, Ü., Akkuş, G. ve Andaç, F. (2014). SOKÜM bağlamında arguvan türküleri. N. Özel (Ed.) Uluslararası kültürel mirasın ve kültürel bellek kurumlarının yönetimi kongresi (s.17-20). İstanbul: Üniversite ve Araştırma Kütüphanecileri Derneği.
• Akkuş, Ü. (2016). Somut olmayan kültürel mirasın korunması bağlamında arguvan türkülerinin sürdürülebilirliği. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 6, 418-427.
• Akkuş, Ü. ve Akkuş, G. (2018). Local female performers in publicity of arguvan folk songs, as an element of intangible cultural heritage. B. C. Tanrıtanır, ve S. Özer (Ed.) Academic Research In Social, Human and Administrative Sciences-I (s.391-404). Ankara: Gece Kitaplığı.
• AREGEM. (t.y.a.). Somut olmayan kültürel mirasın korunması sözleşmesi hakkında. 23 Şubat 2018 tarihinde http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR,50837/somut-olmayan-kulturel-mirasin-korunmasi-sozlesmesi-hak-.html adresinden erişildi.
• AREGEM. (t.y.b.) Somut olmayan kültürel miras ulusal envanteri. 26 Şubat 2018 tarihinde http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR,50840/somut-olmayan-kulturel-miras-ulusal-envanteri.html adresinden erişildi.
• AREGEM. (t.y.c.). Somut olmayan kültürel miras ulusal envanteri. 28 Şubat 2018 tarihinde http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR-159257/somut-olmayan-kulturel-miras-ulusal-envanteri.html adresinden erişildi.
• AREGEM. (t.y.d). Arguvan türküleri. 28 Şubat 2018 tarihinde http://aregem.ktb.gov.tr/TR-51107/arguvan-turkuleri.html adresinden erişildi.
• Arguvan ve Köyleri Eğitim Kültür Vakfı. (1998). Arguvan ezgileri- 1. İstanbul: Arguvan ve Köyleri Eğitim Kültür Vakfı. Ataş, M. (2009). Geçmişten günümüze arguvan müzik kültürünü etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi. İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Bozkurt, F. (1990). Semahlar. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Bulgan, M. (2009). Malatya – Arguvan bölgesi saha araştırması ve etnomüzikoloji açısından önemi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 49-53.
• Coşar, M. (2011). Alevi – Bektaşi kültüründe sayılara yüklenen terim değeri. Türk Kültürü ve Hacı Bektaşi Veli Araştırma Dergisi, 60, 113-128.
• Eroğlu, S. (2011). Arguvan Yöresinde İcra Edilen Semahların Müzikal Analizi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İTÜ, İstanbul.
• Günşen, A. (2007). Gizli dil açısından Alevilik – Bektaşilik erkan ve deyimlerine bir bakış. Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 2(2), 328-350.
• Haşhaş, S., İmik, Ü. ve Aydoğdu, C. (2015). Malatya/Arguvan halk müziği kültürü üzerine bir araştırma. Turkish Culture & Haci Bektas Veli Research Quarterly, 75, 201-213.
• Oğuz, M. Ö. (2009). Somut olmayan kültürel miras ve kültürel ifade çeşitliliği. Milli Folklor, 21(82), 6-12.
• Oğuz, M. Ö. (2013). Somut olmayan kültürel miras nedir? (2. Baskı). Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Öztelli, C. (1972). Evlerinin önü-halk türküleri. İstanbul: Hürriyet Yayınları.
• Saz Kursu (t.y.) 26 Şubat 2018 tarihinde http://www.sazkursu.com adresinden erişildi.
• Sert, F. (2017). Elazığ Harput türküleri üzerine bir inceleme. Ana Dili Eğitimi Dergisi-Journal of Mother Tongue Education, 5(1), 65-86.
• Şahin, H. (2017). Arguvanlı Ozan Abbas Ekici, mezarımın İşareti Kırmızı, Yaşamı-Sanatı-Şiir ve Türküleri. Malatya: Protech Matbaa.
• Şahin, H., ve Özerol, S. (2004). Arguvan Türküleri / Halkbilimsel Bir Araştırma Denemesi. İstanbul: Arguvan ve Köyleri Eğitim Kültür Vakfı Yayınları.
• Temiz, M. (1998). Arguvan ezgileri- 2. İstanbul: Arguvan ve Köyleri Eğitim Kültür Vakfı.
• TRT Nota Arşivi (t.y.) 26 Şubat 2018 tarihinde http://www.trtnotaarsivi.com/thm.php adresinden erişildi. Türk Müzik Kültürünün Hafızası (t.y.) 26 Şubat 2018 tarihinde http://www.sanatmuziginotalari.com/thm adresinden erişildi.
• Türkü Dostları (t.y.) 26 Şubat 2018 tarihinde https://notalar.turkudostlari.net adresinden erişildi.
• Ufuk Erbaş (t.y.) 26 Şubat 2018 tarihinde https://ufukerbas.files.wordpress.com adresinden erişildi.
• UNESCO. (2003). Somut olmayan kültürel mirasın korunması sözleşmesi. 23 Şubat 2018 tarihinde https://ich.unesco.org/doc/src/00009-TR-PDF.pdf adresinden erişildi.
• UNESCO (t.y.) UNESCO Türkiye Milli Komisyonu, somut olmayan kültürel miras (SOKÜM) ihtisas komitesi raporu. 23 Şubat 2018 tarihinde http://www.unesco.org.tr/Content_Files/Content/Sektor/Kultur/sokum_bb.pdf adresinden erişildi.
• Vural F. G. ve Vural, T. (2013). Niğde kültürünün sesi: Niğde türküleri. International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(3), 645-657.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yücel, H. (2016). Merzifon’un kültürel mirası: Merzifon türküleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(42), 409-418.