Türkiye’de Yeniden Evlenme Olgusu: Cinsiyet ve Psikososyal Değişkenler Bağlamında Bir Değerlendirme

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 44, 8092 - 8118, 26.12.2021

Alpaslan Çobanoğlu , Serhat Tek

https://doi.org/10.26466/opus.935681

Cited By: 4

Öz

Aile kurumu toplumsal değişmelerin hızlanması ile birlikte dönüşmeye başlamıştır. Bireylerin ve toplumların olguya yükledikleri anlamda yıllar içerisinde bir takım farklılaşmalar olduğu görülmektedir. Alana ilişkin yapılan çalışmalarda bu durumun özellikle boşanma ve yeniden evlenme eğilimlerinde artışa sebep olduğu belirtilmektedir. Yeniden evlenme sıklıkla eş kaybı ve evlilik akitlerinin sonlandırılması sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. Yeniden evlenme süreci psikolojik, sosyal, ekonomik, kişilerarası, ailevi, çevresel ve toplumsal bir takım problemleri beraberinde getirebilmektedir. Son yıllarda Sosyoloji, psikoloji ve sosyal hizmet gibi disiplinlerde yeniden evlenme konusu sıklıkla kuramsal ve olgusal düzeyde ele alınmaktadır. Türkiye’de yeniden evlenme olgularının cinsiyet, yalnız olma nedeni ve psikososyal değişkenler bağlamında değerlendirilmesi amacıyla yapılan bu araştırmada betimsel analiz yönteminden yararlanılarak konu ile ilgili daha önce hazırlanmış olan çalışmalar ve yayınlanmış istatistikler analiz edilerek incelenmiştir. Çalışmada kullanılan nicel veriler Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayınlanan ‘Karşılaştırmalı Medeni Duruma Göre Evlenmeler’ ve ‘Boşanma’ istatistiklerinden derlenerek ele alınmıştır. Çalışma kapsamında incelenen veriler ışığında, eşlerden birinin ölümü sebebiyle evliliği sonlanmış bireyler arasından yeniden evlenenlerin sayısının boşanmış bireylere göre daha düşük olduğu görülmüştür. Kadınlarda 2001-2019 yılları arasında yeniden evlenme artış oranının %84 olarak gerçekleştiği, bu oranın erkeklerde ise %72 olduğu belirtilmiştir. Eşlerden birinin ölümü veya boşanma sebebiyle bekar olan erkek ve kadınların yeniden evlenme hızları yıllara göre artmaktadır. Kadınlarda ve erkeklerde yeniden evlenme hızının 2001-2019 yılları arasında %44 arttığı görülmüştür. Çalışmadan elde edilen veriler ışığında aile kurumunun dönüşümüyle birlikte yeniden evlenme ilişkin eğilimlerin de değiştiği tespit edilmiştir. Yeniden evlenme olgusunun bireyler üzerinde olumlu ve/veya olumsuz psikososyal etkileri olduğu ve cinsiyete bağlı olarak değişkenlik gösterdiği ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yeniden Evlenme, Boşanma, Eş Kaybı, Yeniden Evlenme İle Oluşan Aileler

Remarriage Phenomenon in Turkey: An Evaluation in the Context of Gender and Psychosocial Variables

Öz

The concept of family has begun to transform with the acceleration of social changes. The meaning that individuals and societies attach to the concept of family has changed over the years. This situation led to an increase in divorce and remarriage tendencies according to field researches. Remarriage processes often occur as a result of the loss of a spouse and the termination of marriage contracts. As a matter of fact, the remarriage process may bring along some psychological, social, economic, interpersonal, familial, environmental and social problems. Disciplines such as sociology, psychology and social work carry out theoretical and factual studies on remarriage. This review was conducted to assess the psychosocial context of remarriage phenomenon in Turkey. In this research, it was conducted to evaluate remarriage cases in Turkey in the context of gender, reason of being single and psychosocial variables, also previous studies and published statistics on the subject were descriptively analyzed and examined. The quantitative data used in the study published by the Turkey Statistical Institute 'Comparative marriage by marital status' and 'divorce' has been compiled from statistics. In the light of the data examined within the scope of the study, it was observed that among individuals whose marriage was terminated due to the death of one of the spouses, the number of remarried individuals was lower than those who were divorced. It has been stated that the rate of remarriage increase in women between 2001-2019 was 84% and this rate was 72% for men. The rate of remarriage increases over the years for men and women who are single due to the death of one of their spouses or divorce. It was observed that the rate of remarriage for men and women increased by 44% between 2001-2019. In the light of the data obtained from the study, it has been determined that the tendencies towards remarriage have changed with the transformation of the family institution. It has been revealed that the phenomenon of remarriage has positive and/or negative psychosocial effects on individuals and varies depending on gender.

Anahtar Kelimeler

Remarriage, Divorce, Spouse Loss, Remarriaged Families

Kaynakça

• Aktaş, Ç. (2018). Boşanmanın erkekler üzerindeki etkisi: İstanbul örneği. İmgelem, 2(2), 29-57.
• Akün, E. (2017). Yapısal Aile Sistemleri Kuramı bağlamında ergenlik döneminde aile yapısı ve ergenlik dönemi sorunları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 53(1), 85-116.
• Arpacı, F. Tokyürek, Ş. (2012). Boşanmış bireylerin yeniden evlilik konusundaki görüşlerinin incelenmesi. Akademik Bakış Dergisi, 31, 1-15.
• Bayer, A. (2013). Değişen toplumsal yapıda aile. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4(8), 101-129.
• Bekmuradov, M. (2007), Özbek ailelerinde tutum özellikleri, günümüzde aile, (Ed. Ö. Çaha). Uluslararası Aile Sempozyumu. İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Berktay, F. (2012) Tarihin cinsiyeti. İstanbul: Metis Yayınları.
• Bilge, F., Avcı D., Dinçel, E. F., Alkış Demirel, E., Karatekin, H., Koç, Ö. ve Demirtaş Zorbaz, S. (2015). The use of systems approach in pscyhological counseling and guidance. (Ed: Ş.Ş. Erçetin & S. Banerjee). Chaos, Complexitiy and Lidership 2013. Switzerland: Springer İnternational Publishing.
• Cherlin, A. (2009). Marriage, divorce, remarriage. MA: Harvard University Press.
• Crosbie-Burnett, M. (1989). Application of family stress theory to remarriage: A model for assessing and helping stepfamilies. Family Relations, 38(3), 323-331.
• Dahl, A. S., Cowgill, K. M., ve Asmundsson, R. (1987). Life in remarriage families. Social Work, 32(1), 40-44.
• Dainton, M. (2019). Equity and relationship maintenance in first marriages and remarriages. Journal of Divorce & Remarriage, 60(8), 583-599.
• Danış, M. Z. (2006). Davranış bilimlerinde ekolojik sistem yaklaşımı. Aile ve Toplum Dergisi, 8(3), 45-53.
• Demirci, M. S. (2015). Toplumsal cinsiyet açısından yeniden evlenmeler: kadın ve erkekler gözünden niteliksel bir inceleme. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Dirimeşe, E. (2016). Aile tanım ve türleri tarihsel süreç içerisinde aile (Tarihsel Aile Sınıflaması). N. Avcı ve E. Aksoy (Ed.). Aile Sosyolojisi içinde. (s.13-28). İstanbul: Lisans Yayınları.
• Greeff, A. P. ve Du Toit, C. (2009). Resilience in remarried families. The American Journal of Family Therapy, 37(2), 114-126.
• Hetherington, E. M. (2003). Social support and the adjustment of children in divorced and remarried families. Childhood, 10(2), 217-236.
• Kaplan, S. Abay, H. Bükecik, E. Şahin, S. Arıöz Düzgün, A. Bay Karabulut, A. (2018). Türkiye’de yapılan çalışmalar bağlamında kadınlarda boşanmanın nedenleri (2000-2018): Sistematik derleme. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(2), 821-833.
• Köşer Akçapar ve Egbatan (2020). Aile, boşanma ve yeniden evlilikler olgusuna sosyolojik bir bakış: sorunlar ve tavsiyeler. Koç Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Araştırma ve Uygulama Merkezi (KOÇ-KAM) Yayını. Erişim: https://kockam.ku.edu.tr/aile-bosanma-yeniden-evlilikler-olgusuna-sosyolojik-bir-bakis-sorunlar-tavsiyeler/ Erişim Tarihi: 20.02.2021.
• Krysik, J. L. ve Finn, J. (2015). Etkili uygulama için sosyal hizmet araştırması. Çev. Ed. E. Erbay. Ankara: Nika Yayınevi.
• Nichols, M. P. (2013). Aile terapisi: Kavramlar ve yöntemler. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Nichols, Michael P. and Richard C. Schwartz. (1997). Family therapy: Concepts and methods. Usa: Allyn and Bacon.
• Özabacı, N. ve Z. Erkan. (2017). Aile danışmanlığı kuram ve uygulamalara genel bir bakış. (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Öztan, B. (2004). Aile hukuku. Ankara: Turhan Kitapevi.
• Papernow, P. L. (2015). Becoming a stepfamily: Patterns of development in remarried families. Mahvah NJ: CRC Press.
• Price-Bonham, S. ve Balswick, J. O. (1980). The noninstitutions: Divorce, desertion, and remarriage. Journal of Marriage and the Family, 42(4), 959-972.
• Sherman, C. W. ve Bauer, J. W. (2008). Financial Conflicts facing late‐life remarried alzheimer’s disease caregivers. Family Relations, 57(4), 492-503.
• Shriner, M. (2009). Marital quality in remarriage: A review of methods and results. Journal of Divorce & Remarriage, 50(2), 81-99.
• Spanier, G. B. (1984). Recycling the family: Remarriage after divorce. Beverly Hills, Calif.: Sage Publications. Tatlılıoğlu, K. ve Demirel, N. (2016). Sosyal bir gerçeklik olarak boşanma olgusu: sosyal psikolojik bir değerlendirme. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(22), 59-73.
• Teater, B. (2014). An introduction to applying social work theories and methods. McGraw-Hill Education (UK). Tekin Epik, M., Çiçek, Ö. ve Altay, S. (2017). Bir sosyal politika aracı olarak tarihsel süreçte ailenin değişen/değişmeyen rolleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17(38), 35-58.
• Tuğ, B. (2016). Tarih ve toplumsal cinsiyet. F. Saygılıgil (Ed.) Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları. İçinde, s.33-50. İstanbul: Dipnot Yayınları.
• TÜİK, Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=bo%C5%9 Fanma&dil=1 (15.11.2020) Walsh, W. M. (1992). Twenty major issues in remarriage families. Journal of Counseling & Development, 70(6), 709-715.
• Yavuz, S. ve Yüceşahin, M. M. (2012). Türkiye'de hanehalkı kompozisyonlarında değişimler ve bölgesel farklılaşmalar. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 15(1), 75-118.
• Yüksel Kaptanoğlu, İ. Eryurt, M. A. ve Koç, İ. (2000). Kadınların evlilik döngüsü: evliliğin sonlanması ve yeniden evlenme. Kadın/Women, 13(1), 63-96.