Aydın İl Merkezinde Faaliyet Gösteren Aktarların Kişisel ve Mesleki Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 126 - 135, 31.12.2019

Tülay Çelik , Muhyettin Şentürk , Özlem Sultan Aslantürk

Öz

Günümüzde
tıbbi bitkiler, modern tıbbi yöntemlerin maliyeti ve yan etkileri gibi
sınırlamalar nedeniyle her toplumda çeşitli hastalıkların tedavisi için yaygın
olarak kullanılmaktadır. Şifalı bitkilere olan yoğun talep ve yaygın
kullanımları sonucunda, aktarlık yeniden önem kazanmıştır. Bu çalışmada Aydın
ilinde faaliyet gösteren 15 aktarın yaşı, cinsiyeti ve sosyo-demografik
özellikleri ve mesleğe karşı ilgileri, eğitimleri, bitkileri nereden temin
ettikleri gibi mesleki  bilgiler de
sorgulanmıştır.

15
aktarın 11'inin erkek, 4'ü kadın olup, yaş ortalaması 38,86’dır ve ortalama
16,26 yıldan fazla bu iş ile ilgilendikleri tespit edildi. Katılımcıların
eğitim düzeyleri ilkokuldan liseye değişmekle birlikte, hiçbiri bir
üniversitede okumamış veya kendi alanları ile ilgili bir kursa gitmemiştir.
sadece 8'i işleriyle ilgili geçerli bir sertifikaya sahip iken; diğerleri
mesleği veya ustalarından veya ailelerinden öğrendiklerini ifade etmiştir.
Ayrıca, aktarların çoğunun geçimini sadece bu işten sağladığı ve aktar olmadan
önce diğer işlerde çalıştıkları belirlenmiştir. Ankete verilen cevaplardan,
bitkisel ürünlerin genellikle yerel toptancılardan elde edildiği, aktarlardan
hiçbirinin bitkileri kendilerinin toplamadığı ve yarısının para karşılığı bitki
toplattığı anlaşılmaktadır. Aktarlardan sadece bir kişi, TABDER (Tüm Aktarlar
ve Baharat Üreticileri Tıbbi ve Aromatik Bitki Yetiştiricileri Birliği) üyesi
olduğunu belirtmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aydın, Aktar, Tıbbi bitki, Sosyodemografik özellikler

Kaynakça

• 1- Adıgüzel F & Kızılaslan N (2016). İstanbul ilinde tıbbi, aromatik ve baharat bitkileri satışı yapan aktarların yapısal özellikleri ve mevzuat hakkındaki görüşleri. Anadolu Tarım Bilim. Derg./Anadolu J Agr Sci 31:40-59.2- Altan S (2007). Manisa merkez ilçede çalışan aktarların bireysel ve mesleki özellikleri üzerine bir pilot çalışma. Türkiye Klinikleri J Med Ethics 15: 30-38.3- Akçakaya MS (2015). Alıcılar ve aktarlar açısından şifalı bitkilere kişisel yaklaşım. Uzmanlık Tezi. ADÜ, Tıp Fak. Aile Hekimliği Anabilim Dalı. Aydın4- Anonim (2014). Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları yönetmeliği. http://www.resmigazete.gov.tr5- Bayramoğlu MM & Toksoy D (2008). Aktarlar ve tıbbi bitki ticareti üzerine bir araştırma (Doğu Karadeniz Bölgesi Örneği). TMMOB Orman Mühendisleri OdasıYayını, Yıl:45, Sayı:4-5-6 ISSN: 1301 – 3572, Ankara.6- Baytop T (1985). Türk Eczacılık Tarihi. İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 3358, Eczacılık Fakültesi No:47.7- Çelik Y (2014). Konya İlinde tıbbi ve aromatik bitki satışı yapan aktarların sosyo-ekonomik yapıları üzerine bir araştırma. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 1(3): 369-376.8- Erdem S & Ata Eren P (2009). Tedavi amacıyla kullanılan bitkiler ve bitkisel ürünlerin yan etkileri. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi 66(3): 133-141.9- Gürson O, Özçelikay G &Asil E (2005). A study on medicinal herb trading applications in Ankara. Türkiye Klinikleri. Journal of Medical Ethics 13: 191-194.10- Kalkan Ş (2017). Bitkisel Ürünlerle Tedavilerde İlaç Etkileşmeleri. DEÜ. Tıp Fak. Derg 31(1): 49-58.11- Malyer H, Aydın ÖA, Tümen G & Er S (2004). Tekirdağ ve çevresindeki aktarlarda satılan bazı bitkiler ve tıbbi kullanım özellikleri. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 7: 103-11212- Öner EK, Yeşil M & Güveli G (2017). Ordu aktarlarında satılan tıbbi bitkiler. Ordu Üniv. Bil. Tek. Derg 7(2): 378-383.13- Sargın AS, Selvi S & Erdoğan E (2013). The handling characteristics of the medicinal plants which sold in herbalists in Alaşehir (Manisa) region. Biological Diversity and Conservation 6(3): 40-45.14- Sözmen EU, Özyiğit Y, Taşçıoğlu Y & Turgut K (2015). Antalya aktarlarında bulunan tıbbi bitkiler, kullanım alanları ve ticari potansiyelleri. 11. Tarla Bitkileri Kongresi, 7-10 Eylül 2015, Çanakkale) Bildiri Kitabı, pp: 640-643.