Measuring the Applicability of the Legal Capacity Assesment Form in Cases That are Requieredto Adress Legal Capacity Due to Old Age

Yıl 2019, Cilt: 41 Sayı: 2, 109 - 117, 01.04.2019

Kenan Karbeyaz , Ali Yılmaz Altan Eşsizoğlu

https://doi.org/10.20515/otd.410320

Öz

According
to the Turkish Civil Code, individual's capability to act is related to act in
accordance with the law and to be held accountable for the acts that are
contrary to the law. Every adult who has the power to distinguish and who is
not restricted has an capability to act. In terms of law, individual must have
the power to distinguish and should not be restricted for a complete action
competence. Notary, courts, land registry offices and similar institutions
request report on the ability of individual to perceive the legal meaning and
consequences of the act from physician. One of the reasons in order to be
requested this report is that the person who is going to act is 65 years of age
or older. It is seen that there is no standard for the requested reports related
to capacity to act and legal capacity for the elderly in our country. According
to the current legal regulations, it is seen that all physicians have the
authority to draw up these reports. However, it is not clear in which
circumstances it is necessary to carry out further evaluation and which
specialist branches should make these evaluations. In this study, it is aimed
to determine the applicability of the Legal Capacity Assessment Form developed
in forensic psychiatric practices. The applicability of this form is important
in terms of ensuring standard in the following applications and dissemination
of thes standard.In practice, the report on the legal capacity is still drawn
up in our Forensic Medicine Department. No certain scale is used in routine practice.
Physicians working in our department are trying to understand whether or not
persons older than 65 years have legal capacity being made by forensic
psychiatric examination. Informed consent is routinely applied to these
patients. The research is planned in a 6 month period after approval of the
ethics committee. All patients aged 65 years and over who apply to the ESOGÜ
Faculty of Medicine Forensic Medicine Deartment for the report on legal
capacity and capacity to act will be evaluated. Legal Capacity Assessment Form
and mini mental test will be applied to all patients by two different
practitioners. The results from the form were compared with the final forensic
psychiatric evaluation of the patient. The elderly with a Legal Capacity
Assessment Form score of 12 points or more were judged to have legal capacity
in accordance with routine forensic psychiatric evalutiation. İt was determined
that the results were consistent and meaningful even though the Legal Capacity
Assessment Form was conducted by two different practioners. İt was thought that
the test was feasible, reliable and could be extendedand forensic psychiatric
practice.

Anahtar Kelimeler

geriatrics, economic abuse, elderly abuse

Yaşlılık Nedeniyle Hukuki Ehliyet Değerlendirilmesi İstenilen Olgularda Hukuki Ehliyet Değerlendirme Formu'nun (HEDEF) Uygulanabilirliğinin Ölçülmesi

Öz

Türk Medeni
Kanunu'na (TMK) göre fiil ehliyeti kişinin, hukuka uygun fiiller yapabilme ve
hukuka aykırı fiillerden sorumlu tutulabilmesi ile ilgilidir. Ayırt etme gücüne
sahip ve kısıtlı olmayan her ergin kişinin fiil ehliyeti vardır. Hukuk
açısından tam bir eylem yeterliliği için kişinin ayırt etme gücü bulunması ve
kısıtlı olmaması gerekir. Noterlikler, mahkemeler, tapu müdürlükleri ve benzeri
kurumlar, hekimlerden, fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği ile
ilgili olarak rapor istemektedir. Bu raporun istenme nedenlerinden birisi de
işlem yaptıracak kişinin 65 yaş ve üzerinde olması durumudur. Ülkemizde
yaşlılar için fiil ve hukuki ehliyet ile ilgili istenilen raporların bir
standardizasyonu olmadığı görülmektedir. Mevcut yasal düzenlemelere göre bu
raporları tüm hekimlerin düzenleme yetkisi vardır. Ancak hangi durumlarda ileri
değerlendirme yapılması gerektiği, bu değerlendirmeleri hangi uzmanlık
dallarının yapması gerektiği açık değildir. Bu çalışmada, adli psikiyatri
uygulamalarında geliştirilen Hukuki Ehliyet Değerlendirme Formunun (HEDEF)
uygulanabilirliğinin saptanması amaçlanmaktadır. HEDEF formunun uygulanabilir
olması, sonraki uygulamalarda standardın sağlanması ve yaygınlaştırılması
açısından önemlidir. ESOGÜ Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı'na hukuki ve
fiili ehliyet raporu için müracaat eden tüm 65 yaş ve üzeri yaşlılar
değerlendirildi. Hastaların tümüne iki farklı uygulayıcı tarafından  HEDEF ve Mini Mental Test birlikte uygulandı.
Formdan alınan sonuçlar, hasta hakkındaki nihai adli psikiyatrik değerlendirme
ile karşılaştırıldı. HEDEF testi 12 puan ve üzerinde olan yaşlıların rutin adli
psikiyarik değerIendirme ile uyumlu olarak hukuki ehliyetinin olduğu
belirlendi. HEDEF testini iki farklı uygulayıcı yapmasına karşın sonuçların
tutarlı ve anlamlı olduğu belirlendi. Testin uygulanabilir, güvenilir olduğu,
adli psikiyatri uygulamalarında yaygınlaştırılabileceği düşünüldü. 

Anahtar Kelimeler

Geriatri, ekonomik istismar, yaşlı istismarı, adli psikiyatri

Kaynakça

• 1.Can Y, Sercan M, Saatçioğlu Ö, Soysal H, Uygur N. Hukuki Ehliyeti Değerlendirme Formu (HEDEF) Geçerlilik, Güvenilirlik ve Duyarlılığı. Klinik Psikiyatri 2006;9:5-16.
• 2.Karbeyaz K, Akkaya H, Gündüz T, Urazel B, Kökcüoğlu MA. Legal and civil liability reports drawn up on the occasion of senility; Eskisehir experience. J For Med 2013;27(1):10-6.
• 3.Kıssal A, Beşer A. Yaşlı İstismar ve İhmalinin Değerlendirilmesi. TAF Prev Med Bull 2009; 8(4):357-364
• 4.Ahmed MB (1998) Psychological and legal aspects of mental incompetence. Tex Med, 94(3):64-67.
• 5.al-Adwani A, Nabi W (1998) Financial management in patients with dementia; their adult children's knowledge and views. Int J Geriatr Psychiatry, 13(7):462-465.
• 6.Alexander MP (1988) Clinical Determination Of Mental Competence. Arch Neurol, 45:23-26.
• 7.Moye J, Marson DC. Assessment of decision-making capacity in older adults: an emerging area of practice and research. The Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences. 2007;62(1):3-11.
• 8.Moroğlu N, Oktay S, Şıpka Ş. Kişiler Hukuku. Moroğlu N, Oktay S, Şıpka Ş editors. Türk Medeni Kanunu ve Yürürlük Kanunu, Beta Basım Yayını Dağtım A.Ş. İstanbul,2012 pp: 5-21
• 9.Kaçak N. Yeni İçtihatlarla Türk Medeni Kanunu (2. Baskı), Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2007 pp; 15-31
• 10. Price T, King PS, Dillard RL, Bulot JJ. Elder financial exploitation: implications for future policy and research in elder mistreatment.West J Emerg Med. 2011;12(3):354-6
• 11.Lee HY, Eaton CK. Financial abuse in elderly Korean immigrants: mixed analysis of the role of culture on perception and help-seeking intention. J Gerontol Soc Work. 2009;52(5):463-88.
• 12.Conrad KJ, Iris M, Ridings JW, Langley K, Wilber KH. Self-report measure of financial exploitation of older adults. Gerontologist. 2010;50(6):758-73.
• 13.Keskinoğlu P, Giray H, Pıçakçıefe M, Bilgiç N, Uçku R. Yaşlıda fiziksel, finansal örselenme ve ihmal edilme. Turkish Journal of Geriatrics 2004; 7(2): 57-61.
• 14.İlhan F. Ankara ili yenimahalle ilçesi Anadolu mahallesinde aile içi yaşlı istismarının saptanması [Tıpta Uzmanlık Tezi]. Ankara: Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı; 2006.
• 15.Oh J, Kim HS, Martins D, Kim H. A study of elder abuse in Korea. Int J Nurs Stud. 2006; 43(2): 203-14.
• 16.Uygur N. Yeni Turk Medeni Kanunu ve Demanslı Hastalar. Demans Dergisi 2002;2:21-6