Dr. Safiye Ali; Diligent, Determined, Resolute and Compassionate (1894-1952)

Yıl 2023, Sayı: ÖZEL - TÜRK TIBBINA HİZMET VEREN BİLİM İNSANLARI 100. yıl ÖZEL SAYISI, 45 - 51, 14.12.2023

Gülay Sain Güven

https://doi.org/10.20515/otd.1395616

Öz

Safiye Ali, the first Turkish female doctor in Turkey, was born in Istanbul in 1894. Her fther, Ali Kırat Pasha, served as an aide to Sultan Abdülaziz and Abdülhamid. Her education, which unfolded under the shadows of the Tripolitanian, Balkan, and World War I, undoubtedly influenced her desire to become a doctor. After graduating from the American College, Safiye Ali went to Germany since medical education was not possible in Turkey at that time. Despite numerous challenges, she successfully completed her medical education, even voluntarily working in clinics during school breaks. She specialized in women's and children's diseases in Germany. Safiye Ali married her medical school friend, Dr. Ferdinand Krekeler (Ferdi Ali), returned to Istanbul, and became the first female doctor of the Republic of Turkey after her diploma was recognized. She represented Turkey at international congresses and made significant contributions to child and women's health in the Hilal-i Ahmer and Himaye-i Etfal Societies and the Süt Damlası institution. She actively participated in the Turkish Women's Union. However, disagreements in these organizations and the injustices she and her colleagues faced led her to resign and return to Germany. Throughout World War II, under bombings and while battling cancer, she continued her medical practice. Safiye Ali's determination, diligence, steadfastness, and her emphasis on women's and children's health and preventive medicine are increasingly appreciated over the years. This writing is a tribute to Safiye Ali, who, a century ago, despite all challenges, pursued her dreams, never waverd from her goals, fearlessly traveled alone to distant countries for knowledge, and remained steadfast in her principles-a colleague whom I am deeply honored to share the profession with, yet regrettably, her true value may not have been fully understood.

Anahtar Kelimeler

Safiye Ali, Female Doctor, Maternal and child health

Dr. Safiye Ali: Çalışkan, Azimli, Dirayetli ve Müteessir (1894-1952)

Öz

Türkiye’nin ilk Türk kadın doktoru olan Safiye Ali, 1894 yılında, İstanbul’da doğmuştur. Babası, Sultan Abdülaziz ve II. Abdülhamid'in yaverlerinden Ali Kırat Paşa’dır. Trablusgarp, Balkan ve I. Dünya Savaşları gölgesinde geçen eğitim hayatı şüphesiz doktor olma isteğini etkilemiştir. Amerikan Koleji'nden mezun olduktan sonra, Türkiye’de tıp eğitimi alması mümkün olmadığı için Almanya'ya giden Safiye Ali tüm zorluklara rağmen, okul tatillerini bile gönüllü olarak polikliniklerde çalışarak tıp eğitimini başarıyla bitirmiştir. Uzmanlık eğitimini de Almanya’da kadın ve çocuk hastalıkları alanında yapar. Tıp Fakültesinden arkadaşı Dr. Ferninand Krekeler (Ferdi Ali) ile evlenip İstanbul’a dönen Safiye Ali’nin diploması onaylanır ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kadın doktoru olma unvanını alır. Uluslararası kongrelerde Türkiye'yi temsil etmiş, Hilal-i Ahmer ve Himaye-i Etfal Cemiyetlerinde ve Süt Damlası kurumunda çocuk ve kadın sağlığına çok önemli hizmetler vermiştir. Türk Kadınlar Birliği'nde aktif rol almıştır. Ancak bu kurumlarda çıkan anlaşmazlıklar, kendisi ve arkadaşlarının uğradığı haksızlıklar gönül kırıklığı yaratınca istifa ederek Almanya’da dönmüştür. II. Dünya Savaşı boyunca, bombalar altında ve kanserle mücadele ederken doktorluk yapmaya devam etmiştir. Safiye Ali’nin azmi, çalışkanlığı, dik duruşu, kadın- çocuk sağlığına ve koruyucu hekimliğe verdiği önem, yıllar geçtikçe daha iyi anlaşılmaktadır. Bu yazım; bundan tam 100 yıl önce, tüm zorluklara rağmen hayallerinin peşine düşen, hedeflerinden vazgeçmeyen ve ilim için uzak ülkelere tek başına gitmekten çekinmeyen, doğrularından şaşmayan, meslektaşı olmaktan büyük onur duyduğum, maalesef kıymeti yeterince anlaşılamamış çok değerli Safiye Ali’ye bir saygı duruşudur.

Anahtar Kelimeler

Safiye Ali, Kadın Doktor, Anne Çocuk Sağlığı

Kaynakça

• 1. Yıldırım N, Türkiye’nin İlk Kadın doktoru Safiye Ali, Tarih Vakfı Yayınları 2011, İstanbul.
• 2. Çolak O.M: Libya’dan Üsküdar’a Bir Padişah Yaveri: Ali Kırat Paşa ve Ailesi. Üsküdar Sempozyumu 3-5 Kasım 2006, Bildiriler II, Ed. Sayfa: 577-590.
• 3. Patrick M.M. Son Sultanların İstanbulu’nda Siyaset, Modernleşme, Yabancı Okullar, Çev. Ayşe Aksu. İstanbul Dergah Yayınları, 2009, sayfa: 328.
• 4. Hayatta Muvaffak Olmuş Türk Kadınlar:3. İlk Kadın Doktorumuz Safiye Ali Hanım, Resimli Ay, Cilt:4, Sayı:47-11, Sayfa: 12-13
• 5. Toros T, Dr. Safiye Ali, Skylife, 1993, sayı: 123, sayfa:52-56,
• 6. Milliyet Gazetesi 21 Haziran 1927, sayfa: 6.
• 7. Yıldırım N, Dünyada ve Türkiye’de İlk Kadın Hekimler ve Kadınların Hekim Olma Mücadelesi, Toplumsal Tarihi 2006, Sayı: 147, sayfa: 50-57.
• 8. Malul Gaziler Büyük Ticaret Salnamesi, İstanbul: Malul Gaziler Neşriyat Kolektif Şirketi, 1928 sayfa 996.
• 9. Atıcı, E., Erer S., “Türk Kadınlarının Tıp Eğitimine Başlama Süreci ve İstanbul Darülfünunu Tıp Fakültesinden Mezun Olan İlk Kadın Hekimler”, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2009, 35/2, sayfa: 107-111.
• 10. Ülman Y.L., Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Geçiş Sürecinde Bir Aydının Portesi Dr. Besim Ömer Akalın. Yeni Tıp Tarihi Araştırmaları 2005, Ed.:Nil Sarı, sayfa:1-26.
• 11. Akgün S, Uluğtekin M. Hilal-i Ahmer’den Kızılay’a. Ankara 2000, sayfa: 141-182.
• 12. Ali S. Küçük Çocuklar Muayenehanesi ve Süt Damlası. 1925 Ahmet İhsan Matbaası.
• 13. “Müessif Bir İstifa”. Cumhuriyet 20 Şubat 2027, sayfa:1.
• 14. The York Times. Turkish Women Seek Vote: Union Names Delegates to Ask Kemal Pasha for Ballor. 20 Haziran 1927. Sayfa: 7.
• 15. Konya D. Türkiye’nin İlk Türk Kadın Doktoru: Safiye Ali ve Çalışmaları. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmalar Dergisi, Kadın Çalışmaları Özel Sayısı, 2018, Cilt:19, Sayı:42, sayfa: 35-54.
• 16. Safiye Ali. İtalya’da Bolonya Şehrinde İçtima Eden Beynelmilel Kadın Hekimler Kongresi Münasebetiyle: Seyahat İntibalarım.Servet-i Fünun 21 Haziran 1928, Sayı: 1662-188.sayfa: 91
• 17. Toros T. İlk Kadın Doktorumuz Safiye Ali Hanım. Yıllar Boyu Tarih. İstanbul 1978, Sayı:8, sayfa: 30-31.
• 18. Safiye ALİ, Türkiye’nin İlk Kadın Doktoru, Nuran Yıldırım, Tarih Vakfı Yayınları, 2011