Evaluation of Prostate Cancer Knowledge and Self-Esteem Levels Among Men Aged 40-70 Years

Yıl 2024, Cilt: 46 Sayı: 6, 889 - 899, 07.11.2024

Bengisu Karagöz , Alaettin Ünsal , Didem Arslantaş , Selva Dilan Gölbaşı Koç , Mine Tepetaş

https://doi.org/10.20515/otd.1492821

Öz

According to the Global Cancer Statistics 2018 Report, prostate cancer is the 2nd most common type of cancer among men in the world. One of the important factors affecting participation in examinations for early diagnosis of this disease, which can be cured with early diagnosis and effective treatment, is the level of knowledge of individuals about prostate cancer. Self-esteem level has an important place among the factors thought to be related to the level of knowledge about prostate cancer. The study is a cross-sectional study conducted in men aged 40-70 years who applied to Eskişehir Osmangazi University Health Practice and Research Hospital between 01.09.2023- 31.10.2023. The study group consisted of 495 patients. ‘Prostate Cancer Screening Information Scale’ was used to evaluate the level of prostate cancer knowledge and ‘Rosenberg Self-Esteem Scale (RBSÖ)’ was used to determine the level of self-esteem. Mann-Whitney U test, Kruskal-Wallis test and Spearman Correlation analysis were used for analyses. A significance value of p≤0.05 was accepted. The ages of the patients ranged between 40-70 years with a mean of 53.9 ± 8.5 years. The scores obtained from the Prostate Cancer Screening Information Scale ranged between 3 and 11, with a mean score of 6.6 ± 1.8 (median: 7.0). It was found that the scores obtained from the scale were higher in those who were in the age group of 60 and over, who had previously had a prostate examination, who had previously had information about prostate cancer, who had previously heard about the PSA test, and who had previously been examined for prostate cancer. It was found that there was no relationship between the scores obtained from the Prostate Cancer Screening Information Scale and the scores obtained from the Self-esteem Scale (r=0.073; p=0.106). It can be said that the patients' knowledge about prostate cancer is at a moderate level. No correlation was found between the level of prostate cancer knowledge and the level of self-esteem. It may be useful to carry out informative studies to increase the level of prostate cancer knowledge.

Anahtar Kelimeler

prostate cancer, self-esteem, prostate cancer knowledge

40-70 Yaş Grubu Erkekler Arasında Prostat Kanseri Bilgi Düzeyi ve Benlik Saygısı Düzeyinin Değerlendirilmesi

Öz

Prostat kanseri, Global Kanser İstatistikleri 2018 Raporuna göre dünyada erkekler arasında en sık görülen 2. kanser türüdür. Erken teşhis ve etkili tedavi ile iyileşme sağlanabilen bu hastalığın erken tanısı için yapılan muayenelere katılımı etkileyen önemli faktörlerden biri bireylerin prostat kanseri hakkındaki bilgi düzeyleridir. Prostat kanseri hakkında bilgi düzeyi ile ilişkili olduğu düşünülen faktörler arasında benlik saygısı düzeyinin önemli bir yeri vardır. Çalışma, 01.09.2023– 31.10.2023 tarihleri arasında Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi’ne başvuran 40-70 yaş grubu erkeklerde yapılan kesitsel tipte bir araştırmadır. Çalışma grubu 495 hastadan oluşmuştur. Prostat kanseri bilgi düzeyinin değerlendirilmesinde “Prostat Kanseri Taramaları Bilgi Ölçeği”, benlik saygısı düzeyinin belirlenmesinde ise “Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (RBSÖ)” kullanılmıştır. Analizler için Mann-Whitney U testi, Kruskal Wallis testi ve Kolmogrov-Smirnov analizi kullanıldı. Anlamlılık değeri olarak p≤0.05 kabul edildi. Hastaların yaşları 40-70 arasında değişmekte olup, ortalama 53,9 ± 8,5 yıl idi. Prostat Kanseri Taramaları Bilgi Ölçeği’nden alınan puanlar 3- 11 arasında değişmekte olup, ortalama 6,6 ± 1,8 (ortanca: 7,0) puandır. Ölçekten alınan puanların 60 ve üzeri yaş grubunda olanlarda, daha önce prostat muayenesi yaptıranlarda, önceden prostat kanseri hakkında bilgi sahibi olanlarda, daha önce PSA testini duyanlarda, önceden prostat kanseri ile ilgili muayene olanlarda daha yüksek olduğu saptanmıştır. Prostat Kanseri Taramaları Bilgi Ölçeği’nden alınan puanlar ile RBSÖ’nden alınan puanlar arasında bir ilişki olmadığı saptanmıştır (r=0.073; p=0.106). Hastaların prostat kanseri hakkındaki bilgilerinin orta düzeyde olduğu söylenebilir. Prostat kanseri bilgi düzeylerinin arttırılması için bilgilendirme çalışmalarının yapılması faydalı olabilir.

Anahtar Kelimeler

prostat kanseri, benlik saygısı, prostat kanseri bilgi düzeyi

Kaynakça

• 1. Bray F, Ferlay J, Soerjomataram I, Siegel RL, Torre LA, Jemal A. Global cancer statistics 2018: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA Cancer J Clin. 2018;68(6):394-424.
• 2. Bray F, Ferlay J, Laversanne M, Brewster DH, Gombe Mbalawa C, Kohler B, et al. Cancer Incidence in Five Continents: Inclusion criteria, highlights from Volume X and the global status of cancer registration: Cancer Incidence in Five Continents Volume X. Int J Cancer. 2015;137(9):2060–71.
• 3. 3.TÜİK Ölüm ve Ölüm Nedeni İstatistikleri, 2022 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Olum-ve-Olum-Nedeni-Istatistikleri-2022-49679 Erişim:22.02.2024.
• 4. Wingo PA, Tong T, Bolden S. Cancer statistics, 1995. CA Cancer J Clin. 1995;45(1):8–30.
• 5. Tao Z-Q, Shi A-M, Wang K-X, Zhang W-D. Epidemiology of prostate cancer: current status. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2015;19(5):805–12.
• 6. Hayes R, Pottern L, Strickler H, Rabkin C, Pope V, Swanson G, et al. Sexual behaviour, STDs and risks for prostate cancer. Br J Cancer. 2000;82(3):718-25.
• 7. Adami H-O, Kuper H, Andersson S-O, Bergström R, Dillner J. Prostate cancer risk and serologic evidence of human papilloma virus infection: a population-based case-control study. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2003;12(9):872–5.
• 8. Brzóska MM, Mezynska M. Environmental exposure to cadmium: a risk for health of the general population in industrialized countries and preventive strategies. Environ Sci Pollut Res Int. 2018;25(4):3211–32.
• 9. Miller KD, Nogueira L, Devasia T, Mariotto AB, Yabroff KR, Jemal A, et al. Cancer treatment and survivorship statistics, 2022. CA Cancer J Clin. 2022;72(5):409–36.
• 10. İlker G, Sümer B. Temel Üroloji. 4th ed. Anafarta K, Arıkan N, Bedük Y, editors. Ankara: Güneş Tıp Kitapevleri; 2011. p. 801-822
• 11. Fair W, Weiss RE. Prostat Hastalıkları ve Tedavisi. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri; 1999. p. 24-36.
• 12. Oliver JS. Prostate Cancer Screening Patterns Among African American Men in the South. PhD Dissertation, Byrdine F. Lewis School of Nursing, Atlanta; 2007.
• 13. Deniz Doğan S, Köse Tosunöz İ. Erkeklerin Prostat Kanseri Taramalarına İlişkin Tutumları ve Bilgi Düzeyleri. Izmir Democracy University Health Sciences Journal. 2022;5(3):651-63.
• 14. Demirbaş N, Onmaz M. Sağlık İnanç Modeli ile Erkeklerin Prostat Kanseri Taramalarına İlişkin İnanç ve Algı Düzeyleri ile Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi. Türk Aile Hekimliği Dergisi. 2021;25(4):137-44.
• 15. Ekin RG, Zorlu F. Türkiye verilerine göre prostat kanseri taraması yapılmalı mı? Üroonkoloji Bülteni. 2013;12(2):71-5.
• 16. Agho AO, Lewis MA. Afro-Amerikalılar arasında prostat kanseri hakkında gerçek ve algılanan bilginin korelasyonları. Kanser Hemşireliği Dergisi. 2001;24(3):165-71.
• 17. Cunich M, Connell O, Salkeld D, Sitas G, Smith F, Weber DP. Geniş bir Avustralya çalışmasında, kendi bildirdiği mamogram, gaitada gizli kan testi ve prostat spesifik antijen testi kullanımının sosyodemografik ve sağlıkla ilgili belirleyicileri. BMC Public Health. 2013;13(1).
• 18. Fukushima W, Kondo K, Matsunaga I, Nakayama T, Ohfuji S, Tabuchi T. Prostat kanseri taramasına katılımın belirleyicileri. Cancer Sci. 2015;106(1):108–14.
• 19. Banks PJ, Bloom JR, Chang S, Oakley-Girvans I, Stewart SL. Aile öyküsü, algılanan risk ve Afro-Amerikalı erkeklerde prostat kanseri taraması. Cancer Epidemiology Biomarkers Prevention. 2006;15(11):2167–73.
• 20. Jacobs LA. Kolorektal kanserli bireylerin birinci derece akrabalarının sağlık inançları ve sağlık bakımı ziyaretlerine katılımı: Nüfusa dayalı bir araştırma. Cancer Nursing. 2002;25(4):251.
• 21. Harputlu D. Kadın mahkumlarda benlik saygısı ve kendi kendine meme muayenesi ilişkisi Yüksek lisans tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ege Üniversitesi. 2005.
• 22. Rosenberg M. Benlik saygısının ölçümü. Toplum ve Ergenlerin Benlik İmajı. Princeton, New Jersey, ABD: Princeton Üniversitesi Yayınları; 1965. s. 16–36.
• 23. Büyükşirin M, Utkaner G, Yılmaz U ve diğerleri. Tüberküloz olgularında kaygı (anksiyete) ve depresyonun incelenmesi. Tüberküloz ve Toraks Dergisi. 1997; 45:199-204.
• 24. Hussein S, Ismail TAT, Razali SM. Şizofreni hastalarında algılanan damgalama ve öz saygı. Uluslararası Tıp Dergisi. 2010;17:255-60.
• 25. Adibe MO, Aluh DO, Isah A, Anosike C. Knowledge, attitudes and perceptions of prostate cancer among male staff of the University of Nigeria. Asian Pac J Cancer Prev. 2017;18(7):1961–6.
• 26. Appleton L, Wyatt D, Perkins E, Parker C, Crane J, Jones A, et al. The impact of prostate cancer on men’s everyday life: The impact of prostate cancer on men’s everyday life. Eur J Cancer Care (Engl). 2015;24(1):71–84.
• 27. Weinrich SP, Seger R, Miller BL, Davis C, Kim S, Wheeler C, et al. Knowledge of the limitations associated with prostate cancer screening among low-income men. Cancer Nurs. 2004;27(6):442–53.
• 28. Çapık C, Gözüm S. Turkish adaptation of the knowledge about prostate cancer screening questionnaire. Turkish Journal of Geriatrics. 2011;14:253–8.
• 29. Çuhadaroğlu, F. (1986). Adölesanlarda Benlik Saygısı. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı.
• 30. Çam O, Gümüş AB. Kadınların serviks kanseri için erken tanı tutumları ile benlik saygısı, beden algısı ve umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişkiler. Nobel Med J. 2011;7(3).
• 31. Jemal A, Fedewa SA, Ma J, Siegel R, Lin CC, Brawley O, et al. Prostate cancer incidence and PSA testing patterns in relation to USPSTF screening recommendations. JAMA. 2015;314(19):2054.
• 32. Hevey D, Pertl M, Thomas K, Maher L, Chuinneagáin SN, Craig A. The relationship between prostate cancer knowledge and beliefs and intentions to attend PSA screening among at-risk men. Patient Educ Couns . 2009;74(2):244–9.
• 33. 33.Morrison BF, Aiken WD, Mayhew R, Gordon Y, Odedina FT. Prostate cancer knowledge, prevention, and screening behaviors in Jamaican men. J Cancer Educ. 2017;32(2):352–6.
• 34. Chance of getting prostate cancer by age U.S. 2017-2019. Statista. https://www.statista.com/statistics/422269/chance-of-getting-prostate-cancer-us-by-age/. Erişim: 02.02.2024.
• 35. Al-Azri M, Al-Hinai AS, Al-Ghafri MH, Panchatcharam SM. Knowledge and awareness of prostate cancer among Omani men attending a teaching hospital. J Cancer Educ. 2020;35(5):1002–10.
• 36. Morlando M, Pelullo CP, Di Giuseppe G. Prostate cancer screening: Knowledge, attitudes and practices in a sample of men in Italy. A survey. PLoS One. 2017;12(10):0186332.
• 37. Gül A ,Yurtsever E. Evaluating the relationship between knowledge and attitude of men above 50 years of age towards prostate cancer and healthy lifestyle behaviors. Turk Klin J Nurs Sci. 2021;13(2):196–203. 38. Waseem Y, Jatoi NN, Khan BA, Butt SJ, Wasif KU, Mirza N. Knowledge and perception regarding prostate cancer among men in Karachi, Pakistan. J Pak Med Assoc. 2022;72(1):194–8.
• 39. Yeboah-Asiamah B, Yirenya-Tawiah D, Baafi D, Ackumey MM. Perceptions and knowledge about prostate cancer and attitudes towards prostate cancer screening among male teachers in the Sunyani Municipality, Ghana. Afr J Urol. 2017;23(3):184–91.
• 40. Duralı Ö. Yetişkin kadın bireylerde beslenme bilgi düzeyinin ve beslenme durumunun saptanması. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2019.
• 41. Yılmaz, B., & Çalışkan, D. (2015). Bir hastanede çalışan hemşirelerin çocuk ihmal ve istismarına yönelik bilgi ve yaklaşımlarının incelenmesi. Sağlık Akademisi Kastamonu, 4(2), 78-89.
• 42. Ceyhan Ö, Göri̇ş S, Demi̇rtaş A, Kiliç Z. Knowledge levels of male patients about prostate cancer screening. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2018;20(2):184–91.
• 43. Ünsal A, Tözün M. Lise Öğrencilerinin Hepatit B Bilgi Düzeyi-Eskişehir. TAF Preventive Medicine Bulletin.2012;11(5) 609-19.
• 44. Nagler HM, Gerber EW, Homel P, Wagner JR, Norton J, Lebovitch S, et al. Digital rectal examination is barrier to population-based prostate cancer screening. Urology. 2005;65(6):1137–40.