Oyuncak Tutum Ölçeğinin Türkçe Geçerlik Güvenirlik Çalışması ve Annelerin Oyuncak Seçme Davranışlarının Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 281 - 289, 01.09.2023

Hatice Uzşen , Esra Tural Büyük , Merve Koyun

https://doi.org/10.38108/ouhcd.1088626

Öz

Amaç: Araştırmanın amacı, Oyuncak Tutum Ölçeği’nin Türkçe geçerlik ve güvenirliğini yapmak, ayrıca annelerin oyuncak seçme davranışlarını belirlemektir.
Yöntem: Araştırma iki aşamada gerçekleştirilmiştir; birinci aşaması metadolojik, ikinci aşaması tanımlayıcı araştırmadır. Araştırmanın birinci aşaması olasılıksız örnekleme yöntemi ile seçilen 414 anne, ikinci aşaması 200 anne ile tamamlanmıştır. Veriler Mart, 2021- Eylül, 2021 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırma verileri Ebeveyn Bilgi Formu ve Oyuncak Tutum Ölçeği ile toplanmıştır. Dil geçerliği sağlanan ölçeğin, kapsam geçerliği Davis tekniği doğrultusunda Kapsam Geçerlilik İndeks puanı hesaplanarak değerlendirilmiştir. Ölçeğin iç tutarlılığı kapsamında güvenirliği Cronbach Alfa katsayısı hesaplanarak sağlanmıştır. Yapı geçerliği açıklayıcı faktör analizi yapılarak açıklanmıştır. İkinci aşamasında annelerin demografik özelliklerine ilişkin verilerin tanımlayıcı istatistikleri yapılmıştır. Verilerin normal dağılıma uymadığı değerlendirilmiş olup verilerin karşılaştırılmasında Mann Whitney U testi ve Kruskall Wallis testi kullanılmıştır.
Bulgular: Bu çalışmada Cronbach Alfa katsayısı 0.73 olarak belirlenmiştir. Ölçeğin Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) değeri 0.809, Bartlett Test İstatistik Değeri istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0.05). Annelerin yaş ortalaması 33.96±8.1’dir. Annelerin %89.5’i çocukları ile oyun oynadıklarını ifade etmiştir. Annelerin Oyuncak Tutum Ölçeği puan ortalaması 73.24±6.4’tür. Annelerin sosyo-demografik özelliklerine göre Oyuncak Tutum Ölçeği puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamıştır (p>0.05). Annelerin %98’inin oyuncak alırken çocuğun istemesini, %96.5’inin oyuncak alırken yaşa uygunluğunu, %93.5’inin oyuncağın çocuğun gelişimini desteklemesini dikkate aldığı belirlenmiştir. Oyuncakta CE işaretinin olmasına dikkat eden annelerin oranı %66.5, oyuncağın markasına dikkat edenlerin oranının %52.5 olduğu saptanmıştır.
Sonuç: Oyuncak tutum ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu ve Türk toplumunda kullanılabileceği belirlenmiştir. Annelerin oyuncak seçimi tutumlarının olumlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ebeveynlerin bu konudaki tutum ve davranışlarının bilinmesi çocuğun gelişimi açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

oyuncak, tutum, ebeveyn

Destekleyen Kurum

yoktur

Proje Numarası

yok

Teşekkür

-

Adaptation of Toy Attitude Scale into Turkish: Validity and Reliability Study and Determination of Mothers' Toy Selection Behaviors

Öz

Objective: The aim of the study is to establish the validity and reliability of the Toy Attitude Scale in Turkish, and to determine the mothers' behavior in choosing toys.
Methods: The research was carried out in two stages; The first stage is methodological research and the second stage is descriptive research. The first stage of the study was completed with 414 mothers selected by the nonprobability sampling method, and the second stage was completed with 200 mothers. Data were collected between March 2021- September, 2021. Research data were collected with the Parent Information Form and Toy Attitude Scale. The content validity of the scale with language validity was evaluated by calculating the Content Validity Index score in accordance with the Davis technique. The reliability of the scale within the scope of internal consistency was ensured by calculating the Cronbach Alpha coefficient. Construct validity was explained by using explanatory factor analysis. In the second stage, descriptive statistics of the demographic characteristics of the mothers were made. It was evaluated that the data did not fit the normal distribution, and the Mann Whitney U test and Kruskall Wallis test were used to compare the data.
Results: In this study, the Cronbach Alpha coefficient was determined as 0.73. The Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) value of the scale was 0.809, and the Bartlett Test Statistical Value was statistically significant (p<0.05). The mean age of the mothers was 33.96±8.1. 89.5% of the mothers stated that they play games with their children. The mothers' Toy Attitude Scale mean score was 73.24±6.4. No statistically significant difference was found between the mean scores of the Toy Attitude Scale according to the socio-demographic characteristics of the mothers (p>0.05). It has been determined that 98% of the mothers consider the child's desire when buying toys, 96.5% consider age appropriateness, and 93.5% consider the support of the child's development when buying toys. It was determined that the rate of mothers who paid attention to the CE marking on the toy was 66.5%, and the rate of those who paid attention to the brand of the toy was 52.5%.
Conclusion: It has been determined that the toy attitude scale is a valid and reliable scale and can be used in Turkish society. It was concluded that mothers' toy selection attitudes were positive. Knowing the attitudes and behaviors of parents on this issue is important for the development of the child.

Anahtar Kelimeler

toy, attitude, parent

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Akgül, A. (2005). Tıbbi araştırmalarda istatistiksel analiz teknikleri. 2. Baskı, Ankara, Emek Ofset Ltd.Şti, s. 440-6.35.
• Arıkan D, Karaca E. (2004). Annelerin oyuncak seçimi ile ilgili bilgi ve uygulamaları. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1, 1-9.
• Arslan F. (2000). 1-3 yaş dönemindeki çocuğun oyun ve oyuncak özelliklerinin gelişim kuramları ile açıklanması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 4(2), 40- 43.
• Avcu AU. (2015). 0-2 yaş bebeği olan annelerin oyuncak tercihlerinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 37-46.
• Batra DK, Ali A. (2015). Parent’s opinion of children’s influence in purchase decisions: A comparative analysis between rural and urban Delhi. Global Business Review, 16(6), 1100-1111.
• Bolışık B, Yılmaz HB, Yavuz B, Büyük ET. (2014). Yetişkinlerin çocuklar için oyuncak seçimine yönelik davranışlarının incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(4), 976-990.
• Büyüköztürk Ş. (2005). Veri analizi el kitabı. 5. Baskı, Ankara, Pegem Yayınları, s. 1-182.
• Dalgar T, Kaya Aİ. (2017). Oyuncak tercihinde ahşap malzeme özelliklerinin incelenmesi. İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi, 6(3), 9-16.
• Çamur D, Vaizoğlu SA, Akbaş M, Başaran D, Batmaz A, Bilgin E., Bulam MH. (2008). Oyuncak alıcı ve satıcılarının oyuncak güvenliği ve yönetmeliği konusundaki bilgi düzeyleri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 51, 31-38.
• Çelebi ÖE, Ünlüer E. (2012). Preschoolers’ views about gender related games and toys”. Procedia. Social and Behavioral Sciences, 46, 5924–5927. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.08.006.
• Davis LL. (1992). Instrument review: getting the most from a panel of experts. Apply Nurs Res., 5(4), 194-7. http://Dx.Doi.Org/10.1016/S0897-1897(05) 80008 -4.
• Diaz J. (2008) Toy stories: Mothers and the meanings of toys. Sociology Honors Projects, 15. http://digitalcommons.macalester.edu/soci_honors/15
• Elibol GC, Kılıç Y, Burdurlu E. (2006). Okul öncesi çocuk oyuncaklarında malzeme kullanımı ve 4-6 yaş çocuklarının renk tercihleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 9(9), 35-44.
• Güder S, Alabay E. (2016). 3-6 Yaş arasındaki çocukların oyuncak tercihlerinin toplumsal cinsiyet bağlamında incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 91-111.
• International Test Commission (ITC). (2018). Guidelines for translating and adapting tests. International Journal of Testing, 18(2), 101–134. https://doi.org/10.1080/15305058.2017.1398166
• Jones G. (2019). Playing with history. Delta Kappa Gamma Bulletin, 85(4), 38-39. Retrieved from https://www.proquest.com/scholarly-journals/playing with-history/docview/2456177639/se-2?accountid =10699
• Karaca NH. (2020). 36-72 Aylar arasında çocuğu olan annelerin oyuncak seçimindeki görüşlerinin incelenmesi. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 3(5), 29-40.
• Karadimitriou K. (2019). Selecting toys for preschoolers and kindergartners. Journal of Education and Human Development, 8(1), 146-149.
• Karakoç FY, Dönmez L. (2014). Ölçek geliştirme çalışmalarında temel ilkeler. Tıp Eğitimi Dünyası, 13(40), 39-49.
• Köknaroğlu A, Arslan M, Balam N. (2020). Oyuncak silah yutan çocuk hasta. Akademik Gastroenteroloji Dergisi, 19 (2), 100-101. https://dergipark.org.tr /en/pub /agd/issue/57086/743922
• Kurbanova S. (2022). Toys-toys the role and importance of toys in preschool education. International Journal of Innovative Analyses and Emerging Technology, 2(1), 46-48.
• Kuzu Çİ. (2015). Okul öncesi dönemdeki çocukların cinsiyet önyargıları ile oyuncak seçimi ve ebeveynlerin buna etkisi. Journal of International Social Research, 8(39), 651.
• Önder M. (2018). Contribution of plays and toys to children's value education. Asian Journal of Education and Training, 4(2), 146-149.
• Özdamar, K. (2004) Paket programlar istatistiksel veri analizi. Eskişehir, Kaan Yayınevi, s. 42-54.
• Özdemir AA, Ramazan O. (2012). Oyuncağa çocuk, anne ve öğretmen bakış açısı. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-16. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ebader/issue/44650/554611
• Özer Ö, Akgül D. (2021). Oyuncak seçiminde ebeveynlerin cinsiyet algısının satın alma niyeti üzerindeki etkisi. OPUS International Journal of Society Researches, 17, 38, 5332-5353. DOI: 10.26466/opus.891026
• Özyürek A, Erzurumluoğlu Ş. (2016). Oyuncak satıcılarının bakış açısından bireylerin oyuncak satın alma davranışlarının incelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1,1.
• Pehlivan, H. (2005). Oyun ve öğrenme. Anı Yayıncılık, Ankara.
• Sülü Uğurlu E, Özet F, Ayçiçek D. (2012). 1-3 Yaş grubu çocuğu olan annelerin oyuncak seçimi konusunda bilgi ve uygulamalarının incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 2(9), 879-89.
• Tabak E, Tunçay GY. (2020). Ebeveynlerin cinsiyet kalıp yargılarının oyuncak seçimine Etkisi. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 3(6), 311-330. DOI: 10.35235/uicd.792003.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. 1. Baskı, Ankara, Nobel Yayınevi. Tezbaşaran, AA. (2008) Likert tipi ölçek hazırlama kılavuzu. 3. Baskı, E- Kitap, s. 1-6.
• Tiwasing W, Sahachaisaeree N. (2012). Distinctive design perception: A case of toy packaging design determining children and parents’ purchasing decision. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 42, 391-398.
• Ulfa M., Djamaludin MD. (2016). The influence of parent’s perception and ınvolvement in purchasing decision of toys for children, Journal of Consumer Sciences, 1(1), 59-71.
• Venkatesan S, Yashodharakumar GY. (2017). Parent opinions and attitudes on toys for children with or without developmental disabilities. The International Journal Of Indian Psychology, 4(4), 6-20.
• Yavuz S, Fiat S, Kıran Z. (2019). Okul öncesi dönemde ebeveynlerin oyuncak seçiminde dikkat ettikleri noktaların incelenmesi. 14. Ulusal Okul Öncesi Öğretmenliği Öğrenci Kongresi: Çocuğun Ekolojik Dünyası Özet Kitapçığı, Maltepe Üniversitesi.
• Zengin M, Yayan EH. (2017). 3-6 Yaş çocukların oyuncak kullanımına ilişkin ebeveyn görüşlerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 5(2), 1-12.