Hemşirelerin Örgütsel Güç Mesafesi Algılarına Göre Liderlik Yönelimleri

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 424 - 434, 30.08.2024

Ayşe Çiçek Korkmaz , Serap Altuntaş , Bahar Kuleyin

https://doi.org/10.38108/ouhcd.1346238

Öz

Amaç: Bu çalışmada, hemşirelerin örgütsel güç mesafesi algılarının liderlik yönelimleri üzerindeki etkilerini belirlemek amaçlanmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel türdeki bu çalışmanın örneklemini 126 hemşire oluşturmuştur. Araştırmanın verileri, tanıtıcı özellikler formu, Örgütsel Güç Mesafesi Ölçeği ve Liderlik Yönelimleri Ölçeği kullanılarak Eylül-Aralık 2022 tarihleri aralığında toplanmıştır. Veriler tanımlayıcı istatistiksel yöntemler, korelasyon ile regresyon analizleri kullanılarak incelenmiştir.
Bulgular: Hemşirelerin “Örgütsel Güç Mesafesi Ölçeği” toplam puan ortalaması 2.44±0.04 ve “Liderlik Yönelimleri Ölçeği” toplam puan ortalaması 128.89±12.96 olarak saptanmıştır. Gücü kabullenme ile dönüşümsel-politik liderlik (r=.148); gücü meşrulaştırma ile insana yönelik (r=-.167) ve yapıya yönelik liderlik (r=-.163); güce razı olma ile yapıya yönelik liderlik (r=-.152), dönüşümsel-politik liderlik (r=-.199) ve toplam ölçek (r=-.167) arasında anlamlı ilişki bulunmuştur (p<0.05). Yapılan regresyon analizinde gücü kabullenme (ß=1.22; p<0.05) ve güce razı olmanın (ß=-1.51; p<0.05) dönüşümsel-politik liderlik üzerinde etkili olduğu belirlenmiştir.
Sonuç: Hemşirelerin örgütsel güç mesafesi algılarının düşük; liderlik yönelimlerinin ise yüksek olduğu bulunmuştur. Bu çalışma hemşirelerin örgütsel güç mesafesi algılarının (özellikle gücü kabullenme, gücü meşrulaştırma ve güce razı olma boyutları) farklı liderlik yönelimleriyle nasıl ilişkili olduğunu ayrıntılı olarak ortaya koymaktadır. Bu durum hemşirelerin liderlik eğilimlerini anlama ve bu eğilimleri nasıl destekleyebileceğimiz konusunda literatüre yeni bir bakış açısı kazandırmaktadır. Ayrıca analiz sonucu, hemşirelerin gücün kabullenme ve güce razı olma algılarının dönüşümcü-politik liderlik yönelimlerini etkileyebileceğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel güç mesafesi, liderlik, liderlik yönelimleri, hemşireler

Destekleyen Kurum

Bu araştırma herhangi bir kurum ya da kuruluştan finansal destek almamıştır.

Teşekkür

Online anket formunu doldurarak katkıda bulunan tüm hemşirelere zamanlarını ve görüşlerini bizimle paylaştıkları için içtenlikle teşekkür ederiz.

Leadership Orientations of Nurses Based on Their Perceptions of Organizational Power

Öz

Objective: This study aims to determine the effects of nurses' perceptions of organizational power distance on their leadership orientations.
Methods: This descriptive and cross-sectional study comprised a sample of 126 nurses. Data for the research were collected between September and December 2022 using an introductory characteristics form, the Organizational Power Distance Scale, and the Leadership Orientation Scale. The data were examined using descriptive statistical methods, correlation, and regression analyses.
Results: The average score of nurses on the "Organizational Power Distance Scale" was 2.44±0.04, and the average score on the "Leadership Orientation Scale" was 128.89±12.96. There was a significant relationship between acceptance of power and transformational-political leadership (r=.148), justification of power and both human-oriented (r=-.167) and structure-oriented leadership (r=-.163), and acquiescence of power with structure-oriented leadership (r=-.152), transformational-political leadership (r=-.199), and the overall scale (r=-.167) (p<0.05). Regression analysis indicated that both acceptance of power (ß=1.22; p<0.05) and acquiescence of power (ß=-1.51; p<0.05) influenced transformational-political leadership.
Conclusion: It was found that nurses have low perceptions of organizational power distance and high leadership orientations. This study elucidates how nurses' perceptions of organizational power distance (especially dimensions of acceptance of power, justification of power, and acquiescence of power) relate to different leadership orientations. It provides a fresh perspective to the literature on understanding nursing leadership tendencies and how to support them. Additionally, the analysis indicates that nurses' perceptions of power acceptance and power acquiescence may influence transformational-political leadership orientations.

Anahtar Kelimeler

Organizational power distance, leadership, leadership orientation, nurses

Kaynakça

• Aksu D, Yiğit R. (2019). Çocuk kliniklerinde çalışan hemşirelerin liderlik özellikleri ve aile merkezli bakım arasındaki ilişkinin incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(2), 98-110.
• Aref MAE. (2023). Power distance orientation and empowering leadership: its relation to staff nurses promotive and prohibitive voice. Menoufia Nursing Journal, 8(1), 193-209. https://doi.org/10.21608/menj .2023.294872
• Arslan A, Gül H. (2022). Örgütsel etik ikliminin algılanan güç mesafesi üzerindeki etkisi: hemşireler üzerinde bir araştırma. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 9(3), 449-462. https://doi.org/10.54304/SHYD.2022 .04557
• Baykal Ü. (2015). Hemşirelik Hizmetlerinin Yönetimi. I. Oturum: Hemşirelikte Yönetim. Ankara: SAĞLIK-SEN Hemşirelik Sempozyum Raporu. Erişim tarihi: 06.06.2023,https://kayseri.sagliksen.org.tr/cdn/uploads/gallery/ pdf/18ff9e234cb7bc9d00d3d2a85ee8f975.pdf#page=24
• Bolat Oİ, Bolat T, Seymen O, Yüksel M. (2017). İstismarci yönetim ve tükenmişlik: lider-üye etkileşimi ve güç mesafesinin düzenleyici etkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(38), 123-162. https://doi.org/10.31795/ baunsobed.645144
• Bruyneel L, Lesaffre E, Meuleman B, Sermeus W. (2019). Power distance and physician–nurse collegial relations across 14 European countries: national culture is not merely a nuisance factor in international comparative research. Journal of Nursing Scholarship, 51(6), 708-716. https://doi.org/10.1111 /jnu.12514
• Can E, Gündüz Y. (2021). Öğretmenlerin güç mesafesi ve öz yeterlik algıları ile işe yabancılaşma düzeyleri arasındaki ilişki. Trakya Eğitim Dergisi, 11(3), 1173-1189.
• Choi MS, Cook CM, Brunton MA (2019). Power distance and migrant nurses: The liminality of acculturation. Nursing inquiry, 26(4), e12311. https://doi.org/ 10.1111/nin.12311
• Cummings GG, Tate K, Lee S, Wong CA, Paananen T, Micaroni SP, Chatterjee G. E. (2018). Leadership styles and outcome patterns for the nursing workforce and work environment: a systematic review. International journal of Nursing Studies, 85, 19-60. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2018.04.016
• Çağatay A, Kızılkaya S. (2021). Sağlık çalışanlarının güç mesafesi ve liderlik tarzına yönelik kişisel ve örgütsel algılarının karşılaştırılması. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 7(3), 536-60.
• Çolak İ, Yorulmaz Yİ, Seve, Y, Altınkurt Y. (2023). Öğretmenlerin örgütsel güvenleri ile özerklikleri arasındaki ilişkide örgütsel güç mesafesi algısının aracı rolü. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(2), 488-501.
• Dereli M. (2003). İlköğretim okulu müdürlerinin liderlik davranışları. Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Erdoğan M, Kırılmaz H. (2020). Hasta merkezlilik ve hasta merkezli bakım. İnsan&İnsan Bilim Kültür Sanat ve Düşünce Dergisi, 7 (24), 97-126. https://doi.org/10.29224/insanveinsan.668806
• Faul, F, Erdfelder E, Lang AG, Buchner A. (2007). G*Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behavior Research Methods, 39, 175-191.
• García-Corchero JD, Jiménez-Rubio D. (2022). Waiting times in healthcare: equal treatment for equal need?. International Journal for Equity in Health, 21(1), 184. https://doi.org/10.1186/s12939-022-01799-x
• Gemlik N, Mert İS, Sığrı Ü. (2008). Örgütsel değişimi başarmada hastane yöneticilerinin liderlik davranışları yönelimi: kamu ve özel sektörde karşılaştırmalı bir analiz. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 61-82.
• Gürsoy E, Aksoy MU. (2021). Personality Characteristics and. Leadership Orientation in Nursing Students. JERN, 18(1), 37-43.
• Heinen M, van Oostveen C, Peters J, Vermeulen H, Huis A. (2019). an integrative review of leadership competencies and attributes in advanced nursing practice. Journal of Advanced Nursing, 75(11), 2378-2392. https://doi.org/10.1111/jan.14092
• Hemşirelik Yönetmeliği (2011). Hemşirelik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. TC Resmi Gazete, 27910:19. Erişim tarihi: 05.06.2023, https://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2011/04/20110419-5.htm Hofstede G. (1984). Cultural Differences in Management and Planning”, Asia Pacific Journal of Management, 1, 81-99.
• Hofstede G. (2023). Country Comparison Tool Hofstede Insights. Retrieved from: 06.08.2023, https://www.hofstede-insights.com/country-comparison-tool?countries=turkey
• Hughes V. (2019). Nurse leader impact: a review. Nursing Management, 50(4), 42-9. https://doi.org/ 10.1097/01.NUMA.0000554338.47637.23
• Kavuran E, Eda AY, Emrah AY, Aksoy M. (2020). Hemşirelerin Ekip Çalışması ve İş Doyumlarının Belirlenmesi. Turkish Journal of Science and Health, 2(1), 45-56.
• Köklü N, Büyüköztürk Ş, Çokluk-Bökeoğlu Ö. (2015). Sosyal bilimler için istatistik. Pegem Publishing; Ankara.
• Krenz H, Burtscher MJ, Grande B, Kolbe M. (2020). Nurses’ voice: the role of hierarchy and leadership. Leadership in Health Services, 33(1), 12-26. https://doi.org/10.1108/LHS-07-2019-0048
• Liao HY, Shaw KH. (2020). Authentic leadership and employee voice: roles of obligation perception and power distance orientation. Business and Management Research, 9(3), 25-33.
• Lu W, Wei Y, Wang R. (2020). Handling inter-organisational conflict based on bargaining power: organisational power distance orientation matters. International Journal of Conflict Management, 31 (5), 781-800. https://doi.org/10.1108/IJCMA-06-2019-00 92
• Mathew S, Taylor G. (2019). Power distance in India: Paternalism, religion and caste: some issues surrounding the implementation of lean production techniques. Cross Cultural & Strategic Management, 26(1), 2-23. https://doi.org/10.1108/CCSM0220180035
• Miles JM, Scott ES. (2019). A new leadership development model for nursing education. Journal of Professional Nursing, 35(1), 5-11. https://doi.org/10.1016/j.profnurs.2018.09.009
• Mlambo M, Silén C, McGrath C. (2021). Lifelong learning and nurses’ continuing professional development, a metasynthesis of the literature. BMC nursing, 20 (62), 1-13. https://doi.org/10.1186/s12912-021-00579-2
• Özdemir Özkan, N, Akın S, Durna Z. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin liderlik yönelimleri ve motivasyon düzeyleri. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 12(1), 51-61.https://doi.org/10.5222/HEAD.2015.05 1
• Sağlık Bakanlığı (2019) Sağlık İstatistikleri Yıllığı. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Erişim tarihi: 02.05.2023, https://www.saglik.gov.tr/TR, 84930/saglik-istatistikleri-yilliklari.html
• Şahin S, Tosun Taşar P, Baybaş BK, Özgür Ö, Tenli E, Ülgen M, Tufan İ, Şenuzun Aykar F, Akçiçek F. (2018). Kapsamlı geriatrik değerlendirmede interdisipliner ve multidisipliner ekip kavramları. Yavuz BB, editör. Kapsamlı Geriatrik Değerlendirme. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; p.8-11.
• Turale S, Kunaviktikul W. (2019). The contribution of nurses to health policy and advocacy requires leaders to provide training and mentorship. International Nursing Review, 66(3), 302-304. https://doi.org/10.1111/inr.12550
• Uslu O, Ardıç K. (2022). Babacan liderlik ve yöneticiye güven ilişkisinde güç mesafesi, bireycilik ve toplulukçuluğun düzenleyici etkilerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31(1), 279-291.
• Van Kraaij J, Van Oostveen C, Vermeulen H, Heinen M, Huis A, Adriaansen M, Peters J. (2020). Nurse practitioners’ perceptions of their ability to enact leadership in hospital care. Journal of Clinical Nursing, 29(3-4), 447-458. https://doi.org/10.1111 /jocn.15105
• Wichaikhum O, Abhicharttibutra K, Nantsupawat A, Kowitlawakul Y, Kunaviktikul W. (2020). Developing a strategic model of participation in policy development for nurses. International Nursing Review, 67(1), 11-18. https://doi.org/10.1111/inr.125 71
• Wynendaele H, Willems R, Trybou J. (2019). Systematic review: association between the patient–nurse ratio and nurse outcomes in acute care hospitals. Journal of Nursing Management, 27(5), 896-917. https://doi.org/ 10.1111/jonm.12764
• Yaşar Ekici, F. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin ve okul öncesi öğretmen adaylarının liderlik yönelimleri. International Journal of Academic Value Studies, 4 (19), 379-392 (ISSN:2149-8598)
• Yıldız S, Arısoy AA. (2018). Otantik liderlik ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkide güç mesafesinin düzenleyici rolü. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22), 553-580.
• Yılmaz Ö, Eroğluer K. (2018). Turizm sektöründe personel güçlendirme ve güç mesafesinin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi: bir uygulama. Global Journal of Economics and Business Studies, 7(13), 65-81.
• Yildirim N, Kantek F, Yilmaz FA. (2022). Relationships between leadership orientations and emotional intelligence in nursing students. Perspectives in Psychiatric Care, 58(3), 903-909. https://doi.org/ 10.1111/ppc.12871
• Yorgancılar FE, Özlük B. (2022). Hemşirelik hizmetlerinde yönetsel sorun çözme ve karar verme üzerine bir derleme. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1), 68-80.