Mastektomi Olan Hastalar ile Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelemesi: Bir Sistematik Derleme

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 3, 866 - 878

Şeyda Kazanç

https://doi.org/10.38108/ouhcd.1398943

Öz

Amaç: Bu sistematik derlemede Türkiye’de, hemşirelik alanında mastektomi ile yapılan lisansüstü tezlerin sistematik olarak incelenmesidir.
Yöntem: Çalışma Ulusal Tez Merkezine kayıtlı tezlerin 1-17/11/2023 tarihleri arasında doküman analizi yöntemi ile sistematik incelemesi ile yapılmıştır. Anahtar kelimeler “mastektomi” ve “hasta” olarak belirlenmiş ve yapılan tarama sonucunda 102 teze ulaşılmıştır. Dahil edilme kriterlerine uyan 22 tez derinlemesine incelenmiştir.
Bulgular: Değerlendirmeye alınan tezlerin %27.3’ü profesör danışmanlığında, %77.3’ü yüksek lisans tezi, %50’si hemşirelik anabilim dalında ve %63.6’sı tanımlayıcı türde yapılmıştır. Araştırmaya dahil edilen tezlerde beden imajı, benlik saygısı, beden algısı, beden değeri, beden beğenisi, cinsel yaşam, cinsel doyum ile cinsel yaşam kalitesi, ağrı, uyku kalitesi bakım gereksinimleri, bağımlılık ve konfor düzeyi ile hemşirelik bakımından duyulan memnuniyetleri incelenmiştir.
Sonuç: Mastektomi olan hastaların ameliyat sonrası süreçte her bir kavramla ilgili olumsuz deneyim yaşadığı belirlenmiştir. Tanımlayıcı araştırmalar hastaların yaşadığı sorunların belirlenmesinde araştırmacılar için yol gösterici olsa da kanıta dayalı uygulamaların kullanıldığı müdahale çalışmalarının yetersiz olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu doğrultuda hastaların eğitim ve gereksinimleri doğrultusunda deneysel araştırmaların daha fazla yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mastektomi, Tez, Sistematik derleme, hemşirelik

Destekleyen Kurum

Araştırmayı destekleyen kurum bulunmamaktadır.

A Review of Postgraduate Theses on Mastectomy Patients: A Systematic Review

Öz

Objective: The aim of this systematic review is to systematically examine the postgraduate theses on mastectomy in the field of nursing in Turkey.
Method: The study was conducted by systematic review of the theses registered in the National Thesis Center between 1-17/11/2023 by document analysis method. The keywords "mastectomy" and "patient" were determined and 102 theses were reached as a result of the search. Twenty-two theses that met the inclusion criteria were analyzed in depth.
Results: Of the theses evaluated, 27.3% were conducted under the supervision of a professor, 77.3% were master's theses, 50% were in the department of nursing and 63.6% were descriptive. In the theses included in the study, body image, self-esteem, body perception, body value, body appreciation, sexual life, sexual satisfaction and quality of sexual life, pain, sleep quality care needs, dependency and comfort level and satisfaction with nursing care were examined.
Conclusion: It was determined that mastectomy patients had negative experiences related to each concept in the postoperative period. Although descriptive studies guide researchers in determining the problems experienced by patients, it was concluded that intervention studies using evidence-based practices are insufficient. In this direction, it is recommended to conduct that more experimental studies be conducted in line with the education and needs of patients.

Anahtar Kelimeler

Mastectomy, Thesis, Systematic review, nursing

Kaynakça

• Akalın A, Şahin S. (2022). Türkiye'de Kadın Sağlığı Hemşireliği Alanında Yürütülen Lisansüstü Tezler Üzerine Bir Doküman İncelemesi. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimi Dergisi, 14(2), 345-353.
• Akyıldız H, (2017). Mastektomi Sonrası Kadınların Tedavi Sürecine Göre Evde Bakım Gereksinimlerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Anbiyaiee A, Abouali M, Dari G, Anbiyaee O, Anbiyaiee A. (2020). Breast Reconstruction after Mastectomy in Women with Breast Cancer: A Systematic and Meta-Analysis Review. World Journal of Plastic Surgery, 9(1), 3–9. https://doi.org/10.29252/wjps.9.1.3
• Atalay Güldüren, B. (2022). Mastektomi Uygulanan Kadınlarda Telefonla İzlemin Benlik Saygısına ve Beden İmajına Etkisi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Atmaca A. (2020). Mastektomi Ameliyatı Olan Hastaların İlaca ve Hastalığa Psikososyal Uyumlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Balkış Ç. (2022). Türkiye’de Hemşirelik Alanında Hematopoetik Kök Hücre Transplantasyonu ile İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. Sağlık Profesyonelleri Araştırma Dergisi, 4(2), 95-107.
• Beylikoğlu A. (2017). Aromaterapinin Mastektomi Öncesi Hastaların Anksiyeteleri Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi. Adana.
• Bican C. (2020). Mastektomi Nedeniyle Meme Rekonstrüksiyonu Uygulanan Kadınlarda Benlik Saygısı ve Cinsel Yaşam. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Calapai, M, Puzzo L, Bova, G, Vecchio DA, Blandino, R, Barbagallo A, et al. (2023). Effects of Physical Exercise and Motor Activity on Oxidative Stress and Inflammation in Post-Mastectomy Pain Syndrome. Antioxidants, 12(3), 643.
• Cengiz Açıl, H., (2013). Meme Koruyucu Cerrahi Uygulanan Hastalarla Modifiye Radikal Mastektomi Uygulanan Hastaların Yaşam Kalitelerinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Çalışkan, İ. (2009). Mastektomi Ameliyatı Geçiren Hastaların Beden Algıları ve Eş Uyumlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Deng C, Xie Y, Liu Y, Li Y, Xiao Y. (2022). Aromatherapy plus music therapy improve pain intensity and anxiety scores in patients with breast cancer during perioperative periods: a randomized controlled trial. Clinical Breast Cancer, 22(2), 115-120.
• Yaling Z, Guifen W, Yuying Z. (2023). Psychological nursing's impact on post-chemotherapy anxiety and sadness in breast cancer patients. Archives of Clinical Psychiatry, 50(3), 39-44.
• Günaydınlı A. (2018). Mastektomi Sonrası Memenin Yeniden Şekillendirilmesine Eğilim Ölçeği'nin Türkçe Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Gürdil Yılmaz S. (2014). Mastektomi Ameliyatı Geçiren Hastalarda Progresif Gevşeme Egzersizlerinin Anksiyete ve Konfor Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana
• Izydorczyk B, Kwapniewska A, Lizinczyk S, Sitnik-Warchulska K. (2018). Psychological resilience as a protective factor for the body image in post-mastectomy women with breast cancer. International Journal of Environmental Research And Public Health, 15(6), 1181.
• Kazanç, Ş. (2023). Mastektomi Sonrası Web Destekli İnteraktif Hemşirelik Programının Öz Düzenleme Modeli ‘ne Göre Beden Değeri, Bakım Bağımlılığı ve Hastalığa Psikososyal Uyum-Özbildirim Düzeyleri Üzerine Etkisi: Karma Yöntem Çalışması. Doktora Tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas
• Kefeli Çol, B. (2016). Mastektomi Olan Kadınlara Ve Eşlerine Sağlığı Geliştirme Modeline Göre Evde Verilen Eğitimin Aile İşlevselliği ve Yaşam Kalitesine Etkisi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Kurt, Öncü. (2008). Mastektomi Ameliyatı Olmuş Meme Kanserli Kadınların, Mastektomi Sonrası Eş Uyumu İle Yalnızlık Düzeyinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, On dokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Kurtar, S. (2021). Mastektomi Sonrası Hastaların Uyku Kalitesi ve Etkileyen Faktörler. Yüksek Lisans Tez, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara.
• Martins Faria B, Martins Rodrigues I, Verri Marquez L, da Silva Pires U, Vilges de Oliveira S. (2021). The impact of mastectomy on body image and sexuality in women with breast cancer: a systematic review. Psicooncología, 18(1),91-115.
• Mete B. (2019). Mastektomi Sonrası Meme Rekonstrüksiyonu Yapılan Kadınlarda Benlik Saygısı ve Sosyal Görünüş Kaygısı İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Nemli PA. (2015). Meme Kanserli Kadınlarda Mastektomi Sonrası Düzenli Egzersiz ve İzlemlerin Fiziksel Aktivite ve Yaşam Kalitesine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Öztürk D. (2013). Mastektomi Sonrası Uygulanan Meme Rekonstrüksiyonunun Kadının Cinsel Yaşamı Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Salman F. (2017). Mastektomi Yapılan Kadınlarda Sosyal Destek ve Psikolojik Dayanıklılık Düzeyi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Tang WZ, Yusuf A, Jia K, Iskandar YHP, Mangantig E, Mo XS, et al. (2023). Correlates of stigma for patients with breast cancer: a systematic review and meta-analysis. Supportive Care in Cancer, 31(1), 55.
• Tosunöz İK. (2023). Ventrogluteal Bölgeye İntramüsküler Enjeksiyon: Hemşirelik Tezlerinin İncelenmesi. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 6(3), 770-779.
• Uzkeser H. (2022). Mastektomi Sonrası Gelişen Lenfödem ve Tedavi Yaklaşımı. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Cerrahi Tıp Bilimleri Dergisi, 1(1), 13-18.
• Uzun G. (2009). Mastektomi Ameliyatı Olan Hastalarda Postoperatif Dönemde Hastaların Hemşirelik Bakımından Memnuniyeti ve Bireyin Sosyodemografik Özellikleri ile İlişkisinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Yeon S, Jeong A, Min J, Byeon J, Yoon Y. J., Heo J, et al. (2022). Tearing down the barriers to exercise after mastectomy: a qualitative inquiry to facilitate exercise among breast cancer survivors. BMJ Open, 12(7), e055157.
• Yeşil Demirci, P. (2019). Mastektomi Yapılan Meme Kanserli Kadınlarda Ayak Masajının Üst Ekstremite Ağrı Şiddeti ve Yaşam Kalitesine Etkisi. Doktora Tezi. Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Yıldız, G. (2015). Mastektomi Olmuş Kadınların Beden İmajı Algıları, Kadınlar Ve Eşlerinin Evlilik Uyumları ve Cinsel Doyumları. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, İstanbul.
• Yılmaz Özdem. Ö. (2019). Menapoz Öncesi ve Sonrası Dönemde Mastektomi Girişimi Geçiren Kadınlarda Beden Beğenisi ve Cinselliğin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Karabük Üniversitesi, Karabük.
• Yutmaz, F. (2018). Mastektomi Öncesi Verilen Video Destekli Eğitimin, Ameliyat Sonrası Ağrı, Anksiyete ve Hasta Konforu Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.