Türkçe Öğretim Programı için bir öneri: Dijital okuryazarlığa yönelik amaç ve kazanımlar / A suggestion for Turkish Teaching Curriculum:Digital literacy objectives and standards

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 2, 31 - 40, 31.12.2014

Murat Özbay , Osman Özdemir

Öz

Günümüzde yaşanan teknolojik gelişmeler, okullarda teknolojiyi etkili şekilde kullanabilmeye yönelik eğitimi her geçen gün daha da zorunlu hale getirmektedir. Bu teknolojik gelişmeler doğrultusunda dijital okuryazarlık olarak adlandırabileceğimiz yeni bir beceri alanı ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda eğitimciler için teknolojik araçların eğitime entegre edilmesi ve etkili bir şekilde kullanımının öğretilmesi hususları, üzerinde sıkça durdukları önemli bir konu haline gelmiştir. Ancak dijital ortamlarda yapılan okuma ve yazma becerilerine yönelik Türkçe Öğretim programında müstakil amaç ve kazanımlar yer almamaktadır. Bu çalışmanın amacı dijital okuryazarlıkla ilgili beceri tanımları oluşturmak ve bunları Türkçe Öğretim Programına uygun bir hale getirerek amaç ve kazanım olarak önermektir. Bu doğrultuda ilk olarak dijital teknolojilerin günlük hayatta sağladığı kolaylıklara ve insanlarda dijital teknolojilere karşı oluşan birtakım önyargılarına değinilmiştir. Daha sonra dijital teknolojilerin okuma ve yazma becerileri ile olan ilişkisi ele alınmış ve bu konularda ülkemizde ve yurtdışında yapılan ilgili çalışmalardan bahsedilmiştir. Ardından üç farklı çalışmadaki dijital okuryazarlığa yönelik beceri tanımları ele alınmış ve bu tanımlamalardan 27 beceri tanımı seçilmiştir. Daha sonra birbiri ile aynı olanlar ve bilgisayar dersi kapsamında ele alınması gerekenler çıkarılmıştır. Sonuç olarak dijital ortamlarda okuma yapabilmeye yönelik on kazanım, dijital ortamlarda yazma işleminde bulunabilmeye yönelik sekiz kazanım olmak üzere toplamda on sekiz kazanım önerilmiştir. Bu çalışmada dijital okuryazarlığa yönelik kazanım oluşturmak için duyulan gereksinime ve kazanım oluşturma sürecine de değinilmiştir.        

Anahtar Kelimeler

Dijital okuryazarlık, Türkçe eğitimi, bilgisayar destekli öğretim, okuma becerisi, yazma becerisi

Kaynakça

• Alkalai, Y.E. ve Hamburger, Y.A. (2004). Experi- ments In Digital Literacy, Cyberpsychology & Behavior. Volume 7, Number 4, Mary Ann Liebert, Inc.
• Aydemir, Z.İ., Öztürk, M.B. ve Horzum, E. (2013). Ekrandan Okumanın 5. Sınıf Öğrencilerinin Bil- gilendirici ve Öyküleyici Metin Türünde Okuduğunu Anlama Düzeylerine Etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2013/4 Güz, 1-14
• Baker, E. (2000). Integrating Literacy and Tool- Based Technologies, Computers In the Schools, 16:2, 73-89
• Baştuğ M. ve Keskin, H.K. (2012). Okuma Beceri- lerinin Okuma Ortamı Açısından Karşılaştırılması: Ekran mı kâğıt mı?. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (3): 73-83
• Barile, A.L. and Durso, F.T.(2002). Computer-Medi- ated Communication In Collaborative Writing, Comput- ers in Human Behavior, 18, 173–190
• Braine, G. (1997). Beyond Word Processing: Net- worked Computers in ESL Writing Classes, Computers and Composition Ablex Publishing Corporation. 14, 45- 58,
• Duran, E. (2013). Yazmada Etkililik: Kalem ve Klavyeye Yönelik Bir Karşılaştırma, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/3, Winter 2013, p. 179-187.
• Durukan, E. (2011) İlköğretim 6. Sınıfta Bilgisayar Destekli Dil Bilgisi Öğretiminin Başarı ve Tutuma Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Dyson, M.C. ve Kipping, G.C. (1997). The Legibility Of Screen Formats: Are Three Columns Better Than One?, Comput. & Graphics, Vol. 21, No. 6. pp. 703-712.,
• Eden, S. ve Alkalai, Y.E. (2012). The effect of format on performance: Editing text in print versus digital for- mats, British Journal of Educational Technology, doi: 10.1111/j.1467-8535.2012.01332.
• Evering, L.C. ve Moorman,G. (2012). Rethinking Plagiarism in the Digital Age, Journal of Adolescent & Adult Literacy International Reading Association. 56(1) September (pp. 35–44)
• Güneş, F. (2010) Ögrencilerde Ekran Okuma ve Ekranik Düşünme, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C: 7, S:14, 1-20
• Hague, C., ve Payton, S. (2011). Digital literacy across the curriculum. http://www2.futurelab.org.uk/ resources/documents/handbooks/digital_literacy.pdf.
• Hiebert, E.H. (2000). The National Literacy Strategy From An International Perspective, Journal of Research in Reading, ISSN 0141-0423 Volume 23, Issue 3, 2000, pp 308-313.
• Honan, E. (2008) Barriers To Teachers Using Digital Texts In Literacy Classrooms, Literacy, Volume 42, Number 1, April 2008, 36 – 43
• Luke, A. (2012) Talking and Reading and Writing The World, Journal of Adolescent & Adult Literacy, In- ternational Reading Association 56(1) September 2012 (pp. 8–13).
• Lee, Y.J. (2002) A comparison of composing pro- cesses and written products in timed-essay tests across paper-and-pencil and computer modes, Assessing Writ- ing, 8, 135–157
• Lee, H.K. (2004) A comparative study of ESL writ- ers’ performance in a paper-based and a computer-de- liered writing test, Assessing Writing, 9, 4–267
• MEB, (2006) Türkçe 6-7-8 Öğretim Programı, Ankara: Meb Yayınları
• Molenda, M. (2008). The Programmed Instruction Area: When Effectiveness Mattered. TechTrends, 52(2), 53.
• Özbay, M. (2009). Özel Öğretim Yöntemleri – I, 3. Basım. Ankara: Öncü Kitapevi
• Reinking, D., Labbo L.D. and Kenna, C.M. (2000). From Assimilation to Accommodation: A Developmental Framework for Integrating Digital Technologies Into Literacy Research And Instruction, Journal of Research in Reading, Volume 23, Issue 2, pp 110-122,
• Rimer, S. (2003). A Campus Fad That's Being Copied: Internet Plagiarism Seems on the Rise, The New York Times, Published: September 03, 2003.
• Scanlon, P.M. and Neumann, D.R. (2002) Internet Plagiarism Among College Students, Journal of College Student Development, Vol 43 No:3 May/June 374-385
• Shaikh, A.D. and Chaparro, B.C. (2005). The Effects Of Line Length On Reading Performance Of Online News Articles, Proceedings Of The Human Factors And Ergonomics Society 49th Annual Meeting.
• Sönmez, V. (2001). Program geliştirmede öğretmen elkitabı, Geliştirilmiş 9. Basım Ankara: Anı Yayıncılık.
• Spencer, C. (2006). Research on Learners’ Prefer- ences for Reading From a Printed Text or From a Com- puter Screen. Journal Of Distance Education Revue De L’éducation À Distance Spring/ Printemps 2006 Vol. 21, No 1, 33-5.
• Tevfik, A. (1919) (Latin Harflerine Çev: Kömür, E.). Mekteplerde Projeksiyon, http://etarih.com/index.php/ yazarlar/erol-koemuer-basyazi/381-mekteplerde-projek- siyon. erişim: 02.01.2014
• Thorson, H. (2000). Using the Computer to Compare Foreign and Native Language Writing Processes: A Sta- tistical and Case Study Approach, The Modern Lan- guage Journal, 84, ii, pp 155-170
• A Suggestion for Turkish Teaching
• Curriculum:Digital  Literacy  Objectives   and  Standards  
• Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 2 (2), 41
• Research in Reading & Writing Instruction, 2 (2), 22-30