2010-2019 yılları arasında erken okuryazarlık alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 2, 152 - 167, 31.12.2020

Elif Satı Çalış , Nihan Feyman Gök

https://doi.org/10.35233/oyea.765181

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmanın amacı okul öncesi dönemde erken okuryazarlık alanıyla ilgili yapılmış ulusal lisansüstü tez çalışmalarının incelenmesidir. Son yıllarda adını sıkça duyduğumuz erken okuryazarlık kavramı ile ilgili doküman incelemesi modeli kullanılarak yapılan araştırmada, Yüksek Öğrenim Kurulu (YÖK) veri tabanından “erken okuryazarlık” anahtar sözcüğü kullanılarak ulaşılan 19 lisansüstü tez, betimleyici özellikleri (üniversite, enstitü, anabilim dalı, yılı, dili), araştırma yöntemi, araştırma modeli, çalışma grubu, veri toplama aracı, veri toplama yöntemi, araştırma yöntemi, araştırma konusu, araştırma sonuçları ve önerileri incelenmiştir.
Lisansüstü tezlerden elde edilen veriler nicel ve nitel analize tabi tutulmuştur. Nicel verilerin frekans ve yüzde değerleri, nitel veriler ise içerik analizi yapılarak değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda erken okuryazarlık konusu ile yapılan lisansüstü tezlerin 2019 yılında artış gösterdiği, nicel çalışmaların çoğunlukta olduğu, örneklem grubunun çoğunluğunu 5-6 yaş grubu çocukların oluşturduğu, erken okuryazarlık ile ilgili yapılan eğitim ve müdahale programlarının etkili olduğu, ebeveyn özelliklerinin erken okuryazarlık becerileri üzerinde etkili olduğu bulgularına ulaşılmıştır. İleride yapılacak çalışmaların yöntem, analiz, çalışma grubu gibi özellikleri açısından çeşitlendirilmesi, öğretmen ve ebeveynlere yönelik eğitimler düzenlenmesi ile ilgili önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Erken okuryazarlık, Erken okuryazarlık becerileri, Okul öncesi dönem

Review of postgraduate theses using the concept of early literacy between 2010 and 2019

Öz

The aim of the study was to examine national studies of postgraduate theses using the concept of early literacy in the pre-school period. Over the past few years, the concept of early literacy has been widely used in the national literature. In the study conducted as the document review model, 19 graduate theses in which the concept of "early literacy" is used in the name of the thesis are examined from the database of the Council of Higher Education (YÖK), in terms of the descriptive characteristics (university, institute, department, year, language), research method, study group, data collection tool, data collection method, research subject. The research on the concept of early literacy in the thesis title of this study aims to find studies using the approach of early literacy in international literature. As the result of the study, it was found that the postgraduate theses in which the concept of early literacy increased in 2019, the majority of the sample group was 5-6 years old children, most of the studies were conducted at the educational sciences institutes of universities, and quantitative methods were mostly used. It is believed that the diversification of the theses to be undertaken in the field in terms of research method, analysis method, sample group and sample type will contribute to the increase of literature knowledge and comprehension of early literacy. Based on the results of the study, recommendations for prospective studies on the concept of early literacy were stated.

Anahtar Kelimeler

early literacy, early literacy skills, early childhood education

Kaynakça

• Acarlar, F., Ege, P., Turan, F. (2002). Türk çocuklarında üstdil becerilerinin gelişimi ve okuma ile ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 17(50), 63-73
• Anthony, J. L., Francis, D. J. (2005). Development of phonological awareness. Current directions in psychological Science, 14(5), 255-259.
• Beck, I. L., McKeown, M. G., Kucan, L. (2013). Bringing words to life: Robust vocabulary instruction. Guilford Press.
• Burns, M. S., Griffin, P., Snow, C. E. (1999). Starting Out Right: A Guide to Promoting Children's Reading Success. Specific Recommendations from America's Leading Researchers on How To Help Children Become Successful Readers. National Academy Press, 2101 Constitution Avenue, NW, Lockbox 285, Washington, DC 20055.
• Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2017). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage publications.
• Ehri, L.C. (2005). Learning to read words: Theory, findings, and ıssues. Sci Stud Read. 9(2):167–188.
• Fowler, A. E. (1991). How early phonological development might set the stage for phoneme awareness. Phonological processes in literacy: A tribute to Isabelle Y. Liberman, 106, 97-117.
• Güneş, F. (2007). Ses Temelli Cümle Yöntemi ve Zihinsel Yapılandırma. Ankara: Nobel Yayınları
• Karakelle, S. (2004). Fonolojik Farkındalık Ve Harf Bilgisinin İlkokuma Becerisi Üzerindeki Etkisi. Psikoloji Çalışmaları, 24, 45-56.
• Kargın, T., Ergül, C., Büyüköztürk, Ş., Güldenoğlu, B. (2015). Anasınıfı Çocuklarına Yönelik Erken Okuryazarlık Testi (EROT) Geliştirme Çalışması. Ozel Egitim Dergisi, 16(3).
• Kendeou, P., Van den Broek, P., White, M. J., & Lynch, J. S. (2009). Predicting reading comprehension in early elementary school: The independent contributions of oral language and decoding skills. Journal of educational psychology, 101(4), 765.
• Keskinkılıç, K., ve Keskinkılıç, S.B. (2005). Türkçenin temel becerileri ve ses temelli cümle yöntemi ile ilkokuma yazma öğretimi. Ankara: Asil Yayın Dağıtım
• Liu, P. D., McBride-Chang, C., Wong, A. M. Y., Tardif, T., Stokes, S. F., Fletcher, P., & Shu, H. (2010). Early oral language markers of poor reading performance in Hong Kong Chinese children. Journal of Learning Disabilities, 43(4), 322-331.
• Lonigan, C. J., & Shanahan, T. (2009). Developing early literacy: Report of the National Early Literacy Panel. Executive summary. A Scientific synthesis of early literacy development and implications for intervention. National Institute for Literacy.
• Muter, V., Hulme, C., Snowling, M.J., Stevenson, J. (2004). Phonemes, rimes, vocabulary, and grammatical skills as foundations of early reading development: Evidence from a longitudinal study. Dev. Psychol. 40(5):665– 681.
• Nutbeam, D. (2008). The evolving concept of health literacy. Social science & medicine, 67(12), 2072-2078.
• Nutbrown, C. (1997). Recognising early literacy development: Assessing children’s achievements. London: SAGE Publications
• Phillips, B. M., Christopher, J. C. M., Lonigan, J. (2008). Successful phonological awareness instruction with preschool children lessons from the classroom. Early Child Spec. Educ. 2008;28(1):03-17
• Pullen, P. C., Justice, L. M. (2003). Enhancing phonological awareness, print awareness, and oral language skills in preschool children. Intervention in school and clinic, 39(2), 87-98.
• Robbins, C., Ehri, L. C. (1994). Reading storybooks to kindergartners helps them learn new vocabulary words. Journal of Educational psychology, 86(1), 54.
• Seçkin, Ş. Y., & Baydık, B. T. D. (2012). Okuma güçlüğü olan ve olmayan ilköğretim öğrencilerinin okuma akıcılıkları (Doctoral dissertation, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Özel Eğitim Anabilim Dalı).
• Şimşek, Ö. (2011). 60-72 aylık çocukların yazı farkındalığının ve yazmaya hazırlık becerilerinin gelişiminde okuma yazmaya hazırlık programının etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Temel, F. (2015). Dil ve Erken Okuryazarlık. Ankara: Hedef Yayıncılık
• Treiman, R., Rodriguez, K. (1999). Young children use letter names in learning to read words. Psychological Science, 10(4), 334-338.
• Whitehurst, G.J., Lonigan C.J. (1998). Child development and emergent literacy. Child Dev. 1998;69(3):848–872.
• Whitehurst, G.J., Lonigan, C.J. (2001). Emergent Literacy: Development From Prereaders To Readers. In S. B. Neuman ve D. K. Dickinson (Eds.), Handbook Of Early Literacy Research, Volume I. (p. 11-29). New York: Guilford.