Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ebeveynlerin Açık Hava Oyun Parklarına İlişkin Görüşleri

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 1, 87 - 112, 02.03.2021

Zeliha Tenikeci , Nilgün Cevher Kalburan

https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.641460

Cited By: 2

Öz

Bu
nitel araştırmanın amacı, okul öncesi eğitime devam eden özel gereksinimli (ÖG)
çocuğu olan ebeveynlerin açık hava oyun parklarına ilişkin görüşlerinin
incelenmesidir. Araştırmaya Denizli ilindeki özel eğitim kurumlarına devam eden
0-6 yaş çocuğu olan toplam 12 ebeveyn dahil edilmiştir. Veriler içerik analizi
yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre,
ebeveynlerin açık hava oyun parkları ile ilgili görüşleri olumsuz görüşler,
kaygılar, beklentiler, olumlu görüşler olmak üzere dört ana kategoride
toplanmıştır. Ebeveynlerin fiziksel çevre ve sosyal çevreye ilişkin olumsuz
görüşleri ve beklentileri olduğu saptanmıştır. Ayrıca, ebeveynlerin açık hava
oyun parkları ile ilgili olumlu görüşlerinin ÖG çocuğunun parkta sergilediği
duygu ve davranışlar ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın bulguları
ilgili alanyazın ışığında tartışılmış; uygulayıcılar ve araştırmacılara yönelik
birtakım önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Özel gereksinimli çocuklar, dış mekanda oyun, açık hava oyun parkları, ebeveyn görüşleri, evrensel tasarım

Kaynakça

• Anderson-Mcnamee, J. K. & Bailey, S. J. (2010). The importance of play in early childhood development. Montana State University Extention, 1-4.
• Bekçi, B. (2012). Fiziksel engelli kullanıcılar için en uygun ulaşım akslarının erişebilirlik açıdan irdelenmesi: Bartın kenti örneği, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 14, 26-36.
• Bozarslan, B. & Batu, E. S. (2014). Özel anaokullarında çalışan eğiticilerin okulöncesi dönemde kaynaştırma ile ilgili görüş ve önerileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 86-108.
• Bulut, Z. & Kılıçaslan, Ç. (2009). Çocuğa özgüven kazandırmada önemli bir ilke; çocuk oyun alanlarında güvenlik, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 10(1), 18-85.
• Burke, J. (2012). ‘Some kids climb up; some kids climb down’: culturally constructed play-worlds of children with impairments, Disability & Society, 27(7), 965-981.
• Callison, K. (2013). Designing playgrounds for children with cochlear implants https://www.gametime.com/news/designing-playgrounds-for-children-with-cochlear-implants sayfasından erişilmiştir.
• Casey, T. & Harbottle, H. (2018). A guide to creating accessible and inclusive public play spaces. https://www.inspiringscotland.org.uk/wp-content/uploads/2018/05/Free-to-Play-Guide-to-Accessible-and-Inclusive-Play-Spaces-Casey-Harbottle-2018.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Cevher-Kalburan, N. (2014a). Erken çocukluk döneminde riskli oyun. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(3), 943-960.
• Cevher-Kalburan, F. N. (2014b). Okul öncesi dönem çocuklarının dış mekânda oyun fırsatları ve ebeveyn görüşleri, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 3(2) ,113-135.
• Duman, G. & Koçak, N. (2013). Çocuk oyun alanlarının biçimsel özellikleri açısından değerlendirilmesi (Konya ili örneği), Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 64-81.
• Ekawati, S. A. (2014). Children-friendly streets as urban playgrounds, Procedia Social And Behavioral Sciences, 179, 94-108.
• Erdem, Ö. (2003). Okul öncesi eğitim birimlerinde dış mekân tasarım ilkeleri, Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Fjortoft, I. (2001). The natural environment as a playground for children: the impact of outdoor play activities in pre-primary school children, Early Childhood Education Journal,29(2), 111–117.
• Fromberg, D.P. & Bergen, D. (2006). Introduction. In D.P. Fromberg and D. Bergen (Eds.), Play From Birth To Twelve: Contexts, Perspectives And Meanings. New York: Routledge.
• Gök, G. & Erbaş, D. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri ve önerileri, International Journal of Early Childhood Special Education, 3(1), 66-87.
• Günay, N. (2016). Fiziksel çevrelerin çocuk etkisi üzerindeki bağlamında ‘kapsayıcı oyun alanları’, Yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Hilgenbrinck, L.C., Pyfer, J. & Castle, N. (2004). Students with cochlear implants:Teaching considerations for physical educators, Journal of Physical Education,75(4), 28-33.
• Karadağ, G. (2009). Engelli çocuğa sahip annelerin yaşadıkları güçlükler ile aileden algıladıkları sosyal destek ve umutsuzluk düzeyleri, TAF Prev Med Bull, 8(4), 315-322.
• Karadağ, G. (2014). Özel gereksinimi olan çocuğa sahip ebeveynlerin yaşadığı zorluklar ve çözüm öneriler, TAF Prev Med Bull, 13(6),491-494.
• Kurt, A.S., Tekin, A., Koçak, V., Kaya, Y., Özpulat, Ö. & Önat, H. (2008). Zihinsel engelli çocuğa sahip anne babaların karşılaştıkları güçlükler, Türk Klinikleri Pediatri Dergisi, 17(1), 158-163.
• Kuşuluoğlu, D. D. (2013). İstanbul Kadıköy ilçesindeki çocuk oyun alanlarının nitel ve nicel açıdan değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Küçüker, S. (2001). Erken eğitimin gelişimsel geriliği olan çocukların anne-babalarının stres ve depresyon düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 3(19), 1-11.
• Little, H. & Eager, D. (2010). Risk, challengeand safety: Implications for play quality and playground design, European Early Childhood Education Research Journal, 18 (4), 497-513.
• Mayall, B. (2002). Towards a sociology for childhood. Buckingham: Open University Press.
• Memik, N. H. (2004). An evaluation of the changing approaches to children’s play spaces. Yüksek lisans tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Metin, P. (2003). The effects of traditional playground equipment design in children’s developmental needs.Y lisans tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Michael-Siu, K.W., Wong, Y.L. & Lam M.S. (2016). Inclusive play in urban cities: A pilot study of the inclusive palaygrounds in Hong Kong, Procedia Engineering,198, 169-175.
• Moore, G. (2002). Designed environments for young children: Empirical findings and implications for planning and design. In M. Gallop and J. McCormack (Eds.), Children and Young People’s Environments.New Zealand: University of Otago, Children’s Issues Centre
• Nelson, L. H. & Johnston, S. S. (2003). Children with cochlear implants. Young Exceptional Children, 7(1), 2–10.
• Özşenol, F., Işıkhan, V., Ünay, B., Aydın, H.İ., Akın, R. & Gökçay, E. (2003). Engelli çocuğa sahip ailelerin aile işlevlerinin değerlendirilmesi, Gülhane Tıp Dergisi, 45(2), 156 – 164.
• Playworld, 2015. Inclusive play design guide. https://www.accessibleplayground.net/wp-content/uploads/2016/05/Inclusive-Play-Design-Guide-LowRes-2.pdf adresinden erişilmiştir.
• Pola, İ. (2015). Çocuk oyun alanlarına kapsayıcı yaklaşımlar: İstanbul için bir değerlendirme, Yüksek lisans tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Poppe, R., van Delden, R., Moreno, A., Reidsma, D. (2014). Interactive playgrounds for children. In A. Nijholt (ed.), Playful User Interfaces: Gaming Media and Social Effects (99-118). USA: Springer Science & BusinessMedia, Singapore, 2014.Pouya, S. , Bayramoğlu, E. & Demirel, Ö. (2017). Bir engelli okul bahçesi tasarım ana kararları: doğan çağlar ortopedik engelliler okulu, Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17 (4), 682-690.
• Pouya, S., Demirel, Ö. & Pouya, S. (2018). Evaluating the playground: focus group interviews with families of disabled children, ITU Journal of Faculty of Architecture, 15(2), 137-146.
• Prellwitz, M. (2007). Playground accessibility and usability for children with disabilities experiences of children, parents and professionals, Doctoral Dissertation, Luleå University of Technology, Sweden.
• Prellwitz, M. & Skar, L. (2007). Usability of playgrounds for children with different abilities. Occupational Theraphy International, 14(3), 144-155.
• Ripat, J. & Becker, P. (2012). Playground usability: What do playground users say?, Occupational Therapy International, 19(3), 144-153.
• Sakıcı, Ç., Ayan, Ö. & Çelik, S. (2013). Kastamonu kentindeki açık yeşil alanların farklı kullanıcılar tarafından kullanabilirliğinin irdelenmesi, Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 13(1), 129-144.
• Shi, Y. (2017). Explore children’s outdoor play spaces of community areas in high-density cities in China: Wuhan as an example. Procedia Engineering, 198, 654-682.
• Singer, D. G., Golinkoff, R. M. & Hirsh-Pasek, K. (2006). Play=learning: How play motivates and enhances children’s cognitive and social-emotional growth. NewYork: Oxford University Press.
• Smith, P., & Pellegrini, A. (2013). Learning through play. In R. E. Tremblay, R. G. Barr, R. D. Peters, & M. Boivin (Eds.), Encyclopedia on Early Childhood Development, (1-6). Montreal, Quebec: Centre of Excellence for Early Childhood Development.
• Şişman, E.E. & Özyavuz, M. (2010). Çocuk oyun alanlarının dağılımı ve kullanım yeterliliği: Tekirdağ örneği, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(1), 13-22.
• Turgut, H. & Yılmaz, S. (2010). Ekoloji temelli çocuk oyun alanlarının oluşturulması. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi (20-22 Mayıs). Cilt: IV, 1618-1630.
• Türkan, E. E. (2009). Balıkesir kenti çocuk oyun alanlarının irdelenmesi. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Uluğ, H., (2007). Kuzey Adana’daki çocuk oyun alanlarının bitki seçimi yönünden irdelenmesi. Yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Uslu, A. & Shakouri, N. (2012). Engelli çocuklara dost oyun alanı ve dış mekan tasarımı, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 28 (5), 367-374.
• Uslu, A., Şahin-Körkmeçli, P. & Güneş, M. (2016). Engelsiz çocuk oyun alanlarının evrensel tasarım ilkelerine göre irdelenmesi: Ankara örneği, 6. Peyzaj Mimarlığı Kongresi “Söylem ve Eylem”, Antalya.
• Veitch, J., Bagley, S., Ball K. & Salmon, J. (2006). Where do children usually play? A qualitative study of parents’ perceptions of influences on children’s active free-play. Health&Place, 12, 383-393.
• Wolfgang, C. H. (2004). Child guidance through play: Teaching positivesocial behaviors. Boston: Pearson Education, Inc.
• Yantzi, N. M., Young, N. L. & Mckeever, P. (2010). The suitability of school playgrounds for physically disabled children. Children’s Geographies, 8(1), 65-78.
• Yıldırım, A. & Şimşek H. (2016), Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10.Baskı) Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, S. & Bulut, Z. (2002). Kentsel mekânlarda çocuk oyun alanları planlama ve tasarım ilkeleri, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(3), 345-351.
• Yücel, G.F. (2005). Çocuk oyun alanları tasarımı. İstanbul Orman Fakültesi Dergisi,55(2), 99-110.
• Yüksel, H., & Tanrıverdi, A. (2019). Özel gereksinimli çocuğa sahip olan ailelerin yaşadıkları sosyal sorunlar ve baş etme yolları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(3), 535-559. doi: 10.21565/ozelegitimdergisi.493089