The Effect of the Portage-Supported Mother Education Program on the Self-Care Development of the Child with Autism

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 4, 485 - 507, 01.12.2023

Kevser Kılıç , Fatma Ülkü Yıldız

https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.1087754

Öz

Introduction: Self-care skills are among the basic skills required to support the independent living skills of children diagnosed with Autism Spectrum Disorder (ASD). It was observed that there are a limited number of studies in the literature that include programs used in this context (e.g. Behavioral Intervention Program for Children with Autism, [OÇİDEP]). Thus, it was aimed to overcome this limitation and examine the effect of the "Portage Supported Mother Education Program" on the self-care development of the child with ASD. In line with this purpose, the effects of the program on the behaviours of washing hands with liquid soap, eating with a fork, and wearing a jacket with zipper of the child with ASD were examined, the generalisability and permanence levels of the behaviours were examined, and the mother's opinions were taken.
Method: Inter-behaviour multiple baseline model, one of the single-subject research models, was used. Participants were a 4-year-old 5-month-old boy with ASD and his 38-year-old mother. Dependent variables were washing hands with liquid soap, eating with a fork, and wearing a jacket with zipper. Independent variable was "Portage Supported Mother Education Program".
Findings: The data were analysed and transferred to line graphs. When the findings were examined, it was seen that the program had a positive effect on the behaviours of washing hands with liquid soap, eating with a fork, and wearing a jacket with zipper, the child was able to generalise the behaviours, the effect was permanent and the program was feasible.
Discussion: The findings were discussed within the framework of the literature. Studies similar to the findings of the study were found in the literature. According to the findings, the program is effective, permanent and feasible for the self-care development of children with ASD.
Conclusion and Recommendations: The program was found to be effective for the self-care development of the child with ASD and feasible for the mother. Therefore, it can be recommended to extend this study by studying with more children with ASD and their mothers, and conduct other studies with the participation of the father.

Anahtar Kelimeler

Autism spectrum disorder, portage, mother education, skill, teaching

Portage Destekli Anne Eğitim Programı’nın Otizmli Çocuğun Öz Bakım Gelişimi Üzerindeki Etkisi

Öz

Giriş: Öz bakım becerileri Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) tanılı çocukların bağımsız yaşam becerilerini desteklemek için gereken temel becerilerdendir. Alanyazında bu kapsamda kullanılan programların olduğu (ör. Otistik Çocuklar İçin Davranışsal Eğitim Programı [OÇİDEP]); ancak sınırlı sayıda araştırmada yer aldığı görülmüştür. Bu araştırma ile bu sınırlılık giderilmek istenmiştir. Bu nedenle araştırmada “Portage Destekli Anne Eğitim Programı”nın OSB’li çocuğun öz bakım gelişimi üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda “Programın OSB’li çocuğun sıvı sabun ile el yıkama, çatal ile yemek yeme, fermuarlı ceket giyme davranışı üzerindeki etkileri incelenmiş, davranışların genellenebilirlik ve kalıcılık düzeylerine bakılmış, annenin görüşleri alınmıştır.
Yöntem: Tek denekli araştırma modellerinden davranışlar arası çoklu başlama modeli kullanılmıştır. Katılımcılar 4 yaş 5 aylık OSB’li erkek çocuk ve 38 yaşındaki annesidir. Bağımlı değişkenler sıvı sabun ile el yıkama, çatal ile yemek yeme, fermuarlı ceket giyme davranışlarıdır. Bağımsız değişken “Portage Destekli Anne Eğitim Programı”dır.
Bulgular: Veriler analiz edilerek çizgi grafiklerine aktarılmıştır. Bulgular incelendiğinde, programın OSB’li çocuğun sıvı sabun ile el yıkama, çatal ile yemek yeme, fermuarlı ceket giyme davranışları üzerinde olumlu etkisinin olduğu, çocuğun davranışları genelleyebildiği, etkinin kalıcı ve programın uygulanabilir olduğu görülmüştür.
Tartışma: Bulgular alanyazın çerçevesinde tartışılmıştır. Alanyazında araştırma bulguları ile benzerlik gösteren araştırmalara ulaşılmıştır. Bulgulara göre program OSB’li çocuğun öz bakım gelişimi için etkili, kalıcı ve uygulanabilirdir.
Sonuç ve Öneriler: Programın OSB’li çocuğun öz bakım gelişimi için etkili, annesi için uygulanabilir olduğu görülmüştür. Bu sonuca göre; bu araştırmanın daha fazla sayıda OSB’li çocuk ve annesi ile çalışılarak genişletilmesi, başka araştırmalarda baba katılımı ile gerçekleştirilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Otizm spektrum bozukluğu, portage, anne eğitimi, beceri, öğretim

Kaynakça

• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2020). “Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri”. Bilimsel araştırmanın temelleri (29. baskı). (s.2-36). Pegem.
• Carothers, D. E., & Taylor, R. L. (2004). How teachers and parents can work together to teach daily living skills to children with autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 19(2), 102-104. https://doi.org/10.1177/10883576040190020501
• Çetin, K., & Kurnaz, A. (2017) Özel gereksinimli öğrencilerin giyinme güçlüğü ve tercihlerinin veli ve öğretmen görüşlerine dayalı incelenmesi. Araştırma ve Deneyim Dergisi (ADEDER), 2(2), 79-98
• Dabrowska, A., & Pisula, E. (2010). Parenting stress and coping styless in mothers and fathers of pre-school children with autism and Down syndrome. Journal of Intellectual Disability Research, 54(3), 266-280. https://doi.org/10.1111/j.1365-2788.2010.01258.x
• Danış, M. Z. (2001). Otistik Çocuklar. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 1(2), 65-82
• Delano, M. E. (2007). Video modeling interventions for individuals with autism. Remedial and Special Education, 28(1), 33-42.https://doi.org/10.1177%2F07419325070280010401 Duncan, R. M. (1995). Piaget and Vygotsky: Dialogue and or Assimilation. Developmental Rewiev, 15, 458-472
• Güleç Aslan, Y., Cihan, H., & Altın, D. (2014). Otizm Spektrum Bozukluğu Tanılı Çocuk Sahibi Annelerin Deneyimleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(50), 96-111
• Güven, G., & Azkeskin, K. E. (2020). Erken çocukluk eğitimi ve okul öncesi eğitim. İçinde İ. H. Diken (Ed.), Erken çocukluk eğitimi (6. Baskı) (s. 2-50). Pegem
• Heward, W.L. (2009). Exceptional children: An ıntroduction to speccial education (9th ed.). Pearson Hughes, M. W., Schuster, J. W., & Nelson, M. (1993). The acquisition of independent dressing skills by students with multiple disabilities. Journal of Developmental and Physical Disabilities, 5(3), 233–252. https://doi.org/10.1007/BF01047066
• Inciong, T. G. (1989) 'Development of Home-Based Program for the Mentally Retarded, the Philippine Experience: An Adaptation', in K. Yamaguchi, N. Shimizu, T. Dobashi and M. Yoshikawa (eds)A Challenge to Potentiality: The Vision of Early Intervention for Developmentally Delayed Children, pp. 137-149. Japan Portage Association
• Ingersoll, B. (2008). The social role of imitation in autism: Implications for the treatment of imitation deficits. Infants & Young Children, 21(2), 107-119
• Karaaslan, Ö., Diken, İ. H., & Mahoney, G. (2011). The effectiveness of the responsive teaching parent-mediated developmental intervention programme in Turkey: A pilot study. International Journal of Disability, Development and Education, 58(4), 359-372. https://doi.org/10.1080/1034912X.2011.626611
• Karaca, M. A., Kılıç, K., & Sarı, H. (2021). Ebeveynlerin Otizmli Çocuklarıyla İlgili Günlük Yaşam Sürecinde Karşılaştıkları Güçlüklerin İncelenmesi. Turkish Special Education Journal: International, 3(2), 1-26. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tseji/issue/67609/1038190
• Kılıç, K. (2021). Portage Programı’nın Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bir Çocuğun Öz Bakım Gelişimi ve Annesinin Uygulama Becerileri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. (Tez Numarası: 703165)[Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi
• Lovaas, O. I. (2003). Teaching individuals with developmental delays: Basic intervention techniques. TX: Pro-Ed
• Montessori, M. (1981). The Secret of Childhood. (Çev. G. Yücel). İstanbul: Özgür. (Orijinal Yayın Tarihi, 1936)
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. (2nd Edition). SAGE Publications
• Tekin İftar, E. (2012). Çoklu yoklama modelleri. E. Tekin-İftar (Ed.), Eğitim ve davranış bilimlerinde tek-denekli araştırmalar [Single-subject research in educational and behavioral sciences] içinde (ss. 217-255). Türk Psikologlar Derneği Yayınları
• Yıldız, Ü. F., & Çağdaş, A. (2019). The effects of Montessori training program for mothers on mathematics and daily living skills of 4-5 year-old Montessori children. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 3(2), 278-299