Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Annelerin Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Yöntemleri Hakkındaki Görüşleri

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 2, 111 - 126, 01.06.2024

Sibel Aydın , Oğuz Emre

https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.1173890

Öz

Giriş: Bu araştırma, özel gereksinimli çocukların annelerinin tamamlayıcı ve alternatif tıp yöntemleri hakkındaki görüşlerini ortaya koymayı amaçlamıştır.
Yöntem: Araştırmada nitel araştırma tekniklerinden fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Araştırmada yer alan katılımcılar, amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan ölçüt örnekleme yöntemi kullanılarak seçilmiştir. Araştırmacının oluşturduğu yarı yapılandırılmış görüşme soruları ile toplanan veriler, içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir.
Bulgular: Katılımcıların her bir araştırma sorusuna verdiği cevaplar ışığında kodlar oluşturulmuş ve bu kodları kapsayan 14 tane tema belirlenmiştir. Bu tema ve kodlar; katılımcı annelerin tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemleri hakkındaki düşünceleri, özel gereksinim türüne göre uygulanan yöntemler ve gerekçeleri hakkındaki bilgiler, katılımcı annelerin bu yöntemlerde yararlı ve zararlı gördükleri özellikler ile katılımcı anneleri bu yöntemleri uygulamaya yönlendiren etmenler başlıkları altında incelenmiştir. Katılımcıların tamamına yakınının tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemlerini uyguladıkları görülmüştür. Çare arama düşüncesi ve çeşitli kaynakların yönlendirmeleri ile çocuğun yetersizlik türü ya da yetersizliğine ek olarak gelişen hastalıklarda bu yöntemlere başvurdukları ve uygulamaları yararlı buldukları bildirilmiştir.
Tartışma: Özel gereksinimli çocuklarda, yetersizlik türüne ve yöresel farklılıklara bağlı olarak, uygulanan tamamlayıcı ve alternatif tıp yöntemlerinin farklılaştığı ve bu yöntemlerin kullanımının son yıllarda giderek artmaya başladığı görülmektedir. Çocuklarda yaratabileceği ciddi sonuçlar göz önüne alındığında bu yöntemlere ilişkin yasal ve kanıta dayalı bir uygulama prosedürü oluşturulması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Özel gereksinimli çocuk, tamamlayıcı tedavi, alternatif tedavi, tamamlayıcı ve alternatif tedavi (TAT), çocuk

Views of Mothers with Children with Special Needs on Complementary and Alternative Medicine Methods

Öz

Introduction: This study aimed to reveal the views of mothers of children with special needs on complementary and alternative medicine methods.
Method: This study utilized the phenomenological design, a qualitative research technique. Participants in this study were selected using the criterion sampling method, a purposive sampling technique. Data collected through semi-structured interview questions prepared by the researcher were analyzed using the content analysis method.
Findings: Codes were generated based on the answers of the participants to each research question, and 14 themes encompassing these codes were identified. These themes and codes were examined under the titles of the views of the participants on complementary and alternative medicine methods, information about the methods practiced according to the special need type and the underlying reasons, characteristics perceived as beneficial and harmful in these methods, and factors that motivate participants to use these methods. Nearly all participants were observed to apply these methods. It was reported they resorted to these methods for the child's disability type or for illnesses that develop alongside the disability due to the solution-seeking idea and receiving guidance from various sources, and found practices beneficial.
Discussion: In children with special needs, complementary and alternative medicine methods are observed to vary based on types of disabilities and regional differences, and usage of these methods has been gradually increasing recently. Considering their potentially serious consequences for children, it is essential to establish a legal and evidence-based implementation procedure for these methods.

Anahtar Kelimeler

Children with special needs, complementary treatment, alternative treatment, complementary and alternative medicine (CAM), child

Kaynakça

• Akçay, D., & Yıldırımlar, A. (2017). Çocuklarda tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanımı ve ebeveyn bilgilerinin değerlendirilmesi. Çocuk Dergisi, 17(4), 174-181.
• Akins, C. R. S., Krakowiak, P., Angkustsiri, K., Hertz-Picciotto, I., Hansen, R. L. (2014). Utilization patterns of conventional and complementary/alternative treatments in children with autism spectrum disorders and developmental disabilities in a population-based study. Journal of developmental and behavioral pediatrics, JDBP, 35(1), 1.
• Babayigit A., Olmez D., Karaman O., Uzuner N. (2008). Complementary and alternative medicine use in Turkish children with bronchial asthma. J Altern Complement Med, 14:797-9. https://doi.org/10.1089/acm.2008.0172
• Barnes, P. M., Bloom, B., Nahin, R. L. (2008). Complementary and alternative medicine use among adults and children; United States, 2007.
• Basgül, S. S. (2009). Zekâ geriliği olan çocuklarda tamamlayıcı ve alternatif tedavi uygulamaları/Complementary and alternative medicine in children with mental retardation. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, 24.
• Biçer İ. & Balçık P.Y. (2019) Geleneksel ve tamamlayıcı tip: Türkiye ve seçilen ülkelerinin incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22, 245-257.
• Brown, K. A., & Patel, D. R. (2005). Complementary and alternative medicine in developmental disabilities. The Indian Journal of Pediatrics, 72(11), 949-952.
• Bulut Kobya H. & Bektaş M. (2019). Kemoterapi alan çocuklarda tamamlayıcı tedavi kullanımı. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi, 2(3), 106-117.
• Çelik MY, Sungur M. & Karasu F. (2021). Çocuklarda Uygulanan Tamamlayıcı Tedavi Yöntemleri ve Covid-19. YBH dergisi, 2(1), 85-105.
• Dağ D.G. (2008). Aile Sağlığı Merkezine Başvuran Hastaların Tamamlayıcı Tip ile İlgili Bilgi, Tutum ve Kullanım Durumları [Uzmanlık Tezi]. İzmir: T.C. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Tip Fakültesi.
• Ernst, E. (2000). The role of complementary and alternative medicine. BMJ, 321(7269), 1133-5. https://doi.org/10.1136/bmj.321.7269.1133
• Goin-Kochel, R. P., Myers, B. J., Mackintosh, V. H. (2007). Parental reports on the use of treatments and therapies for children with autism spectrum disorders. Research in Autism Spectrum Disorders, 1(3), 195-209.
• Hangül Z. & Tufan AE. (2022). Otizm spektrum bozukluğunda tamamlayıcı ve alternatif tedavilerin kullanımı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 14(2).
• Hanson, E., Kalish, L. A., Bunce, E., Curtis, C., McDaniel, S., Ware, J., Petry, J. (2007). Use of complementary and alternative medicine among children diagnosed with autism spectrum disorder. Journal of autism and developmental disorders, 37(4), 628-636.
• Hopf, K. P., Madren, E., & Santianni, K. A. (2016). Use and perceived effectiveness of complementary and alternative medicine to treat and manage the symptoms of autism in children: a survey of parents in a community population. The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 22(1), 25-32.
• Höfer J., Hoffmann F. & Bachmann C. (2017). Use of complementary and alternative medicine in children and adolescents with autism spectrum disorder: A systematic review. Autism, 21, 387-402.
• Hurvitz E.A., Leonard C., Ayyangar R. & Nelson V.S. (2003). Complementary and alternative medicine use in families of children with cerebral palsy. Dev Med Child Neurol, 45, 364-370.
• Konuk Sener, D. & Karaca, A, (2020) Use of complementary and alternative medicine treatments by mothers of children with developmental disabilities: a cross sectional study. Nurs Health Sci, 22, 328-338.
• Kurt, E., Bavbek, S., Pasaoglu, G., Abadoglu, O., Misirligil, Z. (2004). Use of alternative medicines by allergic patients in Turkey. Allergol Immunopathol (Madr), 32(5), 289-94.
• Laengler, A., Spix, C., Seifert, G., Gottschling, S., Graf, N., Kaatsch, P. (2008). Kanserli çocuklarda tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemleri: Almanya'da kullanım prevalansına ilişkin popülasyona dayalı geriye dönük bir araştırma. Avrupa Kanser Dergisi, 44 (15), 2233-2240.
• Lewanda, A. F., Gallegos, M. F., Summar, M. (2018). Patterns of dietary supplement use in children with down syndrome. The Journal of pediatrics, 201, 100-105.
• Lincoln, Y. S. & Guba, E. G. (1985). Naturalistic Inquiry. Newbury Park: Sage Publications.
• Liptak, G. S., Orlando, M., Yingling, J. T., Theurer-Kaufman, K. L., Malay, D. P., Tompkins, L. A., Flynn, J. R. (2006). Satisfaction with primary health care received by families of children with developmental disabilities. Journal of pediatric health care, 20(4), 245-252.
• Mandy, W., & Lai, M. C. (2017). Towards sex-and gender-informed autism research. Autism, 21(6), 643-645.
• Mazhar H., Harkin EF., Foster BC., Harris CS. (2016). Complementary and alternative medicine use in pediatric attention-deficit hyperactivity disorder (ADHD): Reviewing the safety and efficacy of herbal medicines. Curr Dev Disord Rep, 3, 15-24.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma, desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, Çev. ed.). Ankara: Nobel yayıncılık.
• Meyer, S., Gortner, L., Larsen, A., Kutschke, G., Gottschling, S., Gräber, S., et al. (2013). Complementary and alternative medicine in paediatrics: a systematic overview/synthesis of Cochrane Collaboration reviews. Swiss Med Wkly, 143:w13794 https://doi.org/10.4414/smw.2013.13794
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis. Thousand Oaks, CA: Sage Publication.
• Muslu GK. & Öztürk C. (2008). Tamamlayıcı ve alternatif tedaviler ve çocuklarda kullanımı. Çocuk Sağ Hast Derg., 51:62-6.
• Ng JY. & Mohiuddin U. (2020). Quality of complementary and alternative medicine recommendations in low back pain guidelines: a systematic review. European Spine Journal, 29(8), 1833-1844.
• Owen-Smith, A. A., Bent, S., Lynch, F. L., Coleman, K. J., Yau, V. M., Pearson, K. A., ... & Croen, L. A. (2015). Prevalence and predictors of complementary and alternative medicine use in a large insured sample of children with autism spectrum disorders. Research in Autism Spectrum Disorders, 17, 40-51.
• Özturk C. & Karayağız G. (2008). Exploration of the use of complementary and alternative medicine among Turkish children. J Clin Nurs, 17, 2558-64.
• Paknejad, MS., Motaharifard, MS., Barimani, S., Kabiri, P., Karimi, M. (2019). Traditional, complementary and alternative medicine in children constipation: a systematic review. DARU Journal of Pharmaceutical Sciences, 27(2), 811-826.
• Pearson NJ, Chesney M. (2007). The national center for complementary and alternative medicine. Acad Med, 82(10), 967.
• Prussing E, Sobo EJ, Walker E., Kurtin PS. (2005). Between ‘desperation’and disability rights: a narrative analysis of complementary/alternative medicine use by parents for children with Down syndrome. Soc Sci Med, 60, 587-598.
• Qureshi, N.A., Khalil, A.A. & Alsanad, S.M. (2020). Spiritual and Religious Healing Practices: Some Thoughts from the Saudi National Center for Complementary and Alternative Medicine, Riyadh. Journal of Religion and Health, 59, 845-869, 10.1007/s10943-018-0677-0
• Salkas, K., Magaña, S., Marques, I., & Mirza, M. (2016). Spirituality in Latino families of children with autism spectrum disorder. Journal of Family Social Work, 19(1), 38-55.
• Samdup, D. Z., Smith, R. G., Song, S. I. (2006). The use of complementary and alternative medicine in children with chronic medical conditions. American journal of physical medicine & rehabilitation, 85(10), 842-846.
• Smolle J, Prause G, Kerl H. (1998). A double-blind, controlled clinical trial of homeopathy and an analysis of lunar phases and postoperative outcome. Arch Dermatol, 134, 1368-1370.
• Taşar MA, Potur ED, Kara N, Bostancı İ, Dallar Y. (2011). Düşük gelir düzeyine sahip ailelerin çocuklarına tamamlayıcı veya alternatif tıp uygulamaları: Ankara hastanesi verileri. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 5: 81-8.
• Tenenbaum, R., Agarwal, R., Cooke, M. S., Agrawal, M. M., Maddux, M., & Burke, S. L. (2019). Utilization of complementary and alternative therapies in youth with developmental disabilities. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, https://doi.org/10.1155/2019/3630509
• Tuncel, T., Şen, V., Kelekçi, S., Karabel, M., Şahin, C., Uluca, Ü., et al. (2014). Kronik hastalığı olmayan çocuklarda tamamlayıcı ve alternatif tıp kullanımı. Türk Ped Ars, 49, 148-53. https://doi.org/10.5152/tpa.2014.1498
• Uzun, G. (2018). Çocuk polikliniklerine başvuran hastalarda tamamlayıcı ve alternatif tedavi (TAT) kullanım sıklığı ve yakınlarının tat tutum ve davranışları [Tıpta Uzmanlık Tezi]. Kocaeli Üniversitesi.
• Vlieger, AM. (2007). Çocuklar için tamamlayıcı ve alternatif tıp kullanımının tartışılması [Editoryal]. Hasta Eğitimi ve Danışmanlığı, 68 (1), 1-2. https://doi.org/10.1016/j.pec.2007.05.06
• Wang, C., Li, K., Seo, D. C., & Gaylord, S. (2020). Use of complementary and alternative medicine in children with ADHD: results from the 2012 and 2017 National Health Interview Survey. Complementary Therapies in Medicine, 49, 102352.
• Wong, H. H., & Smith, R. G. (2006). Patterns of complementary and alternative medical therapy use in children diagnosed with autism spectrum disorders. Journal of autism and developmental disorders, 36(7), 901-909.
• Woolf, A. D., & Gardiner, P. (2010). Use of complementary and alternative therapies in children. Clinical Pharmacology & Therapeutics, 87(2), 155-157.
• Wopker, PM., Schwermer, M., Sommer, S., Längler, A., Fetz, K., Ostermann, T. At al. (2020). Complementary and alternative medicine in the treatment of acute bronchitis in children: A systematic review. Complementary Therapies in Medicine, 49, 102217.
• World Health Organization. (2000). General Guidelines for Methodologies on Research and Evaluation of Traditional Medicine. Geneva: WHO Books, 80.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Nitel araştırma yöntemi (11.Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R. K. (2003). Case study research: Design and methods (3rd ed.). Sage Publications.
• Yurteri, N., & Akdemir, M. (2019). The effect of music therapy on autistic symptoms and quality of life in children with autism spectrum disorder/Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda müzik terapinin otizm belirtileri ve yaşam kalitesine etkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 20(4), 436-442.
• Zisman, CR., Patti, MA., Kalb, LG., Stapp, EK., Van Eck, K., Volk, H., et al. (2020). Complementary and alternative medicine use in children with a developmental disability and co-occurring medical conditions. Complement Ther Med, 53, 102527.