KARMAŞIK ADAPTİF SİSTEMLER VE KUANTUM LİDERLİK ARASINDAKİ İLİŞKİYE YÖNELİK BİR LİTERATÜR DEĞERLENDİRMESİ

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1, 42 - 69, 03.03.2023

Gökçe Ömür

Öz

Küreselleşme, enformasyon teknolojilerindeki gelişmeler ve yaygınlaşmakta olan dijital dönüşüm süreci, örgütleri belirsizliğin yüksek olduğu karmaşık bir ekosistemde varlıklarını sürdürmeye zorunlu bırakmaktadır. Öngörülemez koşulların ve aktörlerin etkileşimi ise, belirsizlikle ve karmaşıklıkla mücadele edebilen, holistik bakış açısına sahip kuantum liderlere olan ihtiyacı arttırmaktadır.

Karmaşık adaptif sistemlerde kuantum liderliğe yönelik yayınların sınırlı sayıda olması ve Türkçe sadece bir adet yayına rastlanması, bu çalışmanın yapılmasında önemli bir motivasyon olmuştur. Kuantum liderliğe yönelik literatürdeki eğilimleri görmek amacıyla Scopus veritabanında kavrama ilişkin ulaşılan 90 adet yayına yönelik Bibliyometrik analiz yöntemi ile ortak varlık analizi yapılmıştır. Ortak varlık analizi kapsamında kuantum liderliğin öncülleyicilerinin kaos, karmaşıklık ve liderlik kavramları olduğu görülmüştür. Bununla birlikte Scopus veritabanında yayınlara ait veri setlerinden de yararlanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre özellikle 2007 yılında kavrama ilişkin yayın sayısında artış görülmüştür. 2019 yılında kuantum lidere ilişkin yayın sayısında ciddi bir artış tespit edilmiştir. Bu kavrama ilişkin atıf dağılımı incelendiğinde 2019 ve 2020 yıllarındaki göreli artışların en yüksek eğilim gösterdiği ve artışın 2021-2022 yılları arasında da devam ettiği gözlemlenmiştir. Yayınların özellikle makale ve kitap türünde yoğunluk göstermesi, kavrama ilişkin farklı kavramlarla ve unsurlarla olan ilişkilendirmelere yönelik akademik ilginin arttığı ve kavramsal çerçevenin olgunlaşmakta olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kuantum Lider, Kuantum Liderlik, Karmaşık Adaptif Sistemler

Kaynakça

• KAYNAKÇA Bayramoğlu, G. (2016). Karmaşıklık Paradigması Işığında Örgüt Teorilerinin Yeniden Değerlendirilmesi. Selçuk Ün. Sos. Bil. Ens. Der. 2016; (35): 49-63.
• Bertalanffy, L. V. (1972). The Quest For Systems Philosophy, 3(2), 142-145. Cilliers, P. (1998) Complexity and Postmodernism: Understanding complex systems, London: Routledge.
• Çelikkol, M. (2017). Tedarik Ağları: Karmaşıklık Teorisiyle Bir Yaklaşım. https://www.researchgate.net/publication/319842313_Tedarik_Aglari_Karmasiklik_Teo risiyle_Bir_Yaklasim_Supply_Networks_A_Complexity_Theory_Approach (15 Şubat 2023). DOI: 10.13140/RG.2.2.31170.68802
• Çobanoğlu, F. (2008). Değişim Mantığını Anlamak: Akış Ve Dönüşüm Olarak Örgüt. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (23), 110-119.
• Dann, Z., & Barclay, I. (2006). Complexity theory and knowledge management application. Electronic Journal of Knowledge Management, 4(1), 21-30. http://issuu.com/academic-conferences.org/docs/ejkm-volume4-issue1-article63?mode=a_p (15 Şubat 2013).
• Dargahi H. (2013). Quantum Leadership: The Implication for Iranian Nursing Leaders. Acta Med Iran, 51 (6), 411-417.
• Deardorff, D. S. & Williams, G. (2006). Synergy Leadership in Quantum Organizations. New York: Fesserdorff
• Ertürk, A. (2012). Kaos Kuramı: Yönetim ve Eğitimdeki Yansımaları . Kastamonu Eğitim Dergisi , 20 (3) , 849-868 . https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/48698/619568 (10 Ocak 2023).
• Fris, J. & Lazaridou, A. (2006). An Additional Way of Thinking about Organizational Life and Leadership: The Quantum Perspective. Canadian Journal of Educational Administration and Policy, 48, 1-29.
• Galbraith, P.L. (2004). Organisational leadership and chaos theory: Let's be careful. Journal of Educational Administration, 42, 1, 9-28.
• Guillory, W. A. (2007). The Future Perfect Organization: Leadership For The Twenty‐First Century-Part I. Industrial and Commercial Training, 39-1, 52-58.
• https://doi.org/10.1108/00197850710721408 Gülcan, M. G. (2015). Complexity Theory and New Leadership Paradigm. British Journal of Education, Society &Behavioural Science, 10, 2, 1-12.
• Holland, J.H. (1992). Complex Adaptive Systems. American Academy of Arts and Sciences, 121(1), 17-30.
• Holland, J. H. (1995). Hidden Order: How Adaptation Builds Complexity. New York: AddisonWesley. Holmdahl, L. (2005). Complexity Theory and Startegy, a Basis for Product Development.
• http://www.complexityforum.com/articles/complexity-strategy.pdf (11 Eylül 2017) Jaoude, A.A. (2017). The paradigm of complex probability and Claude Shannon’s information theory. Systems Science & Control Engineering, 5 (1), 380-425.
• Kara, S. B. K. (2013). Yeni Bilim ve Liderlik. Akademik Bakış Dergisi, 34, 1-13.
• Kauffman, S. A. (1993). The origins of order. Self-organization and selection in evolution. New York/Oxford: Oxford University Press.
• Kayral, İ. H. (2016). Dağıtımcı Liderlik, Karmaşık Sistemlerde Liderlik ve Öz Liderlik Teorileri Kapsamında Makrodan Mikroya Liderlik. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 4 (1), 12-22.
• Kondepudi, D., Petrosky, T., & Pojman, J. (2017). Dissipative structures and irreversibility in nature: Celebrating 100th birth anniversary of Ilya Prigogine (1917-2003). Chaos, 27 (10), 104501- 104507. https://doi.org/10.1063/1.5008858 https://digitalcommons.lsu.edu/chemistry_pubs/1096/ (11 Kasım 2022).
• Lazaridou, A. & Fris, J. (2008). Slipping the Yoke of the Heroic Paradigm: Looking for Quantum Leadership. International Electronic Journal for Leadership in Education, 12(21),1-13.
• https://www.researchgate.net/publication/266560474_Slipping_the_yoke_of_the_heroic _paradigm_Looking_for_quantum_leadership (15 Şubat 2013).
• Malloch, K. (2010). Innovation Leadership: New Perspectives for New Work. Nursing Clinics of North America, 35, 1, 1-9.
• Maturana, H. R. & Varela, F.J. (1992). The Tree Knowledge, Boston: Shambala (Akt. Erçetin Ş.Ş.(2001), Yönetimde Yeni Yaklaşımlar, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım)
• McMillan, E. (2004). Complexity, organizations and change. London & New York: Routledge, Taylor and Francis Group.
• Morrison, K. (2002). School Leadership And Complexity Theory. USA: Routledge Flamer. O’Grady, T. P. ve Malloch, K. (2003). Quantum Leaders: A Textbook of New Leadership. USA: Jones and Bartlett Publishers.
• O’Grady, T. P. ve Malloch, K. (2014). Quantum Leadership (4 th Edition). Jones & Bartlett Publishers.
• O'Grady, T.P. & Malloch, K. (2017). Quantum Leadership: Creating Sustainable Value in Health Care, Canada:Jones & Bartlett Learning.
• Ömür, G. A., Tunç, A. Ö. & Düren, A. Z. (2012). Patterns of Mergers and Acquisitions in Turkey in the Era of “New Normal”. Social and Behavioral Sciences, 58, 1611- 1617.
• Sayğan, S. (2014). Örgüt Biliminde Karmaşıklık Teorisi. Ege Akademik Bakış, 14 (3), 413- 423.
• Simbulan, M. G. (2011). Dominant Logic and Quantum Leadership: How both Relate to Entrepreneurial Aptitude among Business and Non-Business Students. International Peer Reviewed Journal, 1 (1), 127-144. ISSN: 2094-9251.
• Soydaş, A. U. (2002). Halkla İlişkiler Uygulamaları ve Yönetim Kavramına Farklı Bir Yaklaşım: Kuantum ve Kaos Teorisi. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi, 2(12), 657- 672.
• Tetenbaum, T. J. (1998). Shifting paradigms: From Newton to Chaos. Organizational Dynamics, 26 (4), 21-32. https://doi.org/10.1016/S0090-2616(98)90003-1
• Youngblood, M. D. (1997). Leadership at the Edge of Chaos: From Control to Creativity. Strategy & Leadership. 25(5), 8-14.
• Zohar, D. (1998). What would a quantum organization look like?. Management Review, 87(3), 56-58.