Foreks Piyasalarında Majör Pariteler ile Finansal Makroekonomik Değişkenler Arasındaki Nedensellik İlişkisi

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 2, 67 - 83, 26.07.2023

Buket Erden , Serdar Kurt

Öz

Teknolojinin gelişmesi, yatırım faaliyetlerinin hızlanması ve uluslararası ticaret hacminin artması foreks piyasalarının oluşmasını kaçınılmaz kılmıştır. Foreks piyasası,
basitçe döviz, emtia, borsa endeksi gibi finansal enstrümanların alınıp satıldığı bir piyasayı ifade eder. Yüksek likiditeye sahip bu piyasa, finans dünyasının ilgi odağı olarak hızla gelişmekte ve finans piyasalarına yeni bir boyut kazandırmaktadır. Ayrıca, döviz kurlarının çeşitli değişkenlerle olan ilişkisi birçok çalışmaya konu olmuştur.
Bu çalışmanın amacı, döviz kuru ile makroekonomik değişkenler arasındaki ilişkiyi 2021:01-2022:06 dönemini kapsayan günlük verileri kullanarak incelemektir. Bu çalışmada foreks piyasası anlatılmış ve foreks piyasasındaki majör paritelerden biri olan EUR/USD kuru ile faiz oranı, altın ve bitcoin gibi makroekonomik değişkenler arasındaki ilişki zaman serisi analiziyle incelenmiştir. Çalışmanın ampirik katkısı, foreks piyasasının ve finansal makroekonomik değişkenler ile döviz kuru arasındaki nedenselliğin incelenmesidir. Çalışmanın sonucunda ise altından faize, döviz kurundan altına doğru nedensellik ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, döviz kuru ile faiz oranı arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Foreks Piyasaları, Makroekonomik Değişkenler, Zaman Serisi Analizi

Kaynakça

• Alam, S., Butt, M. S., Iqbal, A. ve Bhatti, R. H. (2001). “The long-run relationship between real exchange rate and real interest rate in Asian countries: An application of panel cointegration”. The Pakistan Development Review, 577-602.
• BIS (2019). Triennial Central Bank Survey Foreign Exchange Turn over in April 2019. http://www.bis.org/statistics/d11_2.pdf, (Erişim Tarihi: 09.04.2020).
• Brown, J. (2015). Forex Trading: The Basics Explained in Simple Terms. Ecoe Ediciones: Chicago. Çarkacıoğlu, A. (2016). “Kripto para – bitcoin”. Research Report, Capital Market Board, Ankara.
• Çütcü, İ. ve Kılıç, Y. (2018). Döviz Kurları ile Bitcoin Fiyatları Arasındaki İlişki: Yapısal Kırılmalı Zaman Serisi Analizi. Journal of Management and Economics Research, 16 (4), 349-366.
• Gosh, D., Levin, E.J., Macmillan,P., ve Wright, R.E. (2004). “Gold as an inflation hedge?”. Studies in Economics and Finance.
• Gül, E., Ekinci, A. ve Özer, M. (2007). “Türkiye’de faiz oranları ve döviz kuru arasındaki nedensellik ilişkisi: 1984-2006”. İktisat İşletme ve Finans, 21-31.
• Gürbüz, A. ve Zeren, F. (2021). “Bitcoin ile euro ve dolar arasındaki ilişkinin incelenmesi”. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (1).
• Hoffmann, M. ve MacDonald, R. (2009). "Real exchange rates and real interest rate differentials: A present value interpretation". European Economic Review, 53 (8), 952- 970.
• İçellioğlu, C. S. ve Öztürk, M. B. R. (2018). “Bitcoin ile seçili döviz kurları arasındaki ilişkinin araştırılması: 2013-2017 dönemi için johansen testi ve granger nedensellik testi”. Maliye Finans Yazıları, 51-70.
• Karaca, O. (2005). “Türkiye’de faiz oranı ile döviz kuru arasındaki ilişki: faizlerin düşürülmesi kurları yükseltir mi?”. Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni.
• Karacan, R. (2010). “Faiz, döviz kuru ilişkisinin makroekonomik performansa etkisi üzerine bir değerlendirme”. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20), 73. Özyeşil, M. (2019). “Are search on interaction between bitcoin and foreign Exchange rates”. Journal of Economics Finance and Accounting, 6 (1), 55-62.
• Palazzi, R. B., Júnior, G. D. S. R. ve Klotzle, M. C. (2020). “The dynamic relationship between bitcoin and the foreign exchange market: A nonlinear approach to test causality between bitcoin and currencies”. Finance Research Letters, 101893.
• Shilov, B. N. ve Semenov, S.V. (2011). Forex - Bilmeniz Gereken Her Şey. Anıl Abbak (çev.). Scala Yayıncılık: İstanbul.
• SPK (2016). Kaldıraçlı İşlemlere İlişkin Yatırımcı Bilgilendirme Kitapçığı. https://www.spk.gov.tr/Sayfa/Dosya/836, (Erişim Tarihi: 08.02.2020).
• Vural, M. G. (2003). Altın Piyasası ve Altın Fiyatlarını Etkileyen Faktörler. Yayınlanmamış Uzmanlık Yeterlilik Tezi. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Piyasalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Yermack, D. (2013). “Is bitcoin a real currency? An economic appraisal”, National Bureau of Economic Research.