REKLAM OKURYAZARLIĞIN MARKA SADAKATİNE ETKİSİ. IĞDIR İLİ TÜKETİCİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA.

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 2, 19 - 41, 25.07.2024

Suzan Öcal

Öz

Bu çalışmanın temel amacı Iğdır ilindeki tüketicilerin reklam okuryazarlık düzeylerinin marka sadakatine etkisinin olup olmadığını araştırılmasıdır. Araştırmanın evrenini Iğdır merkezde ikamet eden 18 yaş üstü tüketicilerden oluşmaktadır. Veri toplam yöntemi olarak üç bölümden oluşan Google Form üzerinden çevrimiçi anket yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizi SPSS20 ve YEM AMOS18 istatistiki analiz programı ile yapılmıştır. Çalışmada geçerlilik, güvenirlik, frekans, farklılık, korelasyon ve ol analizlerinden yararlanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda reklam okuryazarlık genel boyutu ile alt boyutları olan farkındalık, fayda sağlama, takip etme, ilgi duyma ve bilgi edinme ile marka sadakati arasında anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Araştırmada çalışmaya katılan tüketicilerin reklam okuryazarlık düzeyleri %65,8 iken marka sadakati düzeylerinin % 72,6 olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmada cinsiyet ile reklam okuryazarlık genel boyutu ile bilgi edinme ve fayda sağlama alt boyutları arasında kadın tüketiciler yönünden ve eğitim durumu ile reklam okuryazarlık genel boyutu, farkındalık, takip etme ve bilgi edinme alt boyutları arasında da anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Eğitim seviyesi arttıkça tüketicilerin reklam okuryazarlık düzeylerinin de arttığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Reklam, Reklam Okuryazarlığı, Marka Sadakati

Kaynakça

• KAYNAKÇA Aaker, D. (1991). Managing Brand Equity: Capitalizing on the Value of a Brand Name. The Free Press, 12.
• Aktuğlu I, (2004). Marka Yönetimi- Güçlü Ve Başarılı Marka İçin Temel İlkeler, İstanbul: İletişim Yayınları
• Aydın, G. A. (2022). “Geleneksel Mecralardan Dijital Alana Reklamcılık: Dijital Göçmen Ve Dijital Yerliler Üzerine Bir Araştırma”. Yayınlanmış Doktora Tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Akdeniz Üniversitesi. Antalya.
• Aydoğan, H. (2021). “Yetişkinlerin Dijital Reklam Okuryazarlığına Yönelik Bir Model Önerisi”. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Antalya.
• Becan, C. (2022). Tüketicilerdeki Reklam Okuryazarlığı Boyutlarının Rasyonel Ve Duygusal Reklamlara Yönelik Tutuma Etkisi Üzerine Bir Saha Araştırması. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(3), 1195-1214.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. (18. Baskı). Pegem Akademi.
• Davis, M. S. (2002). Brand Asset Management: Driving Profitable Growth Through Your Brands.
• Dick, A. (1994). Customer Loyalty: towards an integrated conceptual framework. Journal of the Academy of Marketing Science, 99-113.
• Ehrenberg, A. (1988). Repeat-Buying. Oxford University Press, 2.
• Erdem, M. N. (2014). “Tüketime Dayalı Bilinç Endüstrisi Ve Reklam Bağlamında Bir Dijital Reklam Okuryazarlığı Eğitim Modeli Önerisi”. Yayımlanmış Doktora Tezi. Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kocaeli. George, D. ve Mallery, P.,(2003). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference. 11.0 update (4th ed.). Boston: Allyn and Bacon.
• Gronholdt, L., Martensen, A., & Kristensen, K. (2000). The relationship between customer satisfaction and loyalty: Cross-industry differences. Total Quality Management, 11(4- 6), 509–514. https://doi.org/10.1080/09544120050007823. Groonros, C. (1984). A service quality model and its marketing implication. European journalvof marketing, 18(4). 36-44.
• Hox, J. J., and Bechger, T. M. (1998). An introduction to structural equation modeling. Family Science Review, 11, 4. Kishada, Z., & Wahab, N. (2015). Influence of customer satisfaction, service quality, and trust on customer loyalty in Malaysian Islamic banking. International journal of business and social science ,6(11), 110-119.
• Kline, RB. (2005). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. New York: Guilford Press. 154-186.
• Kömür, M. (2019). “Tüketicilerin Reklam Okuryazarlık Düzeyinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma: Tokat İli Örneği”, (Master'sthesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Lapierre, M. A., van Reijmersdal, E. A., & Buijzen, M. (2011). ReconsideringAdvertising Literacy as a Defense Against Advertising Effects. Media Psychology, 14(4),333–354. https://doi.org/10.1080/15213269.2011.620540
• Li, Z., Wen, J., & Dong, B. (2014). Cultivation of information concept in public advertisingliteracy in the era of ‘big advertising’. The Press, 10, 42–45.
• Lin, J.C. and Liang, H. (2011), "The influence of service environments on customer emotion and service outcomes", Managing Service Quality: An International Journal, Vol. 21 No. 4, pp. 350- 372. https://doi.org/10.1108/09604521111146243.
• Malthouse, E. (2001). How high or low must loadings be to keep or delete a scale item? Journal of Consumer Psychology, 10 (1/2), 81-82.
• Mohamed Salim, N. A., Abdullah, M. Y., & Ali, M. N. S. (2016). The Dimensions Aadvertising Literacy: A Meta-Analytıc Revıew. 8.
• Ngo, V. M., & Nguyen, H. H. (2016). The Relationship between Service Quality, Customer Satisfaction and Customer Loyalty: An Investigation in Vietnamese Retail Banking Sector. Journal of Competitiveness, 8(2), 103– 116.
• Nuchsarapringviriya, & Faudziahhanimhy, F. (2015). Service quality, customer satisfaction and customer loyalty in Thailand's audit firms. (5), 34–40.
• Quddus, F. S., & Hudrasyah, H. (2014). The Influence of Service Quality Dimensions on Customer Satisfaction and Customer Loyalty in PT JNE North Bandung Area. Journal of Business and Management, (5), 546–556.
• Rangkuti, F. (2009). Strategi Promosi yang Kreatif dan Analisis Ksus. Integrated Marketing Communication. Jakarta: PT Gramedia Pustaka Umum. Rasekh, N., Ghasemi, H., Mataruna-Dos-Santos, L. J. M.-D.-S., ABdolmaleki, H., & Soheili, B.(2021). Advertising Literacy Measurement Scale from Students’ Perspective [Preprint].Socıal Scıences. https://doi.org/10.20944/preprints202106.0419.v1
• Rootman, C. (2006). The influence of customer relationship management on the service quality of banks. Port Elizabeth: Nelson Mandela Metropolitan University.
• Srivastava, M. (2015). influencers of Customer Stisfaction-Customer Loyalty Relationship : A Conceptual Research Model. Journal of Management , 54– 65.
• Suwarman, U. (2011). Perilaku Konsumen. Bogor: Ghalia Indonesia.
• Şimşek, Ö. F., (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Temel Ilkeler ve LİSREL Uygulamaları. Ankara: Ekinoks Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri, Siyasal Basın ve Dağıtım.
• Taşar, B., & Sakarya, S. (2022). Çocukların Reklam Okuryazarlığı Ölçeği’nin Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. International Journal Of Social Sciences And Education Research, 8(2), 184-197.
• Top, K. (2023). “Çocukların Reklam Okuryazarlığı Bilgisinin Reklama Karşı Tutumlarına Etkisi”, Doktora Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi.
• Tulum, H. (2023). “Kişisel Bakım Ve Sağlık Ürünlerine Yönelik İnfluencer Reklamlarında Y Ve Z Kuşaklarının Reklam Okuryazarlık Düzeylerinin Karşılaştırmalı Analizi”. (Master's Thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Yan, G., & Zhang, X. (2007). Exploring the advertising literacy of Chinese audiences. News Research, 1, 35–37.