Pamuklu dokuma kumaşın ozonla ağartılması

Yıl 2018, Cilt: 24 Sayı: 7, 1245 - 1248, 28.12.2018

Semiha Eren , İdil Yetişir

Öz

Bu
çalışmada; pamuklu kumaşların ağartılmasında hidrojen peroksit ile ağartmaya
alternatif olarak ozon gazı ile ağartmanın etkinliği araştırılmıştır. Pamuk
ağartmada geleneksel yöntem hidrojen peroksit ağartması olduğundan kontrol
numunelerinin hazırlanmasında bu yöntem kullanılmıştır. Ozon denemeleri 2
farklı sıcaklıkta (30 °C-80 °C), tek süre (30 dk.) ile uygulanmıştır.
Beyazlık/sarılık, haşıl sökme, kopma dayanımı, % ağırlık kaybı, KOİ (Kimyasal
Oksijen İhtiyacı) değerleri test edilmiş ve raporlanmıştır. 30°-30'da işlem
gören numunelerin beyazlık/sarılık, haşıl sökme değerlerinin 80 °C-30'da işlem
gören numunelerden daha iyi olduğu görülmüştür. Bunun muhtemel sebebi ozon
gazının yüksek sıcaklıklarda çözünürlüğünün düşmesi olarak yorumlanmıştır.
Klasik hidrojen peroksit ağartması ile deneylerde çalışılan şartlarda daha
yüksek beyazlıklara ulaşılmıştır ancak KOİ değerleri ozon işlemleri için çok
daha düşük çıkmıştır. Hidrojen peroksit ağartmasındaki değerler ekolojik açıdan
ozon muamelesine göre daha az uygun çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Terbiye, Ağartma, Ozon, Hidrojen peroksit, Ekolojik

Ozone bleaching of woven cotton fabric

Öz

In
this study, the effectiveness of ozone as an alternative bleaching agent to
hydrogen peroxide was investigated for cotton bleaching. The conventional
method for cotton bleaching uses hydrogen peroxide, therefore; hydrogen
peroxide bleaching was applied for preparing control samples. Ozone treatment
were applied on the fabric for 2 different temperatures (30 °C-80 °C) and one treatment
time (30 minute). The whiteness/yellowness, desizing, tensile strength, weight loss
(%), COD (Chemical Oxygen Demand) values were tested and reported. Considering the
whiteness/yellowness and desizing values of 30 °C-30' and 80 °C-30', the 30 °C-30'
values were better than 80°C-30' values. The reason is probably the less
solubility of ozone gas at elevated temperatures. Conventional peroxide
bleaching yielded higher whiteness values at the studied circumstances however
the COD values were much less for ozone treatment. These values of the hydrogen
peroxide were less suitable for the ecological approach compared to ozone
treatment.

Anahtar Kelimeler

Finishing, Bleaching, Ozone, Hydrogen peroxide, Ecologic

Kaynakça

• Choudhury AR. Textile Preparation and Dyeing. New Hampshire, USA, Science Publishers, 2006.
• Broadbent AD. Basic Principles of Textile Coloration. West Yorkshire, United Kingdom, Society of Dyers and Colourists 2001.
• Tarakçıoğlu I. Tekstil Terbiyesi ve Makineleri. İzmir, Türkiye, Ege Üniversitesi Matbaası, 1986.
• Çoban S. Genel Tekstil Terbiyesi ve Bitim İşlemleri. İzmir, Türkiye, Ege Üniversitesi Matbaası, 1999.
• Aniş P. Tekstil Ön Terbiyesi. Bursa, Türkiye, Alfa Kitabevi, 1998.
• Eren HA, Ozturk D. “The evaluation of ozonation as an environmentally friendly alternative for cotton preparation”. Textile Research Journal, 81(5), 512-519, 2011.
• Eren HA, Kurcan P, Anis P. “Investigation of the effects of dye hydrolysis on decolorisation of reactive dyeing effluents by ozonation”. Tekstil ve Konfeksiyon, 17(2), 119-125, 2007.
• İnkaya T, Eren HA, Aniş P. “Pamuk ağartilmasinda lakkaz/mediatör sistemlerinin oksijen ve ozon ile kombine edilmesi”. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 14(1), 77-82, 2010.
• Öztürk D, Eren HA. “Tekstil terbiyesinde ozon kullanimi”. Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 15(2), 37-51, 2010.
• Perincek S, Duran K, Korlu A. Bahtiyari I. “An investigation in the use of ozone gas in the bleaching of cotton fabrics”. Ozone: Science Engineering, 29, 325-333, 2007.
• Prabaharan M, Rao JV. “Study on ozone bleaching of cotton fabric process optimization, dyeing and finishing properties”. Coloration Technology, 117(2), 98-103, 2001.
• Eren HA. “After clearing by ozonation: a novel approach for disperse dyeing of polyester”. Coloration Technology, 122(6), 2006.
• Eren HA. “Simultaneous after clearing and decolonization by ozonation after disperse dyeing of polyester”. Coloration Technology, 123(4), 224-229, 2007.
• Eren HA, Ozturk D, Eren S. “After clearing of disperse dyed polyester with gaseous ozone”. Coloration Technology, 128(2), 75-81 2012.
• Gundogan S. Eren, HA. “Practical realization of ozone clearing after disperse dyeing of polyester”. Coloration Technology, 130(5), 357-362, 2014.
• Eren HA, Gundogan S, Eren S, Kocaman B. “Substitution of reduction clearing step by ozone treatment at disperse dyeing of polyester”. Ozone: Science & Engineering, 35(3), 196-200, 2013.
• Avinc O, Eren HA, Uysal P. “Ozone applications for after‐clearing of disperse‐dyed poly (lactic acid) fibres”. Coloration Technology, 128(6), 479-487, 2012.
• Avinc O, Eren HA, Uysal P. Wilding M. “The effects of ozone treatment on soybean fibers”. Ozone: Science & Engineering, 34(3), 143-150, 2012.
• Perincek S, Bahtiyari MI, Körlü AE, Duran K. “Ozone treatment of Angora rabbit fiber”. Journal of Cleaner Production,16(17), 1900-1906, 2008.
• Gülümser T, Akça C, Bahtiyari Mİ. “Yün terbiyesinde ozonla işlemin beyazlik derecesine etkisinin araştirilması”. Journal of Textile & Apparel/Tekstil ve Konfeksiyon, 19(1), 52-55, 2009.
• Piccoli HH, Ulson de Souza AA, Ulson de Souza SMAG. “Bleaching of knitted cotton fabric applying ozone”. Ozone: Science & Engineering, 37(2), 170-177, 2015.
• Arooj F, Ahmad N, Chaudhry MN. “A pilot-scale application of ozone to bleach raw cotton fabric using various additives”. Ozone: Science & Engineering, 37(3), 203-215, 2015.
• Perincek SD, Duran K, Korlu AE, Bahtiyari İM. “An investigation in the use of ozone gas in the bleaching of cotton fabrics”. Ozone: Science and Engineering, 29(5), 325-333, 2007.
• Eren S, Gümüs B, Eren HA. “Colour stripping of reactive‐dyed cotton by ozone treatment”. Coloration Technology, 132(6), 466-471, 2016.
• Oğuz E, Çelik Z. “Suların ozonlanmasindaki gelişmeler”. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 7(3), 367-372, 2001.
• Ozon Solutions. “Ozone Proporties”. http://www.ozoneapplications.com/info/Ozone%20Solutions%20MSDS%20Ozone.pdf (11.12.2018)
• Lenntech. “Ozone decomposition”. http://www.lenntech.com/library/ozone/decomposition/ozone-decomposition.htm (10.02.2018).