CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE KAMU POLİTİKASI AKTÖRLERİ

Yıl 2019, Cilt: 15 Sayı: 1, 35 - 54, 27.03.2019

Elvettin Akman

Öz

2017
yılında gerçekleştirilen referandum ve 2018 yılında yapılan Cumhurbaşkanlığı
seçimi neticesinde parlamenter sistemden Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilmiştir.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile iki başlı yürütme sisteminden tekli
yürütme sistemine geçilmiş ve Cumhurbaşkanının ana aktör olarak belirlendiği
bir yönetim yapısı ortaya çıkmıştır. Kamu politikası oluşturma sürecinde de
Cumhurbaşkanı ana aktör haline gelmiş ve politika yapım sürecine yeni aktörler
dâhil edilmiştir. Bu süreçte birincil aktör olan yasama, yürütme ve yargı
organları ve bürokrasinin yanında politika kurulları ve ofisler yeni kamu
politikası aktörleri olarak sistemde yerlerini almışlardır.  Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemindeki bu yeni
aktörlere kamu politikası oluşturma, geliştirme ve önerme gibi önemli yetki ve
görevler verilmiştir. Mevcut aktörlerin rollerinde de önemli değişiklikler yaşanmıştır.
Ayrıca, politika oluşturma sürecinde, yeni kamu politikası aktörlerinin yanı
sıra Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi adı verilen yeni bir uygulama aracı ortaya
çıkmıştır. Bu çalışma ile Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde kamu politikası
aktörlerine ilişkin yaşanan bu değişimin incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu
çerçevede, çalışmada mevcut kamu politikası aktörlerine ilişkin yaşanan değişim
ile yeni kamu politikası aktörlerinin kamu politikası yapım sürecindeki yeri ve
işleyişi ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Politika, Kamu Politikası, Aktörler, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, Türkiye

PUBLIC POLICY ACTORS IN THE PRESIDENTIAL GOVERNMENT SYSTEM

Öz

As the result of the referendum held in 2017
and the presidential elections in 2019, the parliamentary system has been
placed by the Presidential Government System. Single ruling system has placed
dual ruling system, as well as a governing structure where the President is the
main actor. The president also became the main actor in terms of establishing
public policy and introduced new actors in policymaking process. Policy
councils and offices are included in the system as the new public policy actors
in addition to the primary actors of executive, legislative and judicial organs
and bureaucracy. Major authority and duties such as public policymaking,
development and proposition are given to these new actors in the Presidency
Government System. There have also been important changes to the roles of
existing actors. Moreover, a new application tool called Presidential Decree
has been introduced in the process of policymaking in addition to the new
public policy actors. The aim of this study is to examine the change of public
policy actors in the Presidential Government System. In this context, changes
to the existing public policy actors, as well as the role and functioning of
the new public policy actors in the policymaking process have been addressed.

Anahtar Kelimeler

Policy, Public Policy, Actors, Presidential Government System, Turkey.

Kaynakça

• Akçakaya, Murat ve Özdemir, Abdülkadir (2018), “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ve Siyasal İstikrar”, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 53(3), ss. 922-944.
• Akıncı, Berat (2017), “Hükümet Sistemleri ve Ülkemizde Olası Hükümet Sistemi Değişikliğinin Etkileri”, Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 4(1), ss. 1-21.
• Akıncı, Berat (2018), “Türkiye’de Kamu Politikası Oluşturma Sürecinde Yeni Aktör: Cumhurbaşkanlığı Politika Kurulları”, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), ss. 2128-2146.
• Akman, Çiğdem (2019), “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Politika Kurulları: Sosyal Politikalar Kurulu Üzerinden Bir Değerlendirme”, Route Educational and Social Science Journal, 6(3), ss. 659-676.
• Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Karar Sayısı: KHK/700, Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi - Sayısı: 07/07/2018 – 30471.
• Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Karar Sayısı: KHK/703, Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi - Sayısı: 09/07/2018 – 30473.
• Boztepe, Mehmet (2018), “2017 Yılı Anayasa Değişikliği Sonrası Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Rejimi”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5(1), ss. 5-30.
• Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Sayısı: 1, Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi - Sayısı: 10/7/2018 – 30474.
• Demir, Fatih (2011), “Bürokrasi-Demokrasi İlişkisi ve Bürokratların Seçilmişlerce Kontrolü Sorunu”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 18(2), ss. 63-84.
• Demirhan, Yılmaz, Adıgüzel, Özkan (2016) “Türkiye’de Hükümet Sistemi Arayışlarına Halkın Bakışı: Diyarbakır Örneği”, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(11), s. 177-212.
• Göküş, Mehmet (2000), “Kamu Politikalarının Belirlenmesinde Bürokrasinin Rolü”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, ss. 35-43.
• Gül, Hüseyin, Kamalak, İhsan ve Sallan Gül, Songül (2017), “Amerikan Başkanlık ve Fransız Yarı-Başkanlık Sistemleri Işığında Türkiye’nin Yeni Cumhurbaşkanlığı Hükümeti Sistemi”, Strategic Public Management Journal, 3(Special Issue), ss. 101-120.
• Gülener, Serdar ve Miş, Nebi (2017), “Cumhurbaşkanlığı Sistemi”, Seta Analiz, 190, Seta Yayınları, Ankara.
• Güler, Tahsin (2018), “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ve Kamu Yönetimine Etkileri”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(39), ss. 299-322.
• Howlett, Michael ve M. Ramesh (1995), Studying Public Policy: Policy Cycles and Policy Subsystems, Toronto, Oxford University Press.
• İletişim Başkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Sayısı: 14, Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi - Sayısı: 24/7/2018 – 30488.
• Kartal, Nazım ve Demirhan, Yılmaz (2017), “Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı Hükümeti Sistemi ve Yeni Sistemin Kamu Yönetimine Yansımaları”, Uluslararası Ekonomi, Siyaset ve Yönetim Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ekin Yayınevi, Bursa.
• Kılınç, Doğan (2016), “Türkiye’de Bitmeyen Tartışma: Hükümet Sistemi Üzerine Değerlendirmeler”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XX(1), ss. 447-510.
• Knill, Christoph ve Tosun, Jale (2012), Public Policy: A New Introduction, New York, Palgrave Macmillan.
• Örselli, Erhan, Babahanoğlu, Veysel ve Bilici, Zekeriya (2018), “Kamu Politikalarında Yeni Aktörler: Cumhurbaşkanlığı Politika Kurulları ve Ofisleri”, Turkish Studies Economics, Finance and Politics, 13(30), ss. 303-318.
• Özer, Mehmet Akif ve Özmen, Burak (2017), “Parlamenter ve Başkanlık Sistemleri Arasında Konumunu Arayan Bürokrasi”, Strategic Public Management Journal, 3(Özel Sayı), ss. 17-34.
• Strateji ve Bütçe Başkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Sayısı: 13, Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi - Sayısı: 24/7/2018 – 30488.
• Sobacı, Mehmet Zahid; Miş, Nebi ve Köseoğlu, Özer (2018), “Türkiye’nin Yeni Yönetim Modeli ve Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı”, SETA Perspektif, 206, ss. 1-6.
• Turan, A. Menaf (2018), “Türkiye’nin Yeni Yönetim Düzeni: Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”, Social Sciences Research Journal, 7(3), ss. 42-91.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf (Erişim Tarihi: 04.01.2019).
• Üst Kademe Yöneticileri İle Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Sayısı: 3, Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi - Sayısı: 10/7/2018 – 30474.
• TBMM Kanunlar ve Kararlar Başkanlığı (2018), “Yeni Sisteme Göre Yasama El Kitabı”, TBMM Basın, Yayın ve Halkla İlişkiler Başkanlığı Basımevi, Ankara, https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/Yasama_El%20Kitabi.pdf (Erişim Tarihi: 15.02.2019).
• Yılmaz, H. Hakan ve Mustafa Biçer (2010), “Parlamentonun Bütçe Hakkını Etkin Kullanımının Yeni Bütçe Sistemi Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, Maliye Dergisi, 158, ss. 201-225.
• I. 100 Günlük İcraat Programı, Cumhurbaşkanlığı, Yayınlandığı Tarih: 3 Ağustos 2018.
• II. 100 Günlük İcraat Programı, Cumhurbaşkanlığı, Yayınlandığı Tarih: 13 Aralık 2018.
• https://businessht.bloomberght.com/piyasalar/haber/2052280-cumhurbaskani-na-bagli-bakanlik-baskanlik-kurul-ve-ofisler-tam-liste (Erişim Tarihi: 10.01.2019).