SAĞLIKLI KENTLER İÇİN KAMUSAL MEKANLARDA KATILIMCI TASARIMIN ÖNEMİ: BURSA ALTIPARMAK MEYDANI VE STADYUM CADDESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 1, 75 - 102, 08.04.2020

Serpil Kızıloğlu , Sibel Polat

Öz

Her
türlü sosyal ve kültürel sınıftan, farklı özelliklere sahip insanların bir
araya geldikleri, sosyalleştikleri, fiziksel ve psikolojik rahatlama imkanı
buldukları kamusal mekanlar, sağlıklı kentlerin ve toplumların oluşmasında
önemli bir role sahiptir. Ancak günümüzde kontrolsüz bir şekilde gelişen
kentler nicelik ve nitelik açısından yeterli kamusal mekanlar sunmadığı gibi,
kamusal yaşamı da köreltmektedir. Buna ek olarak, kamusal mekanların
geliştirilmesinde ve tasarımında kullanıcıların beklentilerinin dikkate
alınmaması, ortaya çıkan mekanların kalitesini ve kullanımını olumsuz yönde
etkilemektedir. Bu çalışmada, sağlıklı kentler ve toplumlar için kamusal mekan
tasarımında katılımcı yaklaşımların önemi tartışılmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın
amacı; Bursa Altıparmak Meydanı’na ve Stadyum Caddesi’ne yönelik fiziksel ve
sosyal sorunları katılımcı bir yöntemle tespit etmek ve bunlara yönelik kullanıcı
odaklı tasarım önerileri geliştirmektir. Bu kapsamda 100 kişi ile anket
çalışması yapılmış ve bunlar yer standardı aracı kullanılarak çözümlenmiştir. Yaya
erişilebilirliğinin sağlanması, otopark alanlarının düzenlenmesi, açık yeşil
alanların ve farklı mevsimlerde kullanılabilecek sosyal aktivite mekanlarının
arttırılması gibi özetlenebilecek bu önerilerin Sağlıklı Kentler konusunda Türkiye’de
öncü olan Bursa’nın Altıparmak Meydanı’nın ve Stadyum Caddesi’nin katılımcı bir
bakış açısıyla dönüştürülmesi açısından katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlıklı Kentler, Açık Kamusal Mekanlar, Yer Standardı Aracı

Kaynakça

• Aksoy, F. (2013). Geçmişten günümüze Altıparmak Caddesi. Bursa’da Zaman Dergisi. Erişim Tarihi: 5 Mayıs 2018, http://bursadazamandergisi.com/makaleler/gecmisten-gunumuze-altiparmak-caddesi-1165.html
• Architecture & Design Scotland, NHS Health Scotland, Scottish Government. (2017). Place standard – How good is our place? Erişim Tarihi: 29 Mart 2018, https://placestandard.scot/place-standard.pdf
• Arnstein, S.(1969) A ladder of citizen participation, Journal of the American Planning Association, 35:(4), 216 – 224
• Bursa Gazeteciler Cemiyeti, (2019). Bursa (tarihsel gelişim süreci). Erişim Tarihi: 17 Mart 2019, http://bgc.org.tr/ansiklopedi/bursa-tarihsel-gelisim-sureci-.html
• CABE, (2007). Spaceshaper a user’s guide. London: Commission for Architecture and Built Environment.
• Carmona, M., Heath, T., Oc, T., Tiesdell, S. (2003) Public places – urban spaces. Oxford: Elsevier.
• Carr, S., Francis, M., Rivlin, L.G., Stone, A.S. (1992). Public space. New York: Cambridge University Press..
• Demir Kahraman, M. (2014). İnsan ihtiyaçları ve mekansal elverişlilik kavramları perspektifinde yaşanılırlık olgusu ve mekansal kalite. Planlama, 24(2), 74-84. doi: 10.5505/planlama.2014.29591
• Gehl, J. (2004), Places For People, City Of Melbourne İn Collaboration With Gehl Architects, Melbourne: Urban Quality Consultants Copenhagen.
• Gehl, J. (2011). Life between buldings: using public space, Copenhagen: Arkitektens Forlag.
• Gehl, J. & Svarre, B (2013). How to study public life. Washington: Island Press.
• Gökgür, P. (2008). Kentsel mekanda kamusal alanın yeri. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Gölcük Sağlıklı Kentler Birliği, (2018). Sağlıklı kent nedir? Dünya Sağlık Örgütü Sağlıklı Şehirler Projesi hakkında genel bilgi. Erişim Tarihi: 2 Şubat 2018, http://skb.golcuk.bel.tr/id3.html
• Göregenli, M. (2015). Çevre psikolojisi, insan-mekan ilişkileri. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, s. 201-207.
• Holdar, G.G., Zakharcenko, O. (2002). Citizen participation handbook. People voice project. International Centre for Policy Studies. Kyiv: imedia.
• IAP2 (2018a). Advancing the practice of participation. Erişim Tarihi 20 Aralık 2018,https://www.iap2.org/
• IAP2 (2018b). Public participation pillars, Erişim Tarihi 20 Aralık 2018,https://iap2usa.org/Resources/Documents/IAP2%20Federation%20%20P2%20Pillars%20(2)%20(1).pdf
• İnan, Z. (2008). Kentsel açık alanların kullanıcı gereksinimlerine göre tasarımı. Artvin Çoruh Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 9 (1-2): 12-23.
• İnceoğlu, M., Aytuğ, A. (2009). Kentsel mekânda kalite kavramı. Megaron, 4(3), 131-146.
• Lynch, K. (2010). Kent İmgesi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, s. 51-54.
• NHS Health Scotland, (2016). Place and communities. Erişim tarihi: 29 Mart 2018, http://www.healthscotland.scot/media/1088/27414-place-and-communties-06-16.pdf
• Participate in Design (2018). Why participatory design? (Erişim Tarihi 20 Aralık 2018), http://participateindesign.org/approach/why
• Participate in Design (2018) What is participatory design? Erişim Tarihi 20 Aralık 2018, http://participateindesign.org/approach/what/
• Project for Public Spaces, (2002). What makes a successful place? New York: Project For Public Space. Erişim Tarihi: 23 Ocak 2019, https://www.pps.org/article/grplacefeat
• Project for Public Spaces, (2005). 10 principles for succesfull squares. Erişim Tarihi: 23 Ocak 2019, https://www.pps.org/article/squaresprinciples
• Project for Public Spaces, (2007). What is placemaking?. New York: Project for Public Space. Erişim Tarihi: 10 Ocak 2018, https://www.pps.org/article/what-is-placemaking
• Project for Public Spaces, (2017). The placemaking process. New York: Project for Public Space. Erişim Tarihi: 13 Ocak 2018, https://www.pps.org/article/5-steps-to-making-places
• Polat, S. (2013). Kamusal dış mekanlarda mimari kimliği değerlendirmek için bir yöntem önerisi: Bursa-Cumhuriyet Alanı örneği. Bursa: Nilüfer Akkılıç Library, s.141.
• Sanoff, H. (2000). Community participation methods in design and planning. John Wiley &Sons, New York.
• Sepe, M., (2013). Planning and place in the city: Mapping place identity. Routledge.
• Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği (SKB), (2018). Avrupa Sağlıklı Şehirler Ağı. Erişim Tarihi: 2 Şubat 2018, http://www.skb.gov.tr/dunya-saglik-orgutu-avrupa-saglikli-sehirler-agi/
• Uzgören, G., Erdönmez, M.E. (2017). Kamusal açık alanlarda mekan kalitesi ve kentsel mekan aktiviteleri ilişkisi üzerine karşılaştırmalı bir inceleme. Megaron, 12(1):41-56. doi: 10.5505/megaron.2016.42650
• Ünal, M., Duymuş, H., Altunkasa, C., Uslu, C., Altunkasa, M.F. (2018). Kentsel yaşam niteliğinde kamusal mekan algılamaları, II. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Kongresi, Adana, Türkiye, ss. 320-322.
• Whyte, W. H. (2000) The social life of small urban spaces. A.M. Orum and Z.P. Neal (Ed.), Common ground? readings and reflections on public space, (ss.32-39). Routledge: New York.