TÜRKİYE'DE TAPU SİCİLİNİN TUTULMASINDA DEVLETİN KUSURSUZ SORUMLULUĞU VE RÜCU SİSTEMİNE ALTERNATİF BİR YÖNTEM: TAPU SİGORTASI SİSTEMİ

Yıl 2021, Cilt: 17 Sayı: 2, 167 - 190, 22.11.2021

Hakan Candan , Şadiye Arslan

Öz

Türkiye'de mülkiyet hakkı tapu sicili ile kayda geçirilmiş ve devlet tarafından güvence altına alınmıştır. Tapu sicilinin güvence altına alınması mülkiyet hakkının korunması açısından büyük önem arz etmektedir. Bu açıdan Türk Medeni Kanunu, geleneksel kamu yönetimi anlayışına uygun olarak tapu sicilinin tutulmasından doğan zararların tazmininde devlete kusursuz sorumluluk yüklemiş, buna karşı zararın doğuşunda kusurlu bulunan tapu personeline rücu etmesine yönelik düzenleme getirmiştir. Dünya genelinde mülkiyet hakkının korunmasına ilişkin birçok düzenleme yer almaktadır. Bunlardan biri olarak tapu sigortası sistemi mülkiyet hakkına konu olan bir taşınmaz üzerindeki yasal hakkın devredilmesi durumunda kusur ve eksiklikler nedeniyle uğranabilecek maddi kayıpları garanti altına alan, kişinin başkalarına karsı sorumluluklarını belli bir poliçe kapsamındaki koşul ve sınırlar dâhilinde tazmin eden güvence sistemi olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu çalışmada tapu sigortası sisteminin Türkiye’deki mülkiyet sorunlarına çözüm olabilecek bir potansiyele sahip olduğu konusu tartışmaya açılmıştır. Öncelikle mülkiyet hakkı konusunda devletin kusursuz sorumluğuna değinilerek devlet güvencesinin mevzuattaki yeri ve bu konudaki yasal boşluklar değerlendirmeye alınmıştır. Mülkiyet hakkının ihlali konusunda giderek artan sorunlara hem hak sahibi hem de tapu müdürlüklerinde çalışan personel açısından yaklaşılmaya çalışılmıştır. Bu açıdan çalışmanın sınırlılıkları dâhilinde belirlenen sorunlara tapu sigortasının ne yönde çözüm getireceği hususu tartışılmıştır. Çalışma ile mülkiyet hakkının ihlali neticesinde ortaya çıkan hukuki ve maddi sorunların yanı sıra tapu müdürlüklerinin içinde bulundukları sorunlara dikkat çekilerek tapu sigortası sisteminin gündeme taşınması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Devletin Kusursuz Sorumluluğu, Rücu Hakkı, Mülkiyet Hakkı, Tapu Sigortası Sistemi

Kaynakça

• Acar, A. Ramazan, Deniz Deniz (2014), “Türk Medeni Kanununun 1007. Maddesi Kapsamında Rücu Dosyalarına (1997-2013) İlişkin Çalışma”, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Hukuk Müşavirliği, https://www.tkgm.gov.tr/sites/default/files/icerik/ekleri/rucu_kitapcik_makale_kapaktan_sonra_ekle-20_ocak_2014.doc (10.11.2020)
• Akça, Kürşat (2015), “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Mülkiyet Hakkı”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1 (Özel Sayı), 543- 596.
• Atay, E. Ethem (2012), İdare Hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Bulut, Z. Betül, Sahtecilik Hukuksal Nedenine Dayalı Tapu İptal ve Tescil Davası, http://lucernaiuris.com/wp-content/uploads/Makale_Zehra-Bet%C3%BCl_.pdf (13.11.2020)
• Chrystal, Brian (2009), “Title Insurance: an Aid to Cross-Border Real Estate Financing?”,Real Estate Finance: Law Regulation and Practice, Andrew V. Petersen (Edt), Chapter:21, UK: LexisNexis Butterworths.
• Çelik, S. Tanya (2011), Tapu Sigortasının Türkiye’de Uygulanabilirliği Üzerine Bir İnceleme, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitütüsü.
• Çıtak, H. Alperen (2014), İdarenin Kusursuz Sorumluluğu Bağlamında Sosyal Risk İlkesi, Ankara: Adalet Yayınevi.
• Dilaveroğlu, Arzu (2017), “İdarenin Kusursuz Sorumluluğu Çerçevesinde Tehlike ve Sosyal Risk İlkesi, Journal of History Culture and Art Research” 6 (3), 1365-1380. doi:http://dx.doi.org/10.7596/taksad.v6i3.1008
• Dumm, E. Randy, Sirmans G., Stacy, Macpherson, A. David (2007), “The Title Insurance Industry: Examining a Decade of Growth”, Journal of Insurance Regulation 25 (4), 23-51.
• Eren, Fikret (2014), Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara: Yetkin Yayınları.
• Görgeç, Başak (2016), “Devletin Tapu Sicilinin Tutulmasından Doğan Sorumluluğu, Rücu Hakkı ve Tabi Olduğu Zamanaşımı”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırmaları Dergisi 22 (3), 1185-1220.
• Nyce, Charles, Boyer, M., Martin (1998), “An Analysis of the Title Insurance Industry”, Journal of Insurance Regulation 17 (2), 213-255.
• O’Connor, Pamela (2003), “Double Indemnity – Title Insurance And The Torrens System”, Queensland University of Technology Law & Justice Journal, http://www5.austlii.edu.au/au/journals/QUTLawJJl/2003/9.html (15.11.2020) Özay, İlhan (2002), Gün Işığında Yönetim, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Sarıaslan, Damla (2017), “Tapu Sicilinin Tutulmasından Doğan Zararlardan Devletin Sorumluluğu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Kasım-Aralık (133), 393-422.
• Sirmen, Lale (1976), “”Tapu Sicilinin Tutulmasından Doğan Zararlardan Devlet’in Sorumluluğu, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, No.391, Ankara.
• Şaşmaz, A. Pelin (2016), “İdarenin Sorumluluğu ve Danıştay Kararlarındaki Görünümüne Genel Bakış”, Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi 2 (2), 211-235.
• Şen, Murat, Barın, Taylan (2020), Anayasa Mahkemesi Mülkiyet Hakkı Karar Özetleri, Ankara: EPAMAT.
• Yaşar, H. Nuri (2008), “İdarenin Sorumluluğu Üzerine Düşünceler”, İÜHFM 66 (1), 201-220.
• http://uygulamalar.tkgm.gov.tr/ybs/ybs/Tapuistatistik/iller/Tapuistatistik.htm (25.10.2020)
• https://www.echr.coe.int/Documents/Stats_violation_1959_2019_ENG.pdf ( 05.11.2020)
• https://www.haberturk.com/ekonomi/makro-ekonomi/haber/99174-imar-riskine-karsi-tapu-sigortasi (10.11.2020)
• https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.2644.pdf (09.11.2020)
• https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf (09.11.2020)
• https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4721.pdf (09.11.2020)