Doğu Anadolu Bölgesindeki Sığırcılık İşletmelerinde Yetiştiricilik Uygulamaları: Erzincan İli Merkez İlçesi Örneği

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 2, 32 - 40, 15.08.2022

Serdar Özsağlıcak , Mete Yanar

Öz

Bu çalışma, Doğu Anadolu Bölgesi'nde sığır yetiştiriciliği uygulamaları, karşılaşılan problemler ile çözüm önerilerini ortaya koymak üzere Erzincan ili merkez ilçesinde yürütülmüştür. Araştırmanın verilerini basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen 401 adet sığırcılık işletmecisiyle yapılan anket çalışmasının sonuçları oluşturmuştur. İşletmelerin %59.8’inde hayvanlarla ilgili bireysel süt ve döl verim kayıtlarının tutulduğu, %40.2’sinde ise bu kayıtların tutulmadığı tespit edilmiştir. Araştırma kapsamındaki sığırcılık işletmelerinin %86.0’sında ineklerde ve düvelerde düzenli olarak kızgınlık takibinin yapıldığı ve %14.0’ünde ise yapılmadığı belirlenmiştir. Sığır işletmelerinin %32.8’inde inekler doğumdan sonra ilk kızgınlığa geldiğinde; %55.7’sinde doğumdan sonra ikinci kızgınlığa geldiğinde suni tohumlama yaptırılmakta veya boğaya verilmektedir. İşletmelerin %9.3’ünde doğumdan üç ay sonra ve %2.1’inde ise, doğumdan dört ay sonra suni tohumlama yaptırılmakta veya boğaya verilmektedir. Erzincan ili merkez ilçesindeki sığırcılık işletmelerinin %50.9’unda düvelerin ilk defa 1.5 yaşında, %35.2’sinde 2 yaşında, %6.2’sinde 2.5 yaşında ve %7.7’sinde de 3 yaşında ilk defa boğaya verildiği veya suni tohumlama uygulaması yaptırıldığı belirlenmiştir. Araştırma kapsamındaki sığırcılık işletmelerinin %50.9’unda döl tutmama, %24.4’ünde güç doğum, %20.2’sinde yavru atma, %17.0’sinde düzensiz kızgınlık ve %9.5’inde de ilk ay buzağı ölümleri en çok karşılaşılan üreme sorunları olarak tespit edilmiştir. Merkez ilçedeki yetiştiricilerin karşılaştıkları en önemli sorunlar işletmelerin %93.5'inde kesif yemlerin pahalılığı, %66.8'inde ürünlerin pazarlanmasındaki yetersizlikler, %66.3'ünde süt fiyatlarının düşük olması, %51.4'ünde mera sorunları ve %42.4'ünde de mekanizasyon eksikliği olarak saptanmıştır. Bu nedenle, sığır yetiştiricilerine yönelik teknik eğitim çalışmalarının etkin ve yoğun bir şekilde düzenlenmesine, güncel sığır yetiştiriciliği uygulamalarının hayata geçirilmesiyle söz konusu işletmelere sağlayacağı ilave ekonomik kazançların detaylı olarak anlatılmasına ve benimsetilmesine gereksinim duyulmaktadır. Böylece, ekonomik, modern ve rantabl bir sığırcılık işletmeciliğine imkan sağlanabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sığırcılık işletmeleri, Kızgınlık takibi, Üreme problemleri, Erzincan ili

Raising Practices in Cattle Enterprises in the Eastern Anatolia Region: A Case of the Central County of Erzincan Province

Öz

This study was carried out in the central county of Erzincan province in 2019 to reveal cattle breeding practices, encountered problems, and solutions suggestions in the eastern Anatolia Region. The research data consisted of the survey results conducted with 401 cattle breeding enterprises selected by a simple random sampling method. It was found that 59.8% of enterprises kept individual milk yield and reproductive records related to animals, while 40.2% do not. It was determined that 86.0% of cattle breeding enterprises within the scope of the research are regularly monitored for estrus in cows and heifers, and 14.0% of them are not. It was found that; in 32.8 % of the enterprises, cows were artificially inseminated or mated with a bull when they first came into heat, while 55.7% of them did after the second heat. A 9.3% of enterprises artificially inseminated or mated with a bull after 3 months of birth, and 2.1% of them after 4 months. It was also determined the first mating or artificial insemination age of heifers in the central county of Erzincan province was as follows: 1.5 years in 50.9%, 2 years in 35.2%, 2.5 years in 6.2%, and 3 years in 7.7%. In the scope of the research, it was determined that the most commonly encountered reproductive problems were infertility in 50.9% of the cattle enterprises, dystocia in 24.4%, abortion in 20.2%, irregularity in estrous in 17.0%, and calf deaths in the first month of the postpartum in 9.5%. The most important problems faced by breeders in the central county were found to be the high cost of feed in 93.5% of enterprises, the inability to market products in 66.8%, the low price of milk in 66.3%, pasture problems in 51.4%, and lack of mechanization in 42.4%. Therefore, it is necessary to organize technical training activities for cattle breeders effectively and intensively, to explain and adopt in detail the additional economic benefits that will be provided to these enterprises by implementing current cattle breeding practices. Thus, it was concluded that an economical, modern and profitable cattle breeding business can be provided.

Anahtar Kelimeler

Cattle enterprises, Estrous detection, Reproductive problems, Erzincan province

Kaynakça

• Akkuş Z, 2009. Konya İlindeki Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Yapısal Özellikleri. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, 39 s.
• Alapala Demirhan S, Yenilmez M, 2019. Uşak ili süt sığırı yetiştiriciliğinin mevcut durumu sorunları ve çözüm önerileri. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 7(12): 2198-2203.
• Anonim, 2019. Et ve süt kurumu genel müdürlüğü 2019 yılı sektör değerlendirme raporu. https://www.esk.gov.tr/upload/Node/10255/files/2019_Yili_Sektor_Degerlendirme_Raporu.pdf.
• Arıkan R, 2007. Araştırma Teknikleri ve Rapor Hazırlama. Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti., Ankara.
• Bakır G, 2002. Van İlindeki Özel Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Yapısal Durumu. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 12(2):1-10.
• Bakır G, Kibar M, 2019. Muş İlinde Özel Süt Sığırcılığı İşletmelerinde Üreme Faaliyetlerinin Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 22(5):772-780.
• Bayındır A, Demirel M, 2008. Van ili sığırcılık işletmelerinin mevcut durumu ve sorunlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma” 1. Genel yapı ve yetiştiricilik bakımından değerlendirme. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 13(2): 110-118.
• Bogdanovic V, Dedovic R, Perisic P, Stanojevic D, Petrovic MD, Trivunovic S, Kucevic D, Petrovic, MM. 2012. An assessment of dairy farm structure and characteristics of dairy production systems in Serbia. Biotechnology in Animal Husbandry, 28 (4):689-696.
• Çapadağ M, 2017. Erzurum İli Yakutiye İlçesi Büyükbaş Hayvancılık İşletmelerinin Yapısal Özellikleri. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 118 s.
• Daş A, İnci H, Karakaya E, Şengül A, 2014. Bingöl İli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliğine Bağlı Sığırcılık İşletmelerinin Mevcut Durumu. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(3):421-429.
• Denli M, Sessiz A, Tutkun M, 2013. https://www.karacadag.gov.tr/ Dokuman/Dosya/www.karacadag.org.tr_48_RK7I31NN_diyarbakir_ili_sigircilik_isletmelerinin_genel_yapisal_durumu_ve_bakim_beslenme_teknikleri_analiz_projesi.pdf. [Erişim Tarihi: 04.02.2022].
• Diler A, Güler O, Aydın R, Yanar M, Koçyiğit R, 2017. Erzurum İli Narman İlçesi Sığırcılık İşletmelerinde Çiftlik Yönetimi ve Buzağı Yetiştirme Uygulamaları. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 32(1):39-45.
• Güler O, Aydın R, Yanar M, Diler A, Koçyiğit R, Avcı M, 2016. Erzurum İli Hınıs İlçesi Sığırcılık İşletmelerinin Sosyo-Ekonomik Yapısı. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 30: 27-37.
• Heinrichs, AJ, Kiernan NE, Graves RE, Hutchinson LJ, 1987. Survey of Calf and Heifer Management Practices in Pennsylvania Dairy Herds. Journal of Dairy Science, 70(4):896-904.
• Kaygısız A, Tümer R, Orhan H, Vanlı Y 2008. Kahramanmaraş Bölgesi Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Yapısal Özellikleri: I. Yetiştirme Uygulamaları. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(2): 23-31.
• Koçyiğit R, Diler A, Yanar M, Güler O, Aydın R, Avcı M, 2015. Erzurum İli Hınıs İlçesi Sığırcılık İşletmelerinin Yapısal Durumu: Çiftlik Yönetimi ve Buzağı Yetiştirme Uygulamaları. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(4): 85-97.
• Koçyiğit R, Yanar M, Aydın R, Diler A, Güler O, 2017. Erzurum İli Narman İlçesindeki Sığırcılık İşletmelerinde Uygulanan Sağım Yönetimi Üzerine Bir Araştırma. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 32(2): 45-54.
• Koçyiğit R, Yanar M, Diler A, Aydın R, Özdemir VF, Yılmaz A, 2021. Cattle and Calf Raising Practices in The Eastern Anatolia Region: An Example of Central County of Ağrı Province. International Journal of Agricultural and Natural Sciences, 14(3):152–163.
• Koçyiğit R, Yanar M, Özdemir VF, Diler A, Aydın R, Tosun M, 2022. A Study on The Milking Practices and Some Structural Characteristics of the Cattle Enterprises Located in İspir County of Erzurum Province. Palandöken Journal of Animal Science, Technology and Economics, 1(1):7-15.
• Koyubenbe N, 2005. İzmir İli Ödemiş İlçesinde Süt Sığırcılığının Geliştirilmesi Olanakları Üzerine Bir Araştırma. Hayvansal Üretim, 46(1):8-13.
• Köseman A, Şeker İ, 2016. Malatya ilinde sığırcılık işletmelerinin mevcut durumu: I. yapısal özellikler. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, 30(1):5-12.
• Nizam S, 2006. Aydın ilinde pazara yönelik süt sığırcılığı işletmelerinin verimliliklerinin belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 139s.
• Okcu M, 2020. Türkiye ve Doğu Anadolu Bölgesi Çayır-Mera Alanları, Hayvan Varlığı ve Yem Bitkileri Tarımının Mevcut Durumu. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 51(3):321-330.
• Oluğ HH, 1996. Burdur Süt Sığırcılığının Sorunları ve Çözüm Önerileri. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya, 77 s.
• Önal AR, Özder M, 2008. Edirne İli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliğine Üye İşletmelerin Yapısal Özellikleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(2):197-203.
• Özhan M, Tüzemen N, Yanar M, 2011. Büyükbaş Hayvan Yetiştirme. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notu, Yayın No:134, Erzurum.
• Özsağlıcak S, Yanar M, 2021. Feed usage and cattle feeding practices in cattle enterprises in the Eastern Anatolia Region: The case of central county of Erzincan Province. Journal of Animal Science and Products, 4(2):136-152.
• Öztürk NN, 2009. Mardin İlindeki Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Yapısal Özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, 74 s.
• Peypazar ZB, 2019. Kütahya Bölgesinde Faaliyet Gösteren Süt Sığırı İşletmelerinde Atık Yönetim Sistemlerinin Çevre Kirliliği Açısından Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa, 85 s.
• Pirinççi E, 2015. Adana ili Pozantı ilçesi süt sığırcılığı işletmelerinin genel yapısı, sorunları ve çözüm önerileri, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 97 s.
• Sezer Y, Baytok E, Akçay A, 2020. Nevşehir ili süt sığırcılığı işletmelerinin yapısı ve hayvan besleme uygulamaları yönünden değerlendirilmesi. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 17(3):235-241.
• Soyak A, Soysal Mİ, Gürcan EK, 2007. Tekirdağ İli Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Yapısal Özellikleri ve Bu İşletmelerin Siyah Alaca Süt Sığırlarının Çeşitli Morfolojik Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(3):297-305.
• SPSS, 2013. IBM SPSS Statistics 21.0 for Windows. Armonk, NY. ABD.
• Şeker İ, Tasalı H, Güler H, 2012. Muş ilinde sığır yetiştiriciliği yapılan işletmelerin yapısal özellikleri. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, 26(1):9-16.
• Tatar AM, 2007. Ankara ve Aksaray Damızlık Sığır Yetiştiricileri İl Birliklerine Üye Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Yapısı ve Sorunları. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 129s.
• Tugay A, Bakır G, 2009. Giresun Yöresindeki Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Yapısal Özellikleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 40(1):37-47.
• TUİK, 2021. https://biruni.tuik.gov.tr/bolgeselistatistik/tabloolustur.do, Erişim Tarihi: 22.12.2021.
• Yeşil Z, 2015. Iğdır İli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliğine Üye Merkez İlçe Tarım İşletmelerinin Mevcut Durumu ve Yapısal Özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Iğdır, 91 s.
• Yıldız N, Bircan H, 2006. Uygulamalı İstatistik. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 402 s.
• Yılmaz İ, Kaylan V, Yanar M, 2020. Iğdır İli Büyükbaş Hayvan Yetiştiriciliğinin Yapısal Analizi. Journal of the Institute of Science and Technology, 10(1):684-693.