Bir üniversite hastanesi dahiliye polikliniğine başvuranlarda sağlık okuryazarlığı düzeyi ve ilişkili etmenler

Yıl 2020, , 258 - 266, 14.05.2020

Nevzat Atalay Çelikyürek , Nurhan Meydan Acımış , Betül Özcan

https://doi.org/10.31362/patd.602380

Cited By: 4

Öz

Amaç: Pamukkale Üniversitesi
Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Polikliniğine başvuran hastalarda sağlık
okuryazarlığı düzeyinin ve ilişkili etmenlerin belirlenmesidir.

Gereç ve Yöntem:
Kesitsel tipte olan bu çalışma Ağustos 2018 tarihinde yapıldı. Araştırmanın
evrenini Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Polikliniklerine
başvuran hastalar oluşturmaktadır. Araştırmanın bağımlı değişkeni TSOY-32
Ölçeği ile ölçülen sağlık okuryazarlığı düzeyi olup bağımsız değişkenleri ise
sosyodemografik özellikler, sağlık durumu ve sağlık hizmet kullanım
özellikleridir.

Bulgular:
Araştırmaya 388 kişi katıldı. Katılımcıların yaş ortalaması 42,14±16,47,
öğrenim düzeyi %36,9 u yüksekokul/üniversite mezunu ve üzeri idi.
Katılımcıların sağlık problemleri ile ilgili ilk başvurdukları sağlık kuruluşu
%35,3 ile aile hekimi olmaktadır. Katılımcıların aydaki ortalama başvuru sayısı
1,16±0,97 dir. Katılımcılar kendi sağlık düzeylerini;  mükemmel(%3,1), oldukça iyi (%12,6),
iyi(%37,9), fena değil(%35,3), kötü(%11,1) olarak algılamaktadır. %55,2’si
kronik bir hastalığı olduğunu, %59,3’ü düzenli ilaç kullanmasını gerektiren bir
hastalığa sahip olduğun belirti. TSOY-32 Ölçeğinden alınan ölçek indeks puanı
ortalaması 31,18±9,20 bulundu. Sağlık okuryazarlığı düzeyini kategorik olarak
sınıflandırdığımızda %25,8 yetersiz, %34,5 sorunlu7sınırlı, %27,3 yeterli,
%12,4 olarak tespit edildi. Medeni durum, öğrenim düzeyi, çalışma durumu, kendi
sağlık düzeyi algısı, kronik hastalık varlığı ile sağlık okuryazarlığı
düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptandı(p<0,001).

Sonuç ve Öneriler: Bu
çalışmada katılımcıların daha çoğunun (%34,5) sorunlu/sınırlı sağlık
okuryazarlığı düzeyine sahip olduğu ve sağlık okuryazarlığı düzeylerinin;  yaş, medeni durum, en uzun süre yaşanılan
yer, gelir algısı durumu, kendi sağlık düzeyi algısı gibi değişkenlerden
etkilendiği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık okuryazarlığı, sağlığın geliştirilmesi, poliklinik, ölçek(TSOY-32)

Teşekkür

Teşekkür: Katkılarından dolayı Osman Gazi Sağlam, Rıdvan Khasonov, Gülsüm Akkeçeli, Saniye Küçükakın, Sinem Karaarslan, Özge Özden, Halil İbrahim İnanöz, Muzaffer Yüce, Emre Dere, Alperen Halil Hayla, Halil Sevimli, Mustafa Kaya ve Salih Keskin’e teşekkür ederiz.

Health literacy level and associated factors in internal medicine polyclinic of a üniversity hospital

Öz

Purpose: The aim of this study
is to determine the health literacy level and related factors in patients
admitted to the Internal Medicine Polyclinic of Pamukkale University Faculty of
Medicine.

Materials and Methods: This
cross-sectional study was performed in August 2018. The population of the study
consisted of patients who applied to Internal Medicine Polyclinics. The
dependent variable is the health literacy level measured by TSOY-32 Scale and
the independent variables are sociodemographic, health status and health
service use characteristics.

Results: In
total, 388 participants’ median age was 42.14±16.47, %36.9 of them graduated
college or above. The first health institution to which the participants for
health problems is family physicians with 35.3%. The average number of
applications to any health institution in the month was 1.16±0.97. The
percentages of the participants' perceptions of their health level were
excellent, quite good, good, not bad, and bad, respectively 3.1, 12.6, 37.9,
35.3, 11.1. While 55.2% of the participants had a chronic disease, 59.3% had a
disease requiring regular medication. The average index score of the TSOY-32
Scale was 31.18±9.20. When the health literacy level is categorically
classified, 25.8% insufficient, 34.5% problematic-limited, 27.3% sufficient,
12.4% excellent health literacy levels were determined.

Conclusions: In
this study, it was found that the majority of the participants were at the
problem-limited health literacy level (34.5%) and the health literacy levels of
the participants were related to some variables such as age, marital status,
long-term place of residence, income perception status and their own health
level perception.

Anahtar Kelimeler

Health literacy, health promotion, polyclinic, scale

Kaynakça

• Sorensen et al., 2015,2012. Health literacy in Europe: comparative results of the European health literacy survey (HLS-EU). Eur J Public Health. 2015;25(6):1053-1058.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi Sözlüğü Anıl Matbaacılık 1. Baskı, Ankara, 2011.
• WHO health literacy: the solid facts, WHO Regional Office for Europe UN City, Marmorvej 51 DK-2100 Copenhagen, Denmark, 2013, ISBN: 978 92 890 00154.
• Weiss BD. Health literacy and patient safety: help patients understand. Manual for clinicians. 2nd ed. Chicago, American Medical Association Foundation and American Medical Association, 2007 (http://www.ama-ssn.org/ama1/pub/upload/mm/367/healthlitclinicians.pdf, accessed 15 May 2013).
• Durusu Tanrıöver, M., Yıldırım, H. H., Demiray Ready, N., Çakır, B., & Akalın, EH.,Türkiye sağlık okuryazarlığı araştırması, 2012, http://www.sagliksen.org.tr/MediaContent/vYcK-1419245270-mA5r.pdf. Erişim: 21 Mart 2018.
• Glasgow RE, Orleans CT, Wagner EH, Curry SJ, Solberg LI. Does the chronic care model serve also as a template for improving prevention? The Milbank Quarterly, 2001, 79:579.
• TÜİK; İl, yaş grubu ve cinsiyete göre nüfus, 2007-2017.
• Okyay P, Abacıgil F, Harlak H, Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 (TSOY-32). Okyay P, Abacıgil F, Editörler. Türkiye Sağlik Okuryazarliği Ölçekleri Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalişmasi. 1. Baskı. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1025. ISBN: 978-975-590-594-5. Ankara. Anıl Reklam Matbaa. 2016; Syf 43-62.
• Tanrıöver Durusu M, Yıldırım HH, Demiray Ready N, Çakır B, Akalın HE. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Araştırması. [online] Available at: http://www.sagliksen.org.tr/cdn/uploads/gallery/pdf/8dcec50aa18c21cdaf86a2b33001a409.pdf. Accessed September 3, 2018.
• Ozkan S, Dikmen AU, Tuzun H, Karakaya K. (2016) Prevalence and determiners of health literacy in Turkey, Eur J Public Health (2016) 26 (suppl_1): ckw175.072. DOI: https://doi.org/10.1093/ eurpub/ckw175.072.
• Ziyafet U.Sağlık Kurumlarına Başvuran Hastaların Sağlık Okuryazarlığının ve Kullanılan Eğitm Materyallerinin Sağlık Okuryazarlığına Uygunluğunun Değerlendirilmesi. Doktora Tezi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara 2011. Erişim tarihi 19.07.2019. https://docplayer.biz.tr/18109437-Baskent-universitesi-saglik-bilimleri-enstitusu-halk-sagligi-anabilim-dali.html.
• Bilir, N. Sağlık Okuryazarlığı. Turk J Public Health 2014;12(1).
• Önal A. E, Bozbuğa N, , Akyurt Aydın L. E, Şeker N, Gül H. İki kamu kurumu çalışanlarında sağlık okuryazarlığı.19. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Antalya 2017, sayfa 438.
• Yukarıkır N., Özvarış,Ş. B., Doğan B., G, Yardım M., İncesoy E. İ., Turan E., Aydın E., Köroğlu M., Altun M., Sekmek S., Kıran V. C., İğdir. V. Bir üniversite hastanesi polikliniklerine başvuranlarda sağlık okuryazarlığının değerlendirilmesi. 18. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Antalya 2015, sayfa 814,815.
• Özaydın S., Özdemir G., S., Aktaş H., Mercan V., Ataç K. Tunceli Merkez’de 18 Yaş ve Üzeri Bireylerde Sağlık Okuryazarlığı Prevalansı ve İlişkili Faktörler 2. Uluslararası 20. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Antalya 2018, sayfa 271-273.