Esansiyel trombositoz ve polisitemi vera hastalarında depresyon ve anksiyete düzeyleri ile yaşam kalitesi arasındaki ilişki

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 3, 785 - 793, 18.09.2020

Ahmet Peker , Sevgi Peker Mehmet Can Ugur , Cengiz Ceylan , Hakan Yarkıcı

https://doi.org/10.31362/patd.677864

Öz

Amaç: Bu çalışma, ET ve PV hastalarında gözlenen depresyon ve anksiyete durumları ile yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi amacıyla yapıldı.
Gereç ve Yöntem: Araştırma, Temmuz 2016–Mayıs 2017 tarihleri arasında Türkiye’ nin ege bölgesindeki bir eğitim araştırma hastanesinin Hematoloji Kliniği’nde yürütüldü. Araştırmaya söz konusu klinikte ET tanısı ile takip edilen 30 ve PV tanısı ile takip edilen 30 olmak üzere toplam 60 hasta dahil edildi. Verilerin toplanmasında; Eastern Cooperative Oncology Group (ECOG), Karnofsky skalası, European Organization for Research and Treatment of Cancer Quality of Life Group (EORTC QLQ-C30) ve Hastane Anksiyete Depresyon Skalası (HADS) kullanıldı. Veriler SPSS 20.0 paket programı kullanılarak analiz edildi. Tanımlayıcı istatistiksel metodlar, kategorik verileri karşılaştırmada Ki-kare ve gruplar arası karşılaştırmada Mann-Whitney U testleri kullanıldı. Korelasyon analizinde Spearman korelasyon testinden yararlanıldı. Sonuçlar % 95’lik güven aralığında p<0.05 düzeyinde değerlendirildi.
Bulgular: Araştırmaya katılan ET ve PV hastalarının yaş ortalaması sırasıyla 60.3±11.2/ yıl ve 58.7±11.7/ yıl idi. Kadın hastaların %60’ı, erkek hastaların ise %42,9’u ET hastası idi. ECOG ve Karnofsky performans skalalarına göre ET ve PV hastalarının performans durumu benzerdi (p>0.05). ET ve PV hastalarında EORTC QLQ-C30 genel yaşam kalitesi ve HADS-D puanı sıra ortalaması açısından gruplar arası anlamlı fark yoktu (p>0.05). HADS-A puanı sıra ortalaması ET hastalarında 22.1, PV hastalarında 38.9 olup ET hastalarına göre daha yüksekti (p=0.000). ET hastalarında EORTC QLQ-C30 halsizlik, nefes darlığı ve mali zorluklar alt boyut puanları sıra ortalaması (41.5, 38.2, 38.1), PV hastalarında ise EORTC QLQ-C30 bilişsel fonksiyon, ağrı ve diare alt boyut puanları sıra ortalaması (43.8, 38.9, 41.1) daha yüksekti (p=0.000). ET hastalarında HADS-A ve HADS-D puanları ile EORTC QLQ-C30 genel yaşam kalitesi puanı arasında anlamlı ilişki varken (p<0.01) PV hastalarında anlamlı ilişki saptanmadı.
Sonuç: ET ve PV hastalarının genel yaşam kalitesi benzerdi ancak yaşam kalitesinin alt boyut puanları açısından gruplar arası farklılıklar vardı. ET ve PV hastalarında depresyon düzeyleri benzerdi ancak anksiyete düzeyi PV hastalarında daha yüksekti. ET ve PV hastalarının depresyon ve anksiyete düzeyleri arttıkça yaşam kalitesi düşmektedir.

Anahtar Kelimeler

Anksiyete, Yaşam kalitesi, Miyeloproliferatif Hastalıklar, Depresyon, Trombositoz, Polisitemia

The correlation between depression and anxiety levels and quality of life in essential thrombocytosis and polycythemia vera patients

Öz

Aim: This study was conducted to assess the correlation between depression and anxiety and quality of life in ET and PV patients.
Methods: The study was conducted in the Hematology Clinic of a training and research hospital in the Aegean region of Turkey between July 2016 and May 2017. A total of 60 patients (30 ET patients, 30 PV patients) were included in the study. Eastern Cooperative Oncology Group (ECOG), Karnofsky scale, EORTC QLQ-C30, and Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS) were used to collect the data. The data was analyzed using SPSS 20.0 packaged software. The results were assessed at the confidence interval of 95% and significance level of p<0.05.
Results: The age average of ET and PV patients were 60.3±11.2/ years and 58.7±11.7/ years, respectively. ECOG and Karnofsky performance scores were similiar in two group. There was no significant difference between the groups in terms of EORTC QLQ-C30 overall quality of life and HADS-D scores. HADS-A score mean rank was higher in PV patients (p=0.000) (ET: 22.1 in, PV:38.9). Score mean rank of EORTC QLQ-C30 fatigue, dyspnea and financial difficulty subscales (41.5, 38.2, 38.1) in ET patients and score mean rank of EORTC QLQ-C30 cognitive functioning, pain and diarrhea subscales (43.8, 38.9, 41.1) in PV patients were higher (p=0.000). There was a significant correlation between HADS-A and HADS-D scores and EORTC QLQ-C30 overall quality of life score (p<0.01) in ET patients.
Conclusions: As depression and anxiety levels of ET and PV patients increased, their quality of life impaired.

Anahtar Kelimeler

Anxiety, Depression, Quality of Life, Myeloproliferative Disorders

Kaynakça

• S. Kozan et al., ‘Kronik miyeloproliferatif hastali{dotless}k ve miyelodisplastik sendrom olgulari{dotless}nda Jak2 V617F mutasyonu’, Gulhane Medical Journal, vol. 51, no. 3, pp. 137–140, 2009.
• K. Abdulkarim et al., ‘AML transformation in 56 patients with Ph- MPD in two well defined populations’, European Journal of Haematology, vol. 82, no. 2, pp. 106–111, 2009.
• J. Q. D. Tran et al., ‘Platelet microRNA expression and association with platelet maturity and function in patients with essential thrombocythemia’, Platelets, vol. Early Onli, pp. 1–8, 2019.
• S. M. Sellick and D. L. Crooks, ‘Depression and cancer: An appraisal of the literature for prevalence, detection, and practice guideline development for psychological interventions’, Psycho-Oncology, vol. 8, no. 4, pp. 315–333, 1999.
• P. Johansson et al., ‘Association between quality of life and clinical parameters in patients with myeloproliferative neoplasms’, Leukemia and Lymphoma, vol. 53, no. 3, pp. 441–444, 2012.
• J. Abelsson et al., ‘Patients with polycythemia vera have worst impairment of quality of life among patients with newly diagnosed myeloproliferative neoplasms’, Leukemia and Lymphoma, vol. 54, no. 10, pp. 2226–2230, 2013.
• N. Y. Çeltek and İ. Okan, ‘Palyatif Bakımda Hasta Değerlendirmesi ve Skalalar’, Klinik Tıp Aile Hekimliği Dergisi, vol. 8, no. 3, pp. 1–10, 2016.
• T. Ö. Çalışkan T, Duran S, Karadaş A, Ergün S, ‘Kanser Hastalarının Yaşam Kalitesi ve Sosyal Destek Düzeylerinin Değerlendirilmesi Assessment the levels of life quality and social support of the cancer patients’, KÜ Tıp Fak Derg, vol. 17, no. 1, pp. 27–36, 2015.
• O. Aydemir, ‘Hastane anksiyete ve depresyon ölcegi Türkce formunun gecerlilik ve güvenilirligi’, Turk Psikiyatri Derg, vol. 8, no. 1, pp. 187–280, 1997.
• A. P. Wolanskyj, S. M. Schwager, R. F. McClure, D. R. Larson, and A. Tefferi, ‘Essential thrombocythemia beyond the first decade: life expectancy, long-term complication rates, and prognostic factors.’, Mayo Clin Proc, vol. 81, no. 2, pp. 159–166, 2006.
• C. N. Harrison et al., ‘The impact of myeloproliferative neoplasms (MPNs) on patient quality of life and productivity: results from the international MPN Landmark survey’, Annals of Hematology, vol. 96, no. 10, pp. 1653–1665, 2017.
• C. N. Harrison et al., ‘Hydroxyurea compared with anagrelide in high-risk essential thrombocythemia’, New England Journal of Medicine, vol. 353, no. 1, pp. 33–45, 2005.
• M. Merup et al., ‘Symptoms, symptom distress and health-related quality of life in patients with polycythaemia vera or essential thrombocythaemia during treatment with interferon-alpha’, Acta Oncologica, vol. 41, no. 1, pp. 50–55, 2002.
• R. A. Mesa et al., ‘The burden of fatigue and quality of life in myeloproliferative disorders (MPDs): An international internet-based survey of 1179 MPD patients’, Cancer, vol. 109, no. 1, pp. 68–76, 2007.
• N. Brochmann et al., ‘Anxiety and depression in patients with philadelphia-negative myeloproliferative neoplasms: A nationwide population-based survey in Denmark’, Clinical Epidemiology, vol. 11, no. 1, pp. 23–33, 2019.
• R. M. Scherber et al., ‘Comprehensively understanding fatigue in patients with myeloproliferative neoplasms’, Cancer, vol. 122, no. 3, pp. 477–485, 2016.