USAGE PROBLEMS RELATED TO TOURISM AND RECREATION ACTIVITIES IN PROTECTED AREAS OF ANTALYA: THE CASE STUDY OF KÖPRÜLÜ CANYON NATIONAL PARK

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 85 - 95, 31.12.2020

Sibel Mansuroğlu , Veysel Dağ

Öz

In this century, due to the intense use of technology, the reasons such as the rapid consumption of the elements of life activities and the unlimited needs have created the perception of endless benefit from nature. This situation caused the earth to change against the natural balance in a very short time by using the natural resources more than necessary. In order to contribute to the country's economy, protected areas should be used for tourism and recreation activities, when necessary and the right areas are selected, by carrying out appropriate planning studies, and more importantly, considering the balance of protection/use. Otherwise, the negative effects that may arise on the protected areas due to tourism and recreation may cause the original values of the area to disappear and become unusable. Köprülü Canyon National Park, which is the main material of this study, is among the most well-known and visited areas in Antalya, and it is also protected with different protection statuses such as First Degree Natural Site and Archeological Site. The aim of this study is to evaluate the effects of problems related to tourism and recreation on Köprülü Canyon National Park, which provides many activities, especially rafting activities in the region. At first, the natural and cultural characteristics of the National Park were determined through secondary resources. Afterwards, these activities were discussed by making mutual interviews with 20 people responsible for tourism companies that organize tourism and recreation activities in the field and operate in Antalya. As a result, some suggestions have been developed to ensure the protection/use balance of the area, the sustainability of tourism and recreation activities, and to transfer the natural and cultural characteristics of the area to future generations.

Anahtar Kelimeler

Protected areas, Köprülü Canyon National Park, Antalya, tourism and recreation, environmental problems

ANTALYA’DAKİ KORUNAN ALANLARDA TURİZM VE REKREASYON ETKİNLİKLERİNE BAĞLI KULLANIM SORUNLARI: KÖPRÜLÜ KANYON MİLLİ PARKI ÖRNEĞİ

Öz

İçinde yaşadığımız yüzyılda teknolojinin yoğun kullanımına bağlı olarak doğal kaynakların hızla tüketilmesi ve gereksinimlerin sınırsız olması gibi nedenler doğadan sonsuz yararlanma algısı oluşturmuştur. Bu durum doğal kaynakların gereğinden fazla kullanılarak yeryüzünün çok kısa sürede doğal dengenin aleyhine değişmesine yol açmıştır. Korunan alanların ülke ekonomisine katkı sağlama amacıyla, gerekli olduğu ve doğru alanların seçildiği durumlarda, uygun planlama çalışmaları yapılarak, daha da önemlisi koruma/kullanma dengesi gözetilerek turizm ve rekreasyon amaçlı kullanımı gerekmektedir. Aksi durumda turizm ve rekreasyona bağlı olarak korunan alanlar üzerinde ortaya çıkabilecek olumsuz etkiler, alanın özgün değerlerinin yok olmasına ve kullanılamaz duruma gelmesine yol açabilir. Bu çalışmada ele alınan Köprülü Kanyon Milli Parkı, Antalya’nın en çok bilinen ve turistlerin en fazla ziyaret ettiği alanlar arasında yer almakta olup, I. Derece Doğal Sit ve Arkeolojik Sit gibi farklı koruma statüleri ile de korunmaktadır. Bu çalışmanın amacı bölgede rafting etkinlikleri başta olmak üzere birçok aktiviteye olanak sağlayan Köprülü Kanyon Milli Parkı üzerinde turizm ve rekreasyona bağlı sorunların etkisinin değerlendirilmesidir. Bu amaçla ilk olarak Milli Parkın doğal ve kültürel özellikleri ikincil kaynaklar aracılığı ile belirlenmiştir. Ardından alanda turizm ve rekreasyon etkinlikleri düzenleyen ve Antalya’da faaliyet gösteren turizm şirketlerinden sorumlu 20 kişi ile karşılıklı görüşmeler yapılarak bu etkinlikler tartışılmıştır. Sonuçta alanın koruma/kullanma dengesinin sağlanması, turizm ve rekreasyon etkinliklerinin sürdürülebilirliği, alanın sahip olduğu doğal ve kültürel özelliklerin gelecek nesillere aktarılması yönünde bazı öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Korunan alanlar, Köprülü Kanyon Milli Parkı, Antalya, turizm ve rekreasyon, çevre sorunları

Kaynakça

• Akıllı H (2004). Ekoturizmin Sosyo Kültürel, Ekonomik, Yönetsel ve Çevresel Etkiler Bakımından İrdelenmesi: Antalya Köprülü Kanyon Milli Parkı Örneği. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), ss. 194, Antalya.
• Aksu VÖ, Kılıç C, Düzgüneş E, Araz N, Öztürk K (2017). Altındere Vadisi Milli Parkı kullanıcılarının rekreasyonel memnuniyetini etkileyen faktörlerin belirlenmesi, Orman Genel Müdürlüğü Ormancılık Araştırma Dergisi, 4(1):30- 45. DOI: https://doi.org/10.17568/ogmoad.298806
• Ayaşlıgil Y (1987). Der Köprülü Kanyon Nationalpark: seine Vegetation und ihre Beeinflussung durch den Menschen. Lehrstuhl für Landschaftsökologie, Techn. Univ. München-Weihenstephan.
• Brandt J (2011). How to measure carrying capacity in Baltic Nature Parks as a tool for managing visitor flow Baltic. Nature Tourism Conference: Policies – Products - Practices, March 21-24, Riga, Latvia.
• Burek CV, Prosser CD (2008). The History of Geoconservation: An Introduction, Geological Society London Special Publications 300(1):1-5.
• Cessford G, Muhar A (2003). Monitoring Options for Visitor Numbers in National Parks and Natural Areas, Journal of Nature Conservation 11, 240-250.
• Cole D (2004). Carrying Capacity and Visitor Management: Facts, Values and the Role of Science, Protecting Our Diverse Heritage: the Role of Parks, Protected Areas and Cultural Sites, 43-46. Çayır M (2014). Kanyon Kültür ve Dayanışma Derneği (BEŞKONDER) Başkanı Röportajı. (Son erişim tarihi: 03.09.2020). https://emlakkulisi.com/muhammet-cayir-beskonak-koprulu-kanyonunun-tanitimi-yapilmiyor/231863
• Çiçek O (2017). Köprülü Kanyon Bu Yıl 700 Bin Turist Bekliyor. (Son erişim tarihi: 03.09.2020). https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/koprulu-kanyon-bu-yil-700-bin-turist-bekliyor/864625
• Dağ V (2016). Pamukkale Özel Çevre Koruma Bölgesi'nde çevresel etkilerin değerlendirilmesi ve taşıma kapasitesinin belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Antalya.
• Dağ V, Mansuroğlu S (2017). Korunan Alanlarda Çevre Sorunlarının Değerlendirilmesi: Pamukkale Özel Çevre Koruma Bölgesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 18(2), 109-120.
• Dağ V, Mansuroğlu S (2018a). Pamukkale-Hierapolis Dünya Miras Alanı’nda Sosyal Taşıma Kapasitesi. Internatıonal West Asıa Congress Of Tourısm (Iwact’18), 27-30 September 2018. ISBN: 978-605-2292-64-8, s. 1000-1013, Van, Türkiye.
• Dağ V, Mansuroğlu S (2018b). Pamukkale/Hierapolis Dünya Miras Alanı’nda Ziyaretçi Taşıma Kapasitesinin Belirlenmesi. Mediterranean Agricultural Sciences, 31(2), 107-115. Demir C (2002). Turizm ve Rekreasyon Faaliyetlerinin Olumsuz Çevresel Etkileri: Türkiye’deki Milli Parklara Yönelik Bir Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2).
• Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (2020). Köprülü Kanyon Milli Parkı, Antalya. (Son erişim tarihi: 03.09.2020). http://koprulukanyon.tabiat.gov.tr/ Eagles PFJ, Mccool SF, Haynes CD (2002). Sustainable Tourism in Protected Areas Guidelines for Planning and Management. World Commission on Protected Areas (WCPA), Best Practice Protected Area Guidelines Series No: 8.
• Güneş G (2011). Korunan Alanların Yönetiminde Yeni Bir Yaklaşım: Katılımcı Yönetim Planları. Ekonomi Bilimleri Dergisi Cilt:3, No:1, s: 47-57.
• Güngör Ş (2016). Koruma Statülerinin Koruma-Kullanma Dengesine Etkisi: Zelve Açık Hava Müzesi (Nevşehir/Avanos). Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15(1). Güngöroğlu C, Musaoğlu N, Türkkan M, Yöntem O, Yılmaztürk A, Çayır G (2008). CBS Destekli Uzaktan Algılama Teknikleri Kullanılarak Biyotop Tiplerinin Sınıflandırılması ve Haritalanması (Köprülü Kanyon Milli Parkı Örneği), Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Teknik Bülten No:31.
• Holden A (2007). Environment and Tourism, Second Edition, Routledge Introductions to Environment Series, ISBN 10: 0–203–93762–7 (ebk).
• Karahalil U (2009). Korunan orman alanlarında amenajman planlarının düzenlenmesi (Köprülü Kanyon Milli Parkı örneği) (Doctoral dissertation, Doktora Tezi, KT Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon).
• Keleş E, Gül A, Tuğluer M, Uzun ÖF (2014). Antalya-Köprüçay Rafting Merkezinin Turizm ve Rekreasyonel Yönden Mevcut Durum Analizi. III. Uluslararası Odun Dışı Orman Ürünleri Sempozyumu 8-10 Mayıs 2014, s. 809-819, Kahramanmaraş.
• Kemer N (2009). An assessment of natural resources management conflicts in the working landscapes of Mediterranean Turkey (Türkiye): Köprülü Kanyon National Park. University of Massachusetts Amherst.
• Kocakuşak S, Yiğitbaşoğlu H (1988). “Köprülü Kanyon Milli Parkının Coğrafi Özellikleri”, A.Ü Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Ankara, Sayı:11, s. 151-156.
• Lime DW, Stankey GH (1971). Carrying Capacity: Maintaining Outdoor Recreation Quality, Recreation Symposium Proceeding, October 12-14, 174-185, New York.
• Lindberg K, Mccool S, Stankey G (1996). Rethinking Carrying Capacity, Research Notes and Reports, PII: S0160-7383 (96) 00075-8
• Maggi E, Fradella FL (2011). The Carrying Capacity of a Tourism Destination: The Case of a Coastal Italian City. (Son erişim tarihi: 03.09.2020). https://www.researchgate.net/publication/230793635_The_carrying_capacity_of_a_tourist_destination_The_case_of_a_coastal_Italian_city Mansuroğlu S (2006). Turizm gelişmelerine yerel halkın yaklaşımlarının belirlenmesi: Akseki/Antalya örneği. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(1), 35-46.
• Mansuroğlu S, Kınıklı P (2009). Alternatif Turizm Alanlarının Saptanmasında SWOT Analizi Tekniğinin Peyzaj Planlama Açısından Uygulanabilirliği. Antalya/Akseki Örneği, 1. GAP Organik Tarım Kongresi, 17-20 Kasım, ss. 574-584, Şanlıurfa.
• Özçelik H (2012). The endemic plant taxa of the Köprülü Kanyon National Park and its surroundings (Antalya-Isparta). Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 16(3), 3094-3111.
• Özçelik H (2018). Flora inventory of Köprülü Kanyon National Park (Antalya-Isparta). Turkish Journal of Forestry, 19(1): 40-50. DOI: 10.18182/tjf.338944
• Sabuncu R, Çalışkan S (2007). Akdeniz Servisi’nin (Cupressus sempervirens L.) Ekolojisi ve Silvikültürü. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 58(1), 53-72.
• Salerno F, Viviano G, Manfredi EC, Caroli P, Thakuri S, Tartari G (2013). Multiple Carrying Capacities from a Management-Oriented Perspective to Operationalize Sustainable Tourism in Protected Areas. Journal of Environmental Management, 128 (2013) 116-125.
• Simon FJG, Narangajava Y, Marqués DP (2003). Carrying Capacity in the Tourism Industry: a Case Study of Hengistbury Head. Journal of Tourism Management, 25: 275-283. Sıvalıoğlu P (2012). Milli Park Kullanıcılarının Algısal Değerlendirmesi: Marmara Bölgesi Örneği. İstanbul teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı Doktora Tezi, İstanbul.
• Tokmak C (2008). Sürdürülebilir Turizm Açısından Tasıma Kapasitesi: Topkapı Sarayı Örneği. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Türkiye Kültür Portalı (2020). Köprülü Kanyon Milli Parkı, Antalya. (Son erişim tarihi: 03.09.2020). https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/antalya/gezilecekyer/koprulu-kanyon-milli-parki
• Türkmen F, Dönmez Y (2015). Korunan Alanların Turizme Açılmasına İlişkin Yerel Halkın Görüşleri (Yenice Örneği). Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2015, 5 (2),189-204
• UNEP (1997). Guidelines for Carriyng Capacity Assessment for Tourism in Mediterranean Coastal Areas. Priority Actions Programme Regional Activity Centre, Split (Croatia).
• UNWTO (2019). United Nations World Tourism Organization. International Tourism Highlights 2019 Edition. https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 (Son erişim tarihi: 03.09.2020).
• Yılmaztürk A (2011). Türkiye'deki Korunan AlanlarınYönetim ve Planlaması: Köprülü Kanyon Milli Parkı (2007-2011). Korunan Alanlar (Planlama-Yönetim-İzleme), Editör: Gökhan Aydın. ISBN 978-605-87432-0-5
• Yiğitgüden B (2005). Turizm ve Kalkınma. Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi XVI. Sayı, Dışişleri Bakanlığı Yayınları http://www.mfa.gov.tr/turizm-ve-kalkinma.tr.mfa (Son erişim tarihi: 08.12.2014), Ankara.
• Yücel M (2010). Doğa Koruma. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü Ders Kitabı, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 265, Ders Kitapları Yayın No: A-85, 2. Baskı, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Atölyesi, Adana.