The Role of Temperament and Self-Regulation on Predicting Children's Play Behavior

Yıl 2019, Cilt: 45 Sayı: 45, 78 - 98, 03.01.2019

Atiye Adak Özdemir , Kadriye Selin Budak

Öz

This study aimed to investigate the predictive role of temperament traits and self- regulation skills of preschool children on their play behaviors. The research which was designed in accordance with the correlational survey method was conducted with 212 children who attended the preschool education institutions in the province of Denizli in the academic year of 2017-2018 and their mothers. Data of the study were collected with the Short Temperament Scale for Children-Parent Form (Yağmurlu and Sanson, 2009), Self-regulation Scale Parent Form (İvrendi and Erol, 2018) and Penn Interactive Peer Play Scale-Parent Form(Ahmetoğlu, Acar and Aral, 2016). The results of the research show that there are significant relationship between children's temperament traits, self-regulation skills and play behaviors. According to the results of standard multiple regression analysis, the reactivity subscale of the temperament is the strongest predictor of play disruption.

Anahtar Kelimeler

temperament, self regulation, play behavior, preschool, child

Mizaç ve öz-düzenlemenin çocukların oyun davranışını yordamadaki rolü

Öz

Mizaç ve Öz-düzenleme birlikte
oyunun bozulması davranışındaki değişimin %23’ünü açıklamaktadır ve araştırma
sonuçlarına göre mizaç tepkisellik alt boyutunun oyunun bozulması davranışının
en güçlü yordayıcısıdır.

Bu araştırmada okulöncesi dönem
çocuklarının mizaç özellikleri ve öz-düzenleme becerilerinin oyun davranışlarını
yordama gücünün incelenmesi amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modelinde uygun
olarak tasarlanan araştırma, 2017-2018 eğitim öğretim yılında Denizli il
merkezinde okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden 212 çocuk ve anneleri ile
yürütülmüştür. Araştırmanın verileri Kısa Mizaç ölçeği Anne Formu, 4-6 yaş
Çocuklarına Yönelik Öz-düzenleme Becerileri Anne Formu, Penn Etkileşimli Akran
Oyun Ölçeği-Ebeveyn Formu ile toplanmıştır. Araştırma sonuçları çocukların
mizaç özellikleri, öz-düzenleme becerileri ve oyun davranışları arasında
anlamlı ilişki olduğunu göstermektedir. Araştırmada mizaç ve öz-düzenlemenin
oyun davranışını (Oyun etkileşimi, oyunun bozulması, oyundan kopma) yordama
gücünü belirlemek için çoklu regresyon analizi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

öz-düzenleme, mizaç, oyun, okul öncesi

Kaynakça

• Akın-Sarı, B. (2009). Çocuk davranış listesi kısa formunun Türkçe geçerlilik-güvenilirlik çalışması ve 3-6 yaş çocuklarinda mizaci-ın etyolojisinin araştırılması.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı, Ankara.
• Akın-Sarı, B. (2018). Mizaç özellikleri ve gelişime etkileri. Türkiye Klinikleri Çocuk Psikiyatrisi Özel Dergisi. 4(1), 5-9.Aksoy, A.B., ve Tozduman Yaralı, K. (2017). Çocukların öz düzenleme becerileri ile oyun becerilerinin cinsiyete göre incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 7(2), 442-455.Alejandro, J.P., Leslie, A.M., Manley, B.C., Rivas, A.F., Wiltermood, D.M., Bainum, C.K.(2016). Preschool attendance as a predictor of self-regulation in kindergartners. Journal of psychological Research, 21(4). 222-229.Aral, N., Gürsoy, F. ve Köksal, A. (2001). Okul Öncesi Eğitimde Oyun. İstanbul: Ya-Pa.Arı, M., Yaban, H. (2016). Okulöncesi dönemdeki çocukların sosyal davranışları: mizaç ve duygu düzenlemenin rolü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 31(1), 125-141.Bates, J.E.(1986). The measurement of temperament. R. Plomin ve J. Dunn (Eds.). The study of temperament: Changes, continuities and challenges. Hillsdale, NJ: Erlbaum.Baykoç Dönmez, N. (2000). Üniversite Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümü ve Kız Meslek Lisesi Öğrencileri İçin Oyun Kitabı (1. Basım). İstanbul: Esin.Bergen, D. (2006). Reconciling play and assewsment standarts. D.P. Fromberg ve D. Bergen (Eds.). Play from Birth to twelve and beyond: contexts, perspectives, and meanings (2nd ed.). (pp. 233-240). New York: Routledge. Berk, L. E. (2013a). Bebekler ve çocuklar (Çev. Edt. N. Işıkoğlu Erdoğan) Ankara: Nobel Yayıncılık.Blair, C. (2002). School readiness: Integrating cognition and emotion in a neurobiological conceptualization of children's functioning at school entry. American Psychologist, 57(2), 111127Bodrova, E. & Leong, D. (2006). Adult Influences on Play. D.P. Fromberg ve D. Bergen (Eds.). Play from birth to twelve and beyond: contexts, perspectives, and meanings (2nd ed.). (pp. 167-172). New York: Routledge. Bodrova, E., Leong, D. J. (2008) Developing self-regulation in young children: Can we keep all the crickets in the basket? Young Children, 63 (2), pp. 56-58.Bredekamp, S. (2015). Erken çocukluk eğitiminde etkili uygulamalar (H.Z. İnan ve T. İnan Çev. Ed.). Ankara: NobelCadima, J., Enrico, M., Ferreira, T., Verschueren, K., Leal, T., Matos, P.M. (2016). Self-regulation in early childhood: the interplay between family risk, temperament and teacher–child interactions. European Journal of Developmental Psychology, 13(3), 341-366.Coplan, R. J., Wichmann, J., Lagacé-Séguin, D. G. (2001) Solitary-active play behavior: a marker variable for maladjustment in the preschool?, Journal of Research in Childhood Education, 15 (2), 164-172, DOI: 10.1080/02568540109594957 Ekinci Vural, D. (2012). Okul öncesi eğitimin ilköğretime etkisinin aile katılımı ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.Elias, C.L., Berk, L.E.(2002). Self-regulation in young children: Is there a role for sociodramatic play? Early Childhood Research Quarterly, 17(2), 216-238.Ertürk, H. G. (2013). Öğretmen çocuk etkileşiminin niteliği ile çocukların öz düzenleme becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Fındık Tanrıbuyurdu, E. (2012). Okul öncesi öz düzenleme ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Flook, L., Goldberg, S. B., Pinger, L., Davidson, R. J. (2015). Promoting prosocial behavior and self-regulatory skills in preschool children through a mindfulness-based kindness curriculum. Developmental Psychology, 51(1), 44-51.Fuhs, M. W., Farran, D. C., Nesbitt, K. T. (2013). Preschool classroom processes as predictors of children's cognitive self-regulation skills development. School Psychology Quarterly. Advance online publication. doi: 10.1037/spq0000031Glover Gagnon, S., Huelsman, T. J., Reichard, A. E., Kidder-Ashley, P., Swaim Griggs, M., Struby, J., Bollinger, J. (2014). Help me play! Parental behaviors, child temperament, and preschool peer play. J Child Fam Stud, 23, 872-884.Goldsmith, H. H., Buss, A. H., Plomin, R., Rothbart, M.K., Thomas, A., Chess, S., Hinde, R.A., McCall, R.B. (1987). Roundtable: What is temperament? four approaches. Child Development, 58, 505-529.Güçhan Özgül, S. (2017). Sorgulama temelli oyunların çocukların dünya'nın şekli ve gece-gündüz kavramlarını algılamalarına etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, AnkaraHipson, W. E., ve Seguin, D. G. (2017). Goodness of Fit Model. In book: Encyclopedia of Personality and Individual Differences, Chapter: Goodness of fit model. DOI: 10.1007/978-3-319-28099-8_757-1. 3.06.2018 tarihinde https://www.researchgate.net/publication. Adresinden erişim sağlanmıştır. Hornstein, J. (2007). Early childhood education in Sweden. New, R.S. ve Cochran, M. An International Early Childhood Education: Encyclopedia (pp. 805-807). London: Praeger. Isa, Z. M., Mat Teh, K.S., Pisal, N.A., Bakar, A. A. (2017). Children temperament and implications for preschool teachers. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 7(8), 175-182.Iverston, S. L., ve Garnstein, M. A. (2017). Applications of temperament: a review of caregiver-focused temperament-driven İnterventions. Early Education and Development. DOI: 10.1080/10409289.2017.1341805İnan Kaya, G. (2018). Oyun, gelişim ve tarihsel olarak oyunun eğitimdeki yeri. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi (UEAD), 2 (1), 66-78. Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.Keleş, S. (2014). Kültürel-tarihsel kuram bağlamında hazırlanan eğitim programının 48-60 aylık çocukların öz-düzenleme gelişimi üzerine etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Kıss, M., Fechete, G., Pop, M., Susa, G. (2014). Early childhood self-regulation in context: parental and familial environmental influences. Cognition, Brain, Behavior. An Interdisciplinary Journal, XVIII(1), 55-85.Kıyaker, S. (2017). 62-72 ay çocuklarının öz düzenleme becerisi üzerinde eğitici drama programının etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Kochanska,G., Philibert, R.A., Barry, R. A. (2009). Interplay of genes and early mother–child relationship in the development of self-regulation from toddler to preschool age. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 50(11), 1331–1338. doi:10.1111/j.1469-7610.2008.02050.xKopp, C. B. (1982). Antecedents of self regulation: A developmental perspective. Developmental Psychology, 18, 199–214.Kostelnik, M., Soderman, A. & Whiren A. (2004). Developmentally appropriate curriculum: best practices in early childhood education. New Jersey: Prentice Hall.Landreth, G., Homeyer, L. & Morrison, M. (2006). Play as the language of childrens feelings. In D.P. Fromberg & D. Bergen (Eds.) Play From Birth To Twelve and Beyond: Contexts, Perspectives, and Meanings. (2nd ed). New York: Routledge (pp. 47-62).McClowry, S. G., Rodriguez, E., & Koslowitz, R. (2008). Temperament-based intervention: Re-examining goodness-of-fit. European Journal of Developmental Science, 2, 120-135.Mermer, H. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının kişilerarası sorun çözme becerilerini geliştirmede 'Sorunlarımızı çözebiliriz oyunu'nun ve serbest oyunun etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, AnkaraMetin Aslan, Ö. (2017). 36-71 aylık çocuklar için oyun davranış ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 897-910.Montroy, J.J., Bowles, R.P., Skibbe, L.E. (2016). The effect of peers' self-regulation on preschooler's self-regulation and literacy growth. Journal of Applied Developmental Psychology, 46, 73-83. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2016.09.001.Ormanlıoğlu Uluğ, M. (2011). Niçin oyun?, Çocuğun gelişiminde ve çocuğu tanımada oyunun önemi. İstanbul: Göçebe.Önder, A., Balaban-Dağal, A., Bayındır, D. (2018). Okul öncesi dönem çocukların mizaç özellikleri ve annelerinin ebeveynlik stillerinin çocukların ego sağlamlık düzeyleri üzerindeki yordayıcı etkisi. Eğitim ve Bilim, 43(193), 79-90.Özdoğan, B. (2014). Çocuk ve oyun. Ankara: Anı Yayıncılık.Rimm-Kaufman, S. E., Curby, T. W., Grimm, K. J., Nathanson, L., Brock, L. L. (2009).The contribution of children's self-regulation and classroom quality to children's adaptive behaviors in the kindergarten classroom. Developmental Psychology, 45(4), 958-972. DOI: 10.1037/a0015861Rudasill, K. M., Rimm-Kaufman, S. E. (2009). Teacher-child relationship quality: The roles of child temperament and teacher- child interactions. Early Childhood Research Quarterly, 24, 107–120.Sevinç, M. (2004). Erken çocukluk gelişim ve eğitiminde oyun. İstanbul: Morpa.Saracho, O. N. & Spodek, B. (Eds.). (1998). Multiple perspectives on play in early childhood education. State University of New York Press, Albany.Senemoğlu, N. (2005). Gelişim, öğrenme ve öğretim. Ankara: Gazi Kitabevi.Slee, P. (1986). The relation of temperament and other factors to children's kindergarten adjustment. Child Psychiatry and Human Development, 17(2), 104-112 .Spodek, B. & Saracho, O. N. (2003). Early childhood educational play. O. N. Saracho, ve Spodek, B. (Eds.). Contemporary Perspectives on Play in Early Childhood Education (pp. 171-179). United States of America: Age Publishing Inc.Struby, J. D. (2012). Preschoolers, parents, and peers: chıld temperament and parentıng styles as predıctors of peer play. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Psikoloji Anabilim Dalı, Appalachian State University: Amerika.Thomas, A., & Chess, S. (1986). The New York Longitudinal Study: From infancy to early adulthood. In R. Plomin & J. Dunn (Eds.), The study of temperament: Changes, continuities and challenges. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. https://www.gwern.net/docs/genetics/heritable/1986-plomin-thestudyoftemperament.pdf adresinden 3 Haziran 2018 tarihinde edinilmiştir. Tutkun, C., Tezel Şahin, F., Işık Tekiner, S. (2016). Dört- beş yaş çocuklarının öz düzenleme becerilerinin incelenmesi. Pegem Atıf İndeksi, North America, İnternetten1 Haziran 2018 tarihinde <http://pegemindeks.net/index.php/Pati/article/view/9786053183563b2.028/9786053183563>. Adresinden edinilmiştir.Vohs, K. D., & Baumeister, R. F. (Eds.). (2011). Handbook of self-regulation: Research, theory, and applications. New York, London: Guilford Press. Yağmurlu, B. Sanson, A. Köymen, S.B. (2005). Ebeveynlerin ve çocuk mizacının olumlu sosyal davranış gelişimine etkileri: zihin kuramının belirleyici rolü. Türk Psikoloji Dergisi. 20(55), 1-20.Yağmurlu, B., & Sanson, A. (2009). Parenting and temperament as predictors of prosocial behavior in Australian and Turkish Australian children. Australian Journal of Psychology, 61(2), 77-88. [Available online at: http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/00049530802001338]Yoleri, S. (2014). The effects of age, gender, and temperament traits on school adjustment for preschool children. Uluslar arası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 54-66.Yoleri, S., Küçükyeşil, G. (2014). Okul öncesi dönem çocuklarının mizaç özellikleri ile dil becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 20-38.Zembat, R., Koçyiğit, S., Akgün-Yavuz, E. ve Tunçeli, H. İ. (2018). Çocukların benlik algısı, mizaç ve sosyal becerileri arasındaki ilişkiler. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(1), 548-567.Zentner, M., Bates, J. E. (2008). Child temperament: An integrative review of concepts, research programs, and measures. European Journal of Developmental Science, 2, 7-37.