Apateizm Nedir? Ne Değildir?

Yıl 2023, , 330 - 351, 30.06.2023

İsmail Şimşek

https://doi.org/10.17859/pauifd.1296518

Öz

İnsanlık tarihi aydınlanma düşüncesinden sonra deizm, pozitivizm, modernizm ve postmodernizm ile birlikte yeni bir evreye girmiştir. Bu dönem her alanda olduğu gibi dinsel alanda da birçok zihinsel değişikliğe sebep olmuştur. Özellikle 2000'li yıllara gelindiğinde din ve Tanrı konusu geçmiş dönemlere nispeten önemini kaybetmiş, herhangi bir dine inandığını söyleyenlerinin oranında azalma olmuştur. Gazeteci, yazar Rauch, The Atlantic adlı dergide Thomas Byrne Edsal’ın yapmış olduğu bir araştırmada Amerika’da kiliseye veya sinagoga hiç gitmediğini söyleyenlerin oranın 1972'den beri üç kat artarak 2000 yılında yüzde 33'e yükseldiğini belirtmektedir. Bu insanların birçoğu ateist değildir. Sadece din ve Tanrı konusuyla yakından ilgilenmeyen, onları umursamayan, bu konulara kayıtsız kalan kimselerdir. Rauch bu durumu apateizm kavramıyla ifade etmektedir. Her ne kadar dine karşı ilgisizlik çok eski dönemlerden beri var olsa da Rauch’un bu açıklamasından sonra apateizm, birçok teolog, sosyolog ve filozoflar tarafından sıkça ele alınıp değerlendirilmeye başlanmıştır. Biz de çalışmamızda apateizmin ifade ettiği anlam ve ortaya çıkış nedenlerini ele alıp değerlendireceğiz.

Anahtar Kelimeler

Din Bilimleri, Apateizm, Ateizm, Teizm, Agnostisizm

Kaynakça

• Akbaş, Muhsin. “Dini İlgisizlik Çağımızın Önemli Bir Sorunu”. 21. Yüzyılda Gençliğin İnanç Eğilimleri I. I/205-224. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2022.
• Amstrong, Karen. Tanrı Savunusu Din Aslında Nedir? çev. Şahika Tokel. İstanbul: Pegasus Yayınları, 2019.
• Bauman, Zygmunt. Siyaset Arayışı. çev. Tuncay Birkan. İstanbul: Metis Yayınları, 2000.
• Bauman, Zygmunt. The Individualized Society. USA: Polity Press, 2001.
• Beshears, Kyle. “Apatheism Engaging The Western Pantheon of Spiritual Indifference”. Churches on Mission: God’s Grace Abounding to the Nations. ed. Geoff Hartt vd. Pasadena: William Carey Library, 2017.
• Beshears, Kyle. “Athens without a Statue to the Unknown God”. Themelios 44/3 (2019), 517-529.
• Beshears, Kyle. How We Share When They Don’t Care Apatheism. Tennessee: B&H Academic, 2021.
• Borne, Étienne. Atheism. New York: Hawthorn Books, 1961.
• Budimir, Milenko. “Apatheism: The New Face of Religion?” Philosophy of Religion 45 (2008), 88-93.
• Elsöz, Ümit. “Tanrı Tanımazlığın Yeni Adı Apateizm ve Kelami Açıdan Eleştirisi”. 21. Yüzyılda Gençlik ve İnanç Eğilimleri. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2022.
• Hedberg, Trevor - Huzarevich, Jordan. “Appraising Objections to Practical Apatheism”. Philosophia 45 (2017), 257-276. https://doi.org/DOI 10.1007/s11406-016-9759-y
• Hegner, Ian Von. “Gods and Dictatorships: A Defence of Heroical Apatheism”. Science, Religion & Culture 3/1 (2016), 30-48.
• Hegner, Ian Von. “Heroical Apatheism: Mala Fide Bootstrapping Obligations”. Journal of Philosophy 39 (2018), 76-92.
• Mirza, Gözde Aynur. Yeni Dinselleşme Eğilimleri ve Maneviyat Arayışları. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, 2014. Newport, Frank. Church Leaders and Declining Religious Service Attendance. https://tinyurl.com/yy8e77dn.: Gallup, 07 Eylül 2018. https://tinyurl.com/yy8e77dn.
• Noble, Alan. Disruptive Witness: Speaking Truth in a Distracted Age. Downers Grove: InterVarsity Press, 2018.
• Norenzayan, Ara - Gervais, W.M. “The origins of religious disbelief”. Trends Cogn Sci. 17/1 (Ocak 2013), 20-27. https://doi.org/10.1016/j.tics.2012.11.006
• Preus, Anthony. Historical Dictionary of Ancient Greek Philosophy. Toronto: The Scarecrow Press, 2007.
• Rauch, Jonathan. “Let It Be”. The Atlantic (2003). https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2003/05/let-it-be/302726/
• Rotry, Richard. “Anticlericalism and Atheism”. The Future of Religion. ed. Santiago Zabala. New York: Columbia University Press, 2005.
• Stark, Rodney. Tek Gerçek Tanrı Tek Tanrıcılığın Tarihsel Sonuçları. çev. Çiğdem Özüer. İstanbul: Literatür Yayıncılık, 2005.
• Şimşek, İsmail. Ataizmden Ateizme Tanrı ve Yanılgılar. Ankara: Eski Yeni Yayınları, 2020.
• Şimşek, İsmail. Yeni Başlayanlar İçin Din Felsefesi. Ankara: Otto Yayınları, 2021.
• Taliaferro, Charles - Marty (editors), Elsa J. A Dictionary of Philosophy of Religion. Continuum, 2010. http://gen.lib.rus.ec/book/index.php?md5=79fee8367b3c56cbb16d07bb37abd058
• Tekin, Mustafa. “Postmodernizm ve Din”. Milel ve Nihal 12/2 (2015), 7-24.
• Zabala, Santiago. “A Religion Without Theists or Atheists”. The Future of Religion. ed. Santiago Zabala. New York: Columbia University Press, 2005.