Öz
Kur’an’ın muhtevasını anlamak için nüzul döneminin başından itibaren büyük çabaların sarf edildiğini görmekteyiz. Bununla ilgili olarak Kur’an’ın anlaşılması için tefsir usulünde birçok kaynak ve yöntem zikredilmektedir. Söz konusu kaynaklar arasında İsrâiliyat’ın önemli bir yere sahip olduğunu söyleyebiliriz. Genelde İslam, özelde tefsir kaynaklarını incelediğimizde, Hz. Muhammed (SAV) de dâhil olmak üzere, ilk dönemde yaşayan Müslümanlar Kur’an’ı anlama ve yorumlamada çekinmeden İsrâiliyat’a başvurmuşlardır, diyebiliriz. Onlar, İsrâiliyat’a müracaat etmenin herhangi bir olumsuz netice doğuracağı endişesine de kapılmamışlardır. Çünkü vahiy süreci içinde Kur’an, Tevrat ve İncil de mevcut olup, vahiy sürecinin bir bütünüdür. Kur’an, bu önceki vahiylerde anlatılmış olan konulara mücmel olarak hedefine ve ihtiyaca göre yer vermiştir. İşaret edilen bu konuları anlamak için Tevrat ve İncili bilmek ve onlara müracaat etmek ihtiyaç haline gelmiştir.
Asr-ı Saadet döneminden uzaklaşıldıkça İsrâiliyat’la ilgili tutum olumsuz yönde değişmiştir. Tahminen hicri IV. asırdan sonra İsrâiliyat’ın bir ıstılahî terim olarak kullanılmaya başlaması, kanaatimizce, bu dönemlerden itibaren İslam âlimleri tarafından İsrâiliyat ile tefsir arasında da artık ihtiyatlı bir mesafenin/çizginin bulunması kanaatini de oluşturmuştur. Nitekim İslam âlimlerinin İsrâiliyat’la ilgili tutumları genelde olumsuzdur. Buna rağmen belirtmek gerekir ki hemen hemen bütün müfessirler ve Kur’an’ı farklı dillere çeviren ilim erbabı öyle veya böyle İsrâiliyat’tan istifade etmişlerdir.
Biz bu çalışmamızda İsrâiliyat hakkında genel bilgi verdikten sonra ilim adamlarının İsrâiliyat’la alakalı tutumlarını tahlil etmeye çalıştık. Ayrıca İsrâiliyat’ın Kur’an’ı anlamada gerçekten bir öneme sahip olup olmadığını delilleriyle ortaya koyduk.
Bu araştırmamızın amacı İsrâiliyat’ın tefsir ilminde olmazsa olmazlardan birisi olduğunu deliller eşliğinde ortaya koymaya çalışmaktır.
Ne yazık ki son zamanlarda İsrâiliyat, lüzumsuz bir bilgi yığını olarak gözükmektedir. Hâlbuki İsrâiliyat tefsir ilminde en önemli parçalarından bir parçadır.
Bu çalışmamızda İsrâiliyat’a farklı bir açıdan bakmayı hedefledik. Ayrıca bugüne kadar ele alınmayan örnekler eşliğinde İsrâiliyat’ın önemini açıkladık.
Zamanın geçmesiyle Müslümanların İsrâiliyat’la alakalı dünya bakışı değişmiştir. İlk asırlarda İsrâiliyat’a senedi açısından olumsuz bakılırken şimdiki zamanda bilgi/muhteva açısından olumsuz bakılmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akdemir, Salih. Kur’an’a Dilbilimsel Yaklaşımlar, İstanbul: Kuramer Yayınları, 2017.
- Altıntaş, Hayrani. “Dehriyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 9/107-109. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
- Arslan, Elif. Vahiy Sürecinde HNF kökünün Semantik Açıdan İncelenmesi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2012.
- Atamov, Mursal. Rus Dilinde Yayınlanan Kur'ân-ı Kerim Çevirilerininin Çeviribilim Açısından İncelenmesi (Başarılı Bir Rusça Kur'an Çevirisinin Oluşturulmasına Katkı), Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2013.
- Aydemir, Abdullah. Tefsirde İsrailiyyat (Hicri 6. asrın başına kadar), Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1974.
- Birışık, Abdulhamit. “İsrâiliyyât” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
- Cerrahoğlu, İsmail. “Kur’an-ı Kerim ve Sâbiîler”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10. 1962.
- Cündioğlu, Dücane. Kur’ân Çevirilerinin Dünyası, İstanbul: Kapı Yayınları, 2015.
- Cündioğlu, Dücane. Kur’ân’ı Anlama’nın Anlamı Hermenötik Bir Deneyim, İstanbul: Tibyan yayınları, 1995.
- Çalışkan, İsmail. Tefsir Tarihi, Ankara: Bilay Yayınları, 2019.
- Çalışkan, İsmail. Tefsir Usulü, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2017.
- Demirci, Muhsin. Tefsir Usulü, İstanbul: İFAV Yayınları, 2015.
- Derveze, İzzet. et-Tefsiru'l-hadis, Kahire: Daru İhyai’l-Kütübi’l-Arabiy Yayınları, 1964.
- el-Buhari, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Camiʿu’ṣ-ṣaḥiḥ, Mısır: Dâru’t-Tıbaati’l-Amire, 1422/2001.
- el-Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Ziyâd. Meâni’l-kur’ân, Beyrut: Âlemül-Kütüb Yayınları, 1983.
- el-Hüvvârî, Hûd b. Muhakkem. Tefsîru kitabillâhi'l-azîz, Beyrut: Dâru'l-Garbi'l-İslâmiy Yayınları, 1990.
- el-Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd. Te’vîlâtü’l-Kur’ân, Beyrut: Risale Yayınları, 2004.
- el-Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî en-Nüket ve’l-uyûn, Beyrut: Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye.
- es-Semerkandi, Ebû'l-Leys. Bahru'l-ulum, Lübnan: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiy, 1993.
- Ethem, Mürsel vd. Kur’an ve Anlam, Ankara: Grafiker Yayınları, 2018.
- Ethem, Mürsel. Rusça Kur’an-ı Kerim Çevirileri (Tanıtımı ve Analizi), Ankara: Gece Kitaplığı Yayınevi, 2017.
- et-Taberî, Ebû Cafer Muhammed ibn Cerîr. Câmiu’l-beyân an te’vîli âyi’l-kur’ân, thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî, Kahire: Hicr Yayınları, 2001.
- ez-Zehebî, Muhammed Hüseyin. et-Tefsîr ve’l-müfessirûn, Kahire: Mus'ab bin Umeyr Yayınları, 2004.
- Firestone, Reuven. “İslam’ın Teşekkül Döneminde Yahudi Kültürü”, çev. Ertuğrul Döner & Ahmet Rıfat Geçioğlu, Marife: Dini Araştırmalar Dergisi, 14/3 (2014).
- Gesenius, Friedrich Wilhelm. Hebrew and Chaldee Lexicon to the Old Testament, Michigan: Baker Books Yayınları, 1996.
- Gökkır, Necmeddin. “Kur’an-ı kerim açısından ilahi kitapların tahrifi meselesi” İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 0/2, (Nisan 2012).
- Gündüz, Şinasi. “Kur'an'daki Sabiilerin Kimliği Üzerine Bir Tahlil ve Değerlendirme” Türkiye 1. Dinler Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, Samsun: 19 Mayıs üniversitesi ilahiyat Fakültesi yayınları, 1992.
- Gündüz, Şinasi. “Mecüsilik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 28. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
- Gündüz, Şinasi. “Sâbiîlik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 35. İstanbul: TDV Yayınları, 2008.
- Harman, Ömer Faruk. “İslam Kaynaklarına Göre Yahudilik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43/226-232. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
- Hatiboğlu, İbrahim. “İsrâiliyyât”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 23/195-199. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
- İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdu’l-Melik. es-Siratun- Nebeviyye, Kahire: Daru’l-Hadis, 1995.
- Mukâtil b. Süleymân, . et-Tefsîrü’l-kebîr, Beyrut: Müessesetü’t-Tarihi’l-Arabî Yayınları, 2002.
- İşler, Emrullah. “Çok Anlamlılık, Anlam Daralması ve Kur’an’ın Türkçe Çevirilerinde Yapılan Yanlışlar”, Kur’an ve Dil –Dil Bilim ve Hermenötik Sempozyumu, Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları 2001.
- Jeffery, Arthur. The Foreign Vocabulary of the Qur’an, Leiden: Brill Yayınları, 2007.
- Kaplan, Hasan. “Bir İnanç Aşaması Olarak Haniflik”, Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0/10. (Mart 2017).
- Klein, Ernest. A Comprehensive Etymological Dictionary of the Hebrew Language for Readers of Englısh, Kudüs: Carta Yayınları, 1987.
- Kur’an Mesajı: Meal-Tefsir, çev. Muhammed Esed, Türkçeye çev. Cahit Koytak & Ahmet Ertürk Ankara: İşaret Yayınları, 2002.
- Kur’ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir, çev. Hayrettin Karaman, Mustafa Çağrıcı, İbrahim Kâfi Dönmez, Sadrettin Gümüş, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2014.
- Kur’ân-ı Kerim Meali Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri, çev. Mustafa Öztürk, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2015.
- Kur’an-ı Kerim Meali. çev. Halil Altuntaş & Muzaffer Sahin Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2009.
- Kuzgun, Şaban. “Hanif”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 16/33-39. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
- Marulcu, Hasan Tevfik. “Enbiyâ 21/30 Bağlamında Kelâm-Belâgat İlişkisi -Ateizm ve Deizme Bir Reddiye”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2/ 321-323. (Haziran 2018).
- Medkûr, İbrahim. el-Mu’cemü’l-vecîz, Mısır:Talim ve Terbiye Bakanlığı Özel Baskı, 1994.
- Muslim, Haccâc, Ebû’l-Huseyn el-Kuşeyrî. Sahîhu Muslim, Mısır: 1374/1955.
- Ethem, Mürsel. Kur’an’da İbranice Kelimeler (Mühezzeb Bağlamında Eleştirel Bir İnceleme), Gece Kitaplığı yay Ankara 2017.
- Özdemir, Ahmet. Vahiy Sürecinde Yunus Peygamber Kıssası, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
- Öztürk, Mustafa. “Kur’an Kıssaları Bağlamında İsrâiliyyât Meselesine Farklı Bir Yaklaşım -Tefsirde İsrâiliyyât Karşıtı Söylemin Tahlil ve Tenkidi”, İslâmî İlimler Dergisi, 9/1 (2014).
- Schachter, Haim. The New Universal Hebrew English Dictionary, Tel Aviv: Yavneh Publishing House, 1962.
- Sinanoğlu, Mustafa. “İslam Kaynaklarına Göre Hıristiyanlık”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 17/364-368. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
- Söylemez, Mehmet Mahfuz. “Hz. Peygamber Döneminde Mecusiler” Hz. Muhammed ve evrensel mesajı sempozyumu, İslami İlimler Dergisi Yayınları, 2007.
- Tümer, Günay. “Büdizm”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 6/352-360. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
- Uzun, Nihat. “Sahabenin Tefsirde İsrailiyata Bakışı”, Karadeniz Teknik Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi = Journal of the Faculty of Divinity, 2/1 (2015).
- Ünsal, Ramazan. Yahudi Kutsal Kitabı, Yeni Ahit ve Kur’an-ı Kerim’de r-d-y Kökünün Artsüremli Semantik İncelemesi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2018.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 16 Ekim 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 |