ÂDİYÂT SÛRESİNİ ANLAMA VE ANLAMLANDIRMA ÜZERİNE MÜLAHAZALAR

Yıl 2021, , 174 - 191, 30.06.2021

Şemsettin Işık

https://doi.org/10.17859/pauifd.908707

Öz

Yüce Allah, Kur’ân-ı Kerîm vasıtasıyla yeryüzünde yaşayan kullarına son bir çağrı daha yapmıştır. Böylece daha önceki kitaplardan geriye kalan kısımlarda yer alan bilgilerin doğruları tasdik, hatalı kısımları tashîh edilmiş ve ihtilaflı hususlar da karara bağlanmıştır. Akabinde geçmişe dair haberlerinden alınması gereken derslere ve gelecekte karşılaşılacak problemlerden çıkış yollarına dair uyarılarda bulunulmuştur. Onun bu özelliğinden dolayı her dönemde âyetlerin anlaşılması ve onlardan hâsıl olan mesajlar eşliğinde hayatın anlamlandırılması için azami derecede gayretler sarf edilmiştir. Bu sayede, vahyin ilk muhataplardan itibaren süregelen çalışmalar neticesinde muazzam bir tefsir mirası meydana gelmiştir. Bu birikim, bir taraftan Kur’an-ı Kerim’i anlamayı kolaylaştırırken, diğer taraftan da zamanla üzerinde yeniden düşünmeye lüzum hissedilmeyen yegâne doğrular gibi anlaşılmaya başlamış ve zamanla büyük bir oranda kabul görür olmuştur. Bu da bazı ayet ve sûrelerin anlaşılması ve yorumlanmasında durağanlaşmaya ve verdiği mesajların belirli bir zaman ve olaylara hasredilip dondurulmasına yol açmıştır. Hâlbuki Kur’ân-ı Kerîm’in kıyamete kadar gelecek olan muhataplarına söyleyecek sözünün olduğu, herkes tarafından bilinen bir gerçektir. Buradan hareketle aynı şekilde Âdiyât sûresinin de düne, bugüne ve yarına söyleyecek sözü ve verecek mesajı olduğunda şüphe yoktur. Bundan dolayı geçmişte yapılan çalışmaları dikkate alıp, söz konusu sûrenin âyetlerinde yer alan orijinal yapıyı ve bağlam bütünlüğünü göz önünde tutan bir anlama ve anlamlandırma çalışmasında bulunmak ve akabinde bir meâl çalışması sunmak istedim. Bu da yapılagelen çalışmalara bir katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Meâl, Âdiyât, Atlar, Baskın

Thoughts on Understanding and Making Meaning of the Sūrat al-Ādiyāt

Öz

Almighty Allah made one more call to His servants living on earth through the Quran. Thus, the correctness of the information in the remaining parts of the previous books was confirmed, the erroneous parts were corrected and the disputed issues were resolved. Subsequently, warnings were made about the lessons that should be taken from the news about the past and the ways out of future problems. Due to this characteristic of him, maximum efforts have been made in every period to understand the verses and to make sense of life in company with the messages generated from them. In this way, as a result of the studies that have been going on since the first addressees of the revelation, an enormous legacy of interpretation has occurred. While this accumulation made it easier to understand the Quran on the one hand, on the other hand, it started to be understood as the only truths that did not need to be rethinked over time and became widely accepted over time. This caused stagnation in the understanding and interpretation of some verses and suras, and the freezing of the messages it gave to a certain time and events. However, it is a well-known fact that the Quran has a word to say to its interlocutors who will come until the Day of Judgment. In the same way, there is no doubt that the chapter of olduğundadiyât has a word to say and a message to give to the past, today and tomorrow. For this reason, I wanted to take into account the previous studies, to make a comprehension and interpretation study that takes into account the original structure and context integrity of the verses of the chapter in question, and then to present a translation study. This will make a contribution to the work done.

Anahtar Kelimeler

Tafseer, Translation, al- Ādiyāt, Horses, Attack

Kaynakça

• Abdülbakî, Muhammed Fu‘ad. Mu‘cemu’l-müfehres li elfazı’l-Kur’ani’l-Kerîm. İstanbul: el-Mektebetü’l-İslamiyyeh, 1982.
• Beydâvî, Nasuriddîn Abdullah b. Ömer. Envaru’t-tenzîl ve esraru’t-te’vîl. thk. M. Abdurrahman el-Mer’aşlî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî, h. 1418.
• Bilmen, Ömer Nasuhi. Kur’an-ı Kerim’in Türkçe Meâli Âlisi ve Tefsiri. 8 Cilt. Bilmen Yayınevi, İstanbul, 1985.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail. el-Câmiu‘l-müsnedü’s-sahîh. thk. M. Züheyr b. Nasunnasır. 9 Cilt. Dımeşk: Dâru Tavkı’n-Necât, h. 1422.
• Cora, Mustafa. “İslâmî Bireyin ve Toplumun Oluşmasında Kur’ân’ı Anlama/Yaşama Sorunu: Derûnî ve Yüzeysel Okuma”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (2020): 608.
• Cora, Mustafa. “Kur’ân Tefsirinin önemi/Kulluk ve Dini Görevle ilgisi”. Kesit Akademi Dergisi (Mart 2019): 89.
• Dervîş, Muhyiddîn. ‘Irâbü’l-Kur’âni’l-Kerîm ve beyânuhü. 8 Cilt. Dımeşk: Dâru İbn Kesîr, 7. Baskı, 1420/1999.
• Elif Efendi, Hasîrîzâde. en-Nûru’l-furkân fî şerhi lugati’l-Kur’ân - Kurân Lügati. 2 Cilt. yay. haz. M. Koç - E. Tanrıverdi. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2015.
• Esed, Muhammed. Kur’an Mesajı Meâl-Tefsir, çev. C. Koytak- A. Ertürk. İstanbul: İşaret Yayınları, 9. Baskı, 2015.
• Esfehânî, Râgıb. el-Müfredât fi garîbi’l-Kur’ân. thk. M. Halil Aytânî. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1998.
• Hicazî, Muhammed Mahmud. Tefsîru’l-vadıh. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ceyli’l-Cedîd, 10. Baskı, h. 1413.
• İbn ‘Âşûr, Muhammed Tâhir b. Muhammed b. Muhammed Tahir. et-Tahrîr ve’t-tenvîr. 30 Cilt. Tunus: ed-Dâru’t-Tûnusiyye li’n-Neşri, 1984.
• İzzet, Derveze Muhammed. et-Tefsîru’l-hadîs. 2 Cilt. Kahire: Dâru İhyai Kütübi’l-‘Arabiyyeh, h. 1383.
• Koçyiğit, Talat, Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli, Kılıç Kitabevi Yayın ve Dağıtım, Ankara, 1990.
• Kur’an-ı Hakîm ve Meâl-i Kerim, çev. Hasan Basri Çantay. İstanbul: İslam Mecmuası Hediyesi, 1984.
• Kur’an-ı Kerim Meâli Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri. çev. Mustafa Öztürk. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2014.
• Kur’an-ı Kerim Meâli. Halil Altuntaş- Muzaffer Şahin. İstanbul: DİB Yayınları, 2. Baskı, 2010.
• Kur’an-ı Kerim ve Açıklamalı Meâli. çev. Ali Akın. İstanbul: Ege Reklam Basım Sanatları San. Tic. Ltd. Şirketi, 2014.
• Kur’an-ı Kerim ve Açıklamalı Meâli. çev. Hayrettin Karaman vd. Ankara: TDV Yayınları, 2017.
• Kur’an-ı Kerim ve İzahlı Meâli (Türkçe Anlamı). Çev. Ahmed Davudoğlu. İstanbul: Çile Yayınları, 1988.
• Kur’an-ı Kerim ve Meâl-i Âlîsi. çev. A. Fikri Yavuz. İstanbul: Sönmez Neşriyat, 3. Baskı, 1977.
• Kur’ân-ı Kerim ve Yüce Meâli. çev. Süleyman Ateş. Ankara: Kılıç Kitabevi Yayın ve Dağıtım, 1977.
• Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed el. el-Câmi‘u li ahkâmi’l-Kur’an. thk. A. Berdûnî vd. 20 Cilt. Kahire: Dâru’l-Kutubi’l-Mısriyye, 2. Baskı, 1384/1964.
• Mevdudî, Ebu’l-A‘lâ. Tefhimü’l-Kur’ân, çev. Ahmet Asrar. 7 Cilt. İstanbul: Bengisu Yayınları, 1997. Mu’cemu‘l-meâni’l-câmi’-Mu‘cemu ‘Arabiyyun ‘Arabiy. Erişim 20 Mart 2021. https://www.almaany.com/ar/dict/ar-ar/%D8%AA%D9%8E%D9%87%D9%8A%D9%91%D8%A3%D8%AA%D9%90-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%8A%D8%A7%D8%AA%D9%8F/
• Mukâtil b. Süleyman, Ebu’l-Hasen. Tefsîru Mukâtil b. Süleyman. thk. A. Mahmud Şehhata. 4 Cilt. Beyrut: Dâru İhyai’t-Turas, H. 1423.
• Mustafa, İbrahim vd., Mu‘cemü’l-vasît. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1990.
• Müslim b. Haccâc. el-Müsnedü’s-Sahîh. thk. M. Fu‘ad Adulbaki. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî, (t.y.).
• Okuyan, Mehmet. Kısa Sûrelerin Tefsiri I, İstanbul: Düşün Yayıncılık, 5. Baskı, 2012.
• Razî, Fahruddîn er. Mefâtîhu’l-gayb - et-Tefsîru’l-kebîr, 32 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî, 3. Baskı, h. 1420.
• Sarı, Mevlüt. el-Mevârid Arapça -Türkçe Lügat. İstanbul Bahar Yayınları, 1984.
• Son Çağrı Kur’an. çev. Salih Akdemir. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2. Baskı, 2009.
• Suyûtî Celaleddin. Lübâbü’n-nükûl fî esbâbi’n-nuzûl. tsh: A. Adüşşafî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘Ilmiyye, (t.y.).
• Şeyhlî, Behçet Abdülvahid. Belâgatü’l-Kur’âni’l-Kerîm fi’l-ı‘câz. Amman: Mektebetü Handîs - el-Mektebetü’l-Ürdüniyyeü’l-Hâşimiyyeh, 1422/2001.
• Taberî, Muhammed b. Cerîr b. Yezîd. Câmiu‘l-beyân fî te’vîli’l-Kur’ân. thk. A. Muhammed Şâkir. 24 Cilt. Mısır Müessesetü’r-Risâleh, h. 1420/2000.
• Yazır, Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. Sad. İsmail Karaçam vd. 9 Cilt. İstanbul: Azim Yayınları, 1992.
• Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’an Meâli. çev. Bayraktar Bayraklı. İstanbul: Bayraklı Yayınları, 2007.
• Yesûî, Ebu Luvîs, Ma‘lûf. el-Müncid fi’l-lügah. Beyrut: Dâru’l-Meşrık, 1973.
• Yıldırım, Celal. İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri. İzmir: 13 Cilt. Anadolu Yayınları, (t.s).
• Yüce Kur’an ve Açıklamalı -Yorumlu Meâli. çev. Abdulkadir Şener vd. İzmir: TDV Yayınları, 2009.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kasım Carullah Mahmud b. Ömer. Keşşâf an hakaiki’t-tenzil ve ‘uyuni’l-ekavîl fi vucuhi’t-te’vil. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitabi’l-‘Arabî, h. 1407.
• Zühaylî, Vehbe b. Mustafa. et-Tefsîrü’l-münîr fi’l-‘akîdeti ve’ş-şerîati ve’l-menheci, 30 Cilt. Dımeşk: Dâru’l-Fikri’l-Muâsır, h. 1418.