Öz
Özet
İbnü’l-Vezîr (775-840) yılları arasında Yemen’de yaşamış Zeydî-Selefî bir âlimdir. Kendi dönemindeki çok değerli âlimlerden ilim tahsil eden İbnü’l-Vezîr, etrafındaki insanlar tarafından “mutlak müçtehid” olarak nitelendirilmiştir. Bu nitelendirme, bize onun ilmî seviyesi hakkında fikir vermektedir. İbnü’l-Vezîr’in hayatında pek çok kırılma noktaları olmuştur. Önce kelâm alanında temayüz eden İbnü’l-Vezîr, daha sonra hadis ilmine yönelmiştir. Bu zamanda tam bir aksiyon adamı gibi davranan İbnü’l-Vezîr, ilmini toplumdaki ihtilafları çözmek ve müslümanları bir araya getirmek için sarf etmiştir. Ancak, hayatının sonlarına doğru tasavvufa meyletmiş ve uzlete çekilmiştir. Bu makalede, hayatındaki kırılmalar da dikkate alınarak İbnü’l-Vezîr tanıtılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Acelî, Muhtâr b. Mahmud el-Mu‘tezilî, Kitabu’l-İstiksâ fî mâ Belağnâ min Kelâmi’l-Kudemâ, Kahire 1999. Demir, Osman, “Tevlîd”, DİA, İstanbul 2012, XLI/38-39. Emirdağı, Haşim, İbnü’l-Vezîr’in Hayatı, Şahsiyeti, Metodu ve Kelâmî Görüşleri, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Kayseri 2009. Habeşî, Abdullah Muhammed, Mesâdirü’l-Fikri’l-İslâmî fi’l-Yemen, Ebûzabî 200 İbnü’l-Vezîr, Ebû Abdillâh İzzüddîn Muhammed b. İbrahim b. Alî, Îsârü’l-Hak ‘ale’l-Halk fî Reddi’l-Hilâfât ‘alâ Mezâhibi’l-Hak min Usûli’t-Tevhîd, Dâru’l-Kütübi’lİlmiyye, Beyrut 1987. --------------, el-‘Avâsım ve’l-Kavâsım fi’z-Zeb ‘an Sünneti Ebi’l-Kâsım, thk ve neşr. Şuayb Arnâut, Müessesü’r-Risale, Beyrut 1994. --------------, er-Ravzü’l-Bâsim Muhtasarü’l-‘Avâsım ve’l-Kavâsım. --------------, Tercîhu Esâlîbi’l-Kur’ân ‘alâ Esâlîbi’l-Yûnân, Kahire 1948. --------------, el-‘Uzle ve Kabûlü’l-Büşrâ bi’t-Teysîr li’l-Yüsrâ, Dâru’s-Sahabeti li’t-Türâs, Tanta 1992. Kaya, Mahmut, “İmkân”, DİA, İstanbul 2000, XXII/224-225. Kehhâle, Ömer Rızâ, Mu‘cemü’l-Müellifîn: Terâcimü Musannifi’l-Kütübi’l‘Arabiyye, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 1993. Kettânî, Muhammed Abdülhay, Fihrisü’l-Fehâris ve’l-Esbât ve Mu‘cemü’lMeâ‘cîm ve’l-Meşyahât ve’l-Müselselât, thk. İhsan Abbas, Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, Beyrut 1982. Köroğlu, Burhan, “Tafra”, DİA, İstanbul 2010, XXXIX/371-372. Malatî, Zeynüddîn Abdülbâsıt b. Halil b. Şahin, Neylü’l-Emel fî Zeyli’d-Düvel, nşr. Ömer Abdüsselam Tedmürî, Mektebetü’l-Asriyye, Beyrut 2002. Makrizî, Takiyyuddîn Ahmed b. Ali b. Abdilkadir, es-Sülûk li-Marifeti Düveli’lMülûk, thk. Muhammed Abdülkâdir Atâ, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1997. Özdemir, Ahmet, İbnü’l-Vezîr el-Yemânî (ö. 840/1436) Hayatı ve Hadisçiliği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kayseri 2012. Özervarlı, M. Sait, “İbnü’l-Vezîr”, DİA, İstanbul 2000, XXI/240-241. Said b. Ahmed Efendi, Kavaidü’l-Menhec İnde İbnü’l-Vezîr el-Yemeni, Müessesetü’l-Muhtâr, Kahire 2007. Sehâvî, Ebü’l-Hayr Şemsüddîn Muhammed b. Abdirrahmân b. Muhammed, edDav’ul-Lâmî‘ li-Ehli’l-Karni’t-Tâsi‘, Beyrut trs. Şevkânî, Muhammed b. Ali, el-Bedrü’t-Tâli‘ bi-Mehâsini men Ba‘de’l-Karni’sSabi‘, thk. Muhammed Hasan Hallâk, Dâru İbn-i Kesîr, Beyrut 2006. Taşçı, Özcan, Son Mutezile Kelamcısı Takiyyüddin Necrani, Sentez Yayım ve Dağıtım Tic. San. A. Ş, Bursa 2013. Tomar, Cengiz, “Resûlîler”, DİA, İstanbul 2008, XXXV/2. Topaloğlu, Bekir, “Hudûs”, DİA, İstanbul 1998, XVIII/304-309. Yavuz, Yusuf Şevki, “Ahval”, DİA, İstanbul 1989, II/190-192. --------, “Fahreddîn er-Râzî”, DİA, İstanbul 1995, XII/93. Zirikli, Hayreddin, el-A‘lâm: Kâmûsu Terâcim, Dâru’l-İlm li’l-Malâyîn, Beyrut 19
Öz
İbnü’l-Vezîr lived in Yemen in 775-840 years. He is a Zaydi-Salafi scholar. He took lessons from invaluable scholars that they lived his era. He was qualifed unmistakeable interprenter of islamic law by people. This qualification, provides insight to us about his level in rational and commentary discipline. Numerous point of failure had beeen in his life. At first he came to the fore in kalam, later he tended to hadith. He was an actionary in this period. He feed of his scholarship to resolve the disputes in society and round up the muslims. But, he opted out to sufism in his life last time. In this essay, İbnü’l-Vezîr will be introduce taking account in his life points of failure.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Acelî, Muhtâr b. Mahmud el-Mu‘tezilî, Kitabu’l-İstiksâ fî mâ Belağnâ min Kelâmi’l-Kudemâ, Kahire 1999. Demir, Osman, “Tevlîd”, DİA, İstanbul 2012, XLI/38-39. Emirdağı, Haşim, İbnü’l-Vezîr’in Hayatı, Şahsiyeti, Metodu ve Kelâmî Görüşleri, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Kayseri 2009. Habeşî, Abdullah Muhammed, Mesâdirü’l-Fikri’l-İslâmî fi’l-Yemen, Ebûzabî 200 İbnü’l-Vezîr, Ebû Abdillâh İzzüddîn Muhammed b. İbrahim b. Alî, Îsârü’l-Hak ‘ale’l-Halk fî Reddi’l-Hilâfât ‘alâ Mezâhibi’l-Hak min Usûli’t-Tevhîd, Dâru’l-Kütübi’lİlmiyye, Beyrut 1987. --------------, el-‘Avâsım ve’l-Kavâsım fi’z-Zeb ‘an Sünneti Ebi’l-Kâsım, thk ve neşr. Şuayb Arnâut, Müessesü’r-Risale, Beyrut 1994. --------------, er-Ravzü’l-Bâsim Muhtasarü’l-‘Avâsım ve’l-Kavâsım. --------------, Tercîhu Esâlîbi’l-Kur’ân ‘alâ Esâlîbi’l-Yûnân, Kahire 1948. --------------, el-‘Uzle ve Kabûlü’l-Büşrâ bi’t-Teysîr li’l-Yüsrâ, Dâru’s-Sahabeti li’t-Türâs, Tanta 1992. Kaya, Mahmut, “İmkân”, DİA, İstanbul 2000, XXII/224-225. Kehhâle, Ömer Rızâ, Mu‘cemü’l-Müellifîn: Terâcimü Musannifi’l-Kütübi’l‘Arabiyye, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 1993. Kettânî, Muhammed Abdülhay, Fihrisü’l-Fehâris ve’l-Esbât ve Mu‘cemü’lMeâ‘cîm ve’l-Meşyahât ve’l-Müselselât, thk. İhsan Abbas, Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, Beyrut 1982. Köroğlu, Burhan, “Tafra”, DİA, İstanbul 2010, XXXIX/371-372. Malatî, Zeynüddîn Abdülbâsıt b. Halil b. Şahin, Neylü’l-Emel fî Zeyli’d-Düvel, nşr. Ömer Abdüsselam Tedmürî, Mektebetü’l-Asriyye, Beyrut 2002. Makrizî, Takiyyuddîn Ahmed b. Ali b. Abdilkadir, es-Sülûk li-Marifeti Düveli’lMülûk, thk. Muhammed Abdülkâdir Atâ, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1997. Özdemir, Ahmet, İbnü’l-Vezîr el-Yemânî (ö. 840/1436) Hayatı ve Hadisçiliği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kayseri 2012. Özervarlı, M. Sait, “İbnü’l-Vezîr”, DİA, İstanbul 2000, XXI/240-241. Said b. Ahmed Efendi, Kavaidü’l-Menhec İnde İbnü’l-Vezîr el-Yemeni, Müessesetü’l-Muhtâr, Kahire 2007. Sehâvî, Ebü’l-Hayr Şemsüddîn Muhammed b. Abdirrahmân b. Muhammed, edDav’ul-Lâmî‘ li-Ehli’l-Karni’t-Tâsi‘, Beyrut trs. Şevkânî, Muhammed b. Ali, el-Bedrü’t-Tâli‘ bi-Mehâsini men Ba‘de’l-Karni’sSabi‘, thk. Muhammed Hasan Hallâk, Dâru İbn-i Kesîr, Beyrut 2006. Taşçı, Özcan, Son Mutezile Kelamcısı Takiyyüddin Necrani, Sentez Yayım ve Dağıtım Tic. San. A. Ş, Bursa 2013. Tomar, Cengiz, “Resûlîler”, DİA, İstanbul 2008, XXXV/2. Topaloğlu, Bekir, “Hudûs”, DİA, İstanbul 1998, XVIII/304-309. Yavuz, Yusuf Şevki, “Ahval”, DİA, İstanbul 1989, II/190-192. --------, “Fahreddîn er-Râzî”, DİA, İstanbul 1995, XII/93. Zirikli, Hayreddin, el-A‘lâm: Kâmûsu Terâcim, Dâru’l-İlm li’l-Malâyîn, Beyrut 19
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 21 Ağustos 2014 |
| Gönderilme Tarihi | 21 Ağustos 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Sayı: 2 |