BAĞLAM MERKEZLİ BİR TAHLİL: FATİHA SURESİ'NİN ALTINCI VE YEDİNCİ AYETLERİ

Yıl 2015, Sayı: 4, 73 - 103, 13.03.2015

Mürsel Ethem

https://doi.org/10.17859/pauifd.39864

Cited By: 1

Öz

İnsanlığın saadetini hem bu dünyada hem de ahirette sağlamak amacını taşıyan Kur’an-ı Kerim nazil olan son ilahi kelamdır. Bundan dolayı Kur’an’ı doğru anlamak son derece önemlidir. Bu çalışmada Fatiha suresinin son iki ayeti “gramer” ve “bağlamdaki anlamı” yönüyle incelenecektir. Bu iki ayet – her ne kadar müstakil birer ayet olsa da – hem mana açısından hem de dilbilgisi açısından birbirini tamamlamaktadır. Dolayısıyla söz konusu ayetlerde verilmek istenilen mesajı doğru anlamak ve Fatiha suresindeki konu bütünlüğünü sağlamak için her iki ayetin birlikte incelenmesi gerekmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Fatiha, Hidayet, Dalalet, Bağlam, Tefsir, Meal

Kaynakça

• Abu Adel, Koran, Perevod Smisla Ayatov i İh Kratkoe Tolkovanie, 2008.
• Aday, S., Ebumenaf, D., Ahmet, A., Mubar, D., Paltöre, I. (çevirmenler), Kuran Karim, Para Mağınalık Audarma Jane Tapsir, Halife Altay Uluslararası Yardım Vakfı Yay., Almatı 2006.
• Aharon ben Shemesh, Sefer ha Sfarim Shel ha-İslam, Karni Yay., Tel Aviv 1978.
• Akdemir, Salih, Son Çağrı Kur’ân, Ankara Okulu Yay., Ankara 2009.
• Akseki, Ahmet Hamdi, Namaz Surelerinin Türkçe Terceme ve Tefsiri, (tashih: İsmail Derin), Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., 21.baskı, Ankara 2012.
• Aldemir, Halil, Fâtiha Suresi'nde Nimet Verilenler Gazaba Uğrayanlar ve Dalâlette Olanlar, Akademik Araştırma Dergisi, cilt 12, sayı 1, Samsun 2012. al-Hamidi, Asadallah, el-İtkan fî Tercümeti’l-Kur’ân, Yorty Yay., Kazan 2005.
• Altay, Halife, Kuran Karim Kazakşa Mağına Jane Tüsinigi, Kral Fahd Kur’ân-ı Kerim Basım Kompleksi, Suudi Arabistan 1991.
• Arberry, Arthur John, The Koran İnterpreted, Touchstone Yay., New York 2009.
• Asad, Muhammad, The Message of The Qur’ân, İşaret Yay., İstanbul 2014.
• Atamov, Mursal, “Rus Dilinde Yayınlanan Kuran'ı Kerim Çevirilerinin Çeviribilim açısından İncelenmesi (Başarılı Bir Rusça Kur’ân Çevirisinin Oluşturulmasına Katkı)”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), SBE, AÜİF, Ankara 2013.
• Atay, Hüseyin, Kur’ân Türkçe Çeviri, Atay ve Atay Yay., Ankara 2007.
• Ateş, Süleyman, Kur’ân-ı Kerîm ve Yüce Meali, Kılıç Kitabevi, Ankara 1980.
• Bekenkızı, Saule Kajı, Nurımbet, Askar Kajı, Kuranı Kerim, Kurannın 25, 26, 27, 28, 29, 30 Paraları Cane Fatiha Suresi, Arabşa Transkripsiyası Cane Kazakşa Mağınası, Almata 2008.
• Bekenkızı, Saule Kajı, Nurımbet, Askar Kajı, Kurannın Otuzınşı Parası, Deyir Yay., Almata 2005.
• Bilmen, Ömer Nasuhi, Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe Meali Âlisi ve Tefsiri, Bilmen Yay., İstanbul 1965.
• Boguslavskiy, Dmitriy Nikolayeviç, Koran, 4.baskı, Çağrı Yay., İstanbul 2005.
• Bünyanov, Z.M. ve Memmedeliyev, V.M., Kur’ân’ı Kerim Meali, İpek Yolu Yay., Ba- kü 2007.
• Çantay, Hasan Basri, Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm, Mürşid Çantay Yay., İstanbul 19 Doğrul, Ömer Rıza, Tanrı Buyruğu Kur’ân-ı Kerîm Tercüme ve Tefsiri, Muallim Ahmet Halit Kütüphanesi, İstanbul 1934.
• Doğrul, Ömer Rıza, Tanrı Buyruğu Kur’ân-ı Kerîm’in Tercüme ve Tefsiri, İnkılâp ve Aka Basımevi, İstanbul 1980.
• Duzal, Mırza Resul İsmailzade, Qur’ani Kerim ve Azerbaycan Diline Tercümesi, 2006.
• Dyüsenbi, Toktasın Ermaşulı, Kuran Karimnin Kazakşa Mağınası, Salık Tertibi Yay., Taraz 2009. ed-Dervîş, Muhyiddin, İ’râbü’l-Kur’âni’l-Kerîm ve Beyânüh, Dâru’l-İrşâd, Humus 19 el-Ahfeş el-Evsat, Ebü’l-Hasen Saîd b. Mes‘ade, Meâni’l-Kur’ân, thk. Hüdâ Mahmûd
• Karâa, Mektebetü'l-Hancî, Kahire 1990. el-Begavî, Ebû Muhammed Muhyissünne Hüseyin b. Mes’ûd, Me‘âlimü’t-Tenzîl, Dâru Tayyibe, Riyad 1989. el-Belhî, Ebü’l-Hasen Mukâtil b. Süleymân b. Beşîr el-Ezdî, et-Tefsîrü’l-Kebîr, Mües- sesetü’t-Târîhi’l-Arabî, Beyrut 2002. el-Beyzâvî, Nâsırüddîn Abdullâh b. Ömer b. Muhammed, Envârü’t-Tenzîl ve Esrâru't
• Te'vîl, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut 1998 el-Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Alî er-Râzî, Ahkâmü’l-Kur’ân, thk. Muhammed Sâdık
• Kamhâvî, Dâru’l-İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut 1992. el-Cevherî, Ebû Nasr İsmâîl b. Hammâd, es-Sıhâh, thk. Ahmed Abdülgafûr Attâr,
• Dâru'l-İlm li'l-Malâyîn, Beyrut 1990. el-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Alî b. Muhammed, Zâdü’l-Mesîr fî
• İlmi’t-Tefsîr, Mektebetü'l-İslâmî, Beyrut 1984. el-Endelüsî, Ebû Muhammed Abdülhak b. Gâlib, el-Muharrerü’l-Vecîz fî Fefsîri’l
• Kitâbi’l-Azîz, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut 2001. el-Ferâhidî, Halîl b. Ahmed, Kitâbü'l-Ayn Muratteben alâ Hurûfi'l-Mu'cem, Dâru'l
• Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut 2003. el-Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Ziyâd, Meâni’l-Kur’ân, Âlemül-Kütüb Yay., Beyrut 19 el-Feyyûmî, Ebü’l-Abbâs Ahmed b. Muhammed b. Alî, Misbâhu’l Münîr, Lübnan Yay., Beyrut 1987. el-Fîrûzâbâdî, Ebü’t-Tâhir Mecdüddîn Muhammed b. Ya’kûb b. Muhammed, el
• Kâmûsü’l-Muhît, Risâle Yay., Beyrut 2005. el-Hüvvârî, Hûd b. Muhakkem, Tefsîru Kitabillâhi'l-Azîz, Dâru'l-Ğarbi'l-İslâmî, Beyrut 19 el-Îcî, Ebü’l-Meâlî Muînüddîn Muhammed b. Abdirrahmân b. Muhammed, Câmiü’l
• Beyân fî Tefsîri’l-Kur’ân, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut 2004. el-Kaysî, Ebû Muhammed Mekkî b. Ebî Tâlib Hammûş b. Muhammed, el-Hidâye ilâ
• Bulûği’n-Nihâye fî İlmi Meâni’l-Kur’ân ve Tefsîrihî ve Ahkâmihî ve Cümelin min Fünûni Ulûmih, Câmiatü’ş-Şârika, BAE 2008. el-Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh, el-Câmiu li
• Ahkâmi’l-Kur’ân, Risâle Yay., Beyrut 2006. el-Mansi, Abd es-Salam ve el-Afifi, Sumeyya, Tefsiru’l Kur’ân el-Muntahab, Mısır
• Vakıflar Müdürlüğü Yay., Kahire 2000. el-Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd, Tefsîru'l-Kur'âni'l
• Azîm, Risale Yay., Beyrut 2004. el-Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî, en-Nüketü ve’l-Uyûn,
• Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut trsz. en-Nesefî, Ebü’l-Berekât Hâfızüddîn Abdullâh b. Ahmed b. Mahmûd, Medârikü’t- Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl, thk. Yûsuf Ali Büdeyvî, Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib, Beyrut 19 en-Nîsâbûrî, Ebü’l-Kâsım Mahmûd b. Ebi’l-Hasen b. el-Hüseyn, Îcâzü’l-Beyân an Meâni’l-Kur’ân, Tevbe Yay., Riyad 1997. es-Sa’lebî, Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm, el-Keşf ve’l Beyân, Dâru
• İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut 2002. es-San‘ânî, Ebû Bekr Abdürrezzâk b. Hemmâm, Tefsîru'l Kur’ân, Mektebetü'r-Rüşd, Riyad 1989. es-Semerkandî, Ebü’l-Leys İmâmü’l-hüdâ Nasr b. Muhammed b. Ahmed b. İbrâhîm,
• Bahru’l-Ulûm, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut 1993. es-Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed, ed-Dürru’l
• Mensûr fi’t-Tefsîr bi’l-Me’sûr, thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî, Merkezü’l- Buhûsi ve’d-Dirâsâti’l-Arabiyyeti’l-İslâmiyye, Kahire 2003. eş-Şevkânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Alî b. Muhammed, Fethu’l-Kadîr el-Câmi’
• Beyne Fenneyi’r-Rivâye ve’d-Dirâye min İlmi’t-Tefsîr, thk. Abdurrahman ‘Umayr, Dâru’l-Vefa, Beyrut 1994. et-Taberî, Ebû Cafer Muhammed ibn Cerîr, Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, thk.
• Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî, Hicr Yay., Kahire 2001. et-Tabersî, Ebû Alî el-Fadl b. Hasan, Mecmeu’l-Beyân fî Tefsîri’l Kur’ân, Dâru’l-Ulûm, Beyrut 2006. et-Tûsî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. el-Hasen b. Alî, et-Tibyân fî Tefsîri’l-Kur’ân, Dâru
• İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut trsz. ez-Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed el-Hârizmî, el-Keşşâf an Hakâikı Ğavâmizi’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvîl fî Vücûhi’t-Te’vîl, Mektebetü'l-Ubeykân, Riyad 1998.
• Gesenius, Friedrich Wilhelm, Hebrew and Chaldee Lexicon to the Old Testament, Ba- ker Books Yay., Michigan 1996.
• İbn Âşûr, Muhammed et-Tâhir b. Muhammed, Tefsîru't-Tahrîr ve't-Tenvîr, Dârü't- Tûnüsiyye, Tunus 1984.
• İbn Ebû Hâtim, Abdurrahmân b. Muhammed b. İdrîs er-Râzî, Tefsîru'l-Kur’ân'il-Azîm Müsneden an Rasulillâhi ve's-Sahâbeti ve't-Tâbiîn, Mektebetü Nizâr Mustafa el-Bâz, Riyad 1997.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl, Tefsîru'l-Kur’âni’l-Azîm, Müessesetü Kurtu- ba, Kahire 2000.
• İbn Şah Ahmet, Muhammet Sadık, Teshilu'l Beyan fi Tefsiri'l Kur’ân, Akademiya Poz- naniya Yay., Kazan 2009.
• İslamoğlu, Mustafa, Hayat Kitabı Kur’ân Gerekçeli Meal-Tefsir, Düşün Yay., İstanbul 20 İsmailov, Abdışşükür ve diğerleri, Iyık Kuran: Maanilerinin Kırgızça Kotormosu Me- nen, Erkam Matbaası, İstanbul 2006.
• Karaoğlu, F., Koran, Diyanet Vakfı Yay., Ankara 2012.
• Khalidi, Tarif, The Qur'an, Penguin Books Yay., New York 2009.
• Kraçkovskiy, İgnatiy Yulianoviç, Koran, 12.baskı, Feniks Yay., Rostov 2010.
• Kuliev, Elmir Rafaeloğlu, Koran, 7.baskı, Ummah Yay., Yoşkar-Ola 2009.
• Kurtnezir, Zakir, Kur’ân-ı Kerim ve İzaatlı Manası, Dolya Yay., 2007.
• Magomedov, Süleyman, Svyaşennıy Koran Perevod Smıslov i Kommentarii, Özel Bas- kı, Mahaçkale 2010.
• Mansur, Alauddin, Kur’âni Kerim Özbekçe İzohli Tarcima, Çolpon Yay., Taşkent 2001.
• Mansur, Alauddin, Kuran Karim Cana Anın Maanilerinin Kırgızça Kotormosu, Uçkun Yay., Bişkek 2005.
• Mansur, Alauddin, Kuran Karim Kazakşa Mağına Jane Tüsinigi, Almatı-Bişkek 2006.
• Nogmani, Kur’ân Tefsiri, Ankara 1996.
• Orazbay, Zaripbay Cumanoğlu, Kuran Karim Jane Onın Mağınalarının Kazakşa Au- darması men Tapsiri, Fasır-Ş Yay., Çimkent 2006.
• Oryahili, Abdullah ve Şafik, Fahrinur, Al-Koranul Karim, Milsan Yay., İstanbul 2010.
• Osmanov Magomed–Nuri Osmanoviç, Koran, 3.baskı, Dilya Yay., Moskova 2009.
• Öztürk, Mustafa, Kur’ân-ı Kerim Meali Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri, Ankara Oku- lu Yay., Ankara 2015.
• Öztürk, Yaşar Nuri, Kur’ân’ı Kerim Meali, Yeni Boyut Yay., İstanbul 2011.
• Pickthall, Muhammed Marmaduke, The Meanıng Of The Glorious Quran, Text and Explanatory Translation, Muslim World League Yay., Mekke 1977.
• Pickthall, Muhammed Marmaduke, The Quran Translated Message for Humanity, In- ternational Committe for the Support of the Final Prophet Yay., Washington 2005.
• Porohova, İman Valeriya Mihaylovna, Koran, 10.baskı, Ripol Klassik Yay., Moskova 200 Reckendorf, Hermann, Alkoran o ha-Miḳra, Lipsiya Yay., Leipzig 1857.
• Rezvan, Efim Anatol’eviç, Koran i Ego Mir, Peterburgskoe Vostokovedeniye Yay., Sankt Petersburg 2001.
• Rivlin, Joseph Joel, Al-Qur'an, Dvir Yay., Tel Aviv 1987.
• Rubin, Uri, ha Kuran, Universitat Tel Aviv, Hotsaʼa Laʼor Yay., Tel Aviv 2005.
• Sablukov, Gordiy Semyonoviç, Koran, Zakonodatelnaya Kniga Mohamedanskogo Ve- rouçeniya, 2.baskı, Kazan 1894.
• Sarwar, Hafiz Ghulam ve Absattar, Mr. Smanov, The Holy Qur’an with Kazak and Eng- lish Translations, Restu Foundation Yay., Selangor 2010.
• Schachter, Haim, The New Universal Hebrew English Dictionary, Yavneh Publishing House, Tel Aviv, 1962.
• Şen, Ercan, Cumhuriyet Dönemi Kur’ân Tercümeleri Bağlamında Bir Meâl Ve Bir Mü- tercim: Ismayıl Hakkı Baltacıoğlu (1886-1978) ve Kur’ân Çevirisi (Eleştirel Bir Yakla- şım), Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt 6, sayı 28, 2013.
• Şidfar, Betsi Yakovlevna, el-Koran, Ummah Yay., Moskova 2003.
• Şumovskiy, Teodor Adamoviç, Sveşenniy Koran, Akt Yay., Moskova 2004.
• Tursunov, Ernis, Kur’ân, Kırgızistan Yay., Bişkek 1991.
• Yavuz, A. Fikri, Kur’ân-ı Kerîm ve İzahlı Meâli Âlisi, İhlas Matbaacılık ve Dağıtım A.Ş., İstanbul 1967.
• Yazır, Elmalılı Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili, Kur’ân-ı Kerim ve Meali, (haz. Dücane Cündioğlu), Sistem Matbaacılık, İstanbul 2003.
• Yıldırım, Suat, Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meali, Işık Yay., İstanbul 2002.
• Yusuf Ali, Abdullah, The Meaning of the Holy Qur’ân, Amana Yay., 10.baskı, Mary- land 2001.
• Yüksekkaya, Gülden Sağol, Kur’ân-ı Kerim’in Kırgızca Çevirileri, Turkish Studies dergisi, cilt 9, sayı 9, Ankara 2014.
• Zeyd b. Alî b. Hüseyin, Tefsîru Garîbi’l-Kur’ân, thk. Muhammed Cevâd el-Hüseynî el- Celâlî, Dâru'l-Va'yi'l-İslâmî, Beyrut trsz. http://www.al-quran.info http://www.quran.az http://www.quran.uz