CAFERÎ FIKHINDA MUT'A NİKÂHI KONUSUNA "USÛLî" BİR BAKIŞ -ŞEYH MÜFİD’İN “ RİSÂLETÜ’L-MUT’A” VE “HULÂSATÜ’L-ÎCÂZ” İSİMLİ ESERLERİNDEKİ GEREKÇELER ÜZERİNE-

Yıl 2016, Sayı: 5, 1 - 19, 25.01.2016

Sefa Atik

https://doi.org/10.17859/pauifd.78445

Cited By: 1

Öz

Özet: Şii/Caferî mezhebinin temel uygulamalarından birisi mut’a nikâhıdır. Sünnî fakihler ile Caferî fakihleri arasındaki en temel tartışma noktalarından birisi de mut’a nikâhıdır. Caferî fıkıh usulünün oluşumunda etkili olan ilk fakih olarak Şeyh Müfîd önemli bir yere sahiptir. Şeyh Müfîd,  ele aldığımız iki risalesinde mut’a nikâhına dair gerekçeleri özetlemektedir. Hulâsatü’l-Îcâz isimli eserinde konuyu bir hadîsçi gibi ele alırken Risâletü’l-Mut’a isimli eserinde ise konuyu bir sistematiğe koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ca‘fer Sâdık, Şeyh Müfîd, Mut‛a, Ca‘ferî mezhebi

Kaynakça

• Allâme Hıllî (ö. 726/1325), Tezkiratü’l-Huffâz, (T/C), Thk. Koms, 1. Baskı, Kum 1414.
• Atalan, Mehmet, Ca‘fer-i Sâdık, TDVY, Ank. 2010.
• Cevzî, Ebû`l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Alî b. el-Cevzî (ö. 597/1200), el-Muntazam fî Târihi`l-Müluk ve'l-Ümem, XV, Dâru’l-Kütüb’il-İmiyye, Thk. Muhammed Abdülkadir Atâ-Mustafa Abdülkadir Atâ, 1. Baskı, Beyrut 1412.
• Devru’l-Akl fi’l-İctihâd, Merkezü Nun li’t-Te’lîf ve’t- Tercüme, 1. Baskı, Beyrut 2005.
• Dönmez, İ. Kâfî, “Müt’a”, DİA, XXX II, 32.
• Ebû Zehra, Muhammed (1898-1974), İslâm’da Fıkhî Mezhepler Tarihi, Çev. Abdülkadir Şener, Ayyıldız Matbaası, Ank.1968, I, 60.
• Etan Kohlberg, “Gaybet Öncesi Şîa’da İmam ve Toplum”, çev. Mazlum Uyar, Dinî Araştırmalar, Mayıs-Ağustos 2000, C.3, S.7, 253.
• …………….,“İsnâ-aşeriyye Teriminin İlk Kullanılışları” Çev. H. İbrahim Bulut, Kelâm Araştırmaları Dergisi 2: 1 2004, 102.
• Fethullâh, Ahmed, Mu ‘cemü Elfâzı’l-Fıkhı’l-Ca‘ferî, 1. Baskı, 1415.
• Güner, Ahmet, “Şiî Yüzyılında Yahut Büveyhîler Devrinde Bağdat’tan Bazı Yansımalar” “İslam Medeniyetinde Bağdat (Medînetü’s-Selâm) Uluslararası Sempozyumu”, 7-9 Kasım/2008, İstanbul.
• İbnü’l-Esîr (ö. 630/1232), el-Kâmil fi’t-Târîh, I-XII, Tsh. Muhammed Yûsuf ed- Dekkân, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1966.
• İbnü’n-Nedîm ( ö. 438/1046), Fihrist, Thk. Rızâ Teceddüt, Tahran 1391.
• Kaya Eyüp Said- Okuyucu Nail “Şevkânî” DİA, XXXVIIII, 22
• Kehhâle, Ömer Rızâ, Mu’cemü’l-Müellifîn, I-XIII, Dâru İhyâ’i-Türâsi’l-Arabî, Beyrut, trs.
• Leknevî, Ebû'l-Hasenât Abdülhay b. Abdülhalîm (ö. 1304), el-Fevâidü’l-Behiyye fî Terâcimi’l-Hanefiyye, Dâru’l-Marife, Beyrut, trs.
• Makrîzî, Takiyyüddîn Ebû’l-Abbâs Ahmed b. Alî (ö. 845/1442), el-Hitat, I-III, Dâru’s-Sâdır, Beyrut, Tab’a Cedîde, trs.
• Necâşî, Ebû’l-Abbâs Ahmed b. Alî (ö. 450/1058), Ricâlü’n-Necâşî, Thk. Seyyid Mûsâ ez-Zencânî, Müessesetü’n-Neşri’l-İslâmî, Kum 1416.
• Öğüt, Salim, “En-Nisa 24 Ayeti Hangi Konuyu Düzenlemektedir: Müt’a Nikâhını mı Yoksa Normal Nikâhı mı” Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2002/I,72
• Sezgin, Fuat, Târîhu’t-Türâsi’l-Arabî, I-III Ter: Mahmûd Fehmî Hicâzî, Muhammed b. Suud Ünv. Yay, Riyâd 1411.
• Şerîf Murtâzâ (ö. 436/1044), el-İntisâr, I, Thk. Müessesetü’n-Neşri’l-İslâmî, Kum 1415.
• Şevkânî, Muhammed Alî (ö. 1250/1834), Neylü’l-Evtâr, I-XI, thk. Ebû Muâz Târık b. Avdullâh b. Muhammed, Dâru’l-Kayyim, 1. Baskı, Riyad 1426.
• Şeyh Müfîd (ö. 413/1022), et-Tezkira bi-Usûli’l-Fıkh, Thk. Şeyh Mehdî Necef, Dâru’l-Müfid, 2. Baskı, Beyrut 1414.
• Şeyh Müfîd (ö. 413/1022), Hulâsatü’l-İcâz, Thk. Ali Ekber Zemâni Necâd, 2. Baskı, 1414.
• Şeyh Tûsî (ö. 460/1067), el-Fihrist, Thk. Cevâd el-Kayyûmî, Müessesetü’n- Neşri’l-İslâmî, Kum 1417.
• et-Teferruşî, Mustafâ b. Huseyn el-Huseynî (ö. 1015/1606), Nakdü’r-Ricâl, IV, Müessesetü Âl-i Beyt, 1. Baskı, Kum 1417.
• Tehânevî, Muhammed Alî (ö. 1158/1745), Keşşâfu İstılâhâtı’l- Funûn ve’l-Ulûm, I-II, Thk. Alî Dahrûc-Abdullah Hâlidî-Corc Zînâtî, Mektebetü Lübnân, Beyrut 1997.
• Yahyâ b. Huseyn (ö. 298/910), Kitâbu’l-Ahkâm, I-II, Thk. Ebû’l-Hasen Alî b. Ahmed b. Ebî Harîsa, 1410/1990.
• Zehebî, Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân (ö. 748/1348), Târîhu’l- İslâm XXVIII, Thk. Ömer Abdüsselâm Tedemmürî, 1. Baskı.
• Ziriklî, Hayruddîn (ö. 1410/1989), el-A’lâm, I-XV, Dâru’l-İlm, 5. Baskı, Beyrut 1980.