ESKİ İRAN’DAKİ YARI TANRI-KRAL ANLAYIŞININ Şİİ İMAMET İNANCINA ETKİSİ

Yıl 2016, Sayı: 6, 72 - 81, 30.09.2016

Fatih Topaloğlu

https://doi.org/10.17859/pauifd.29940

Cited By: 1

Öz

İnsanlığın en eski zamanlarından günümüze kadar bazı otorite sahipleri iktidarlarını güçlendirmek için yetkilerini ilahi güçlerle irtibatlandırmıştır. İmparatorlar, krallar ve şahlara atfedilen özel niteliklerle onların bazen Tanrı bazen de Yarı Tanrı olduklarına inanılmıştır. Biz bu makalemizde eski İran’daki ilahi ya da yarı ilahi kral anlayışının İranlıların Şii imamet inancına etkisi üzerinde duracağız. Öncelikle eski İran’da bu anlayışın izlerini takip edecek daha sonra imamet düşüncesi üzerindeki etkisini ele alacak ve sonuç bölümünde konuyla ilgili değerlendirmemize yer vereceğiz.

Anahtar Kelimeler

Şii, İmamet, Kral, Tanrı, İran

Kaynakça

• Abid, Seyyid Abid Ali, “Şiilerin Siyasi Düşüncesi”, çev. Yusuf Ziya Cömert, İslam Düşüncesi Tarihi, ed. M. Şerif, İnsan Yayınları, İstanbul 1990, II.
• Ahmedov, Şahin, Sasani Kültürünün Şia’nın Teşekkülündeki Rolü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara 2001.
• Ahmetoğlu, Şahin, “İslam Mezhepleri Tarihi’nde Karizmatik Liderlik Anlayışı: Hz. Ali Örneği”, Milel ve Nihal İnanç Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, Eylül-Aralık 2010, Cilt 7, Sayı 3.
• Algar, Hamid, “İran” –Kültür ve Medeniyet/Dini Kurumlar-, DİA, XXII, 409-413.
• Ammara, Muhammed, İslam Devleti, çev. Ahmet Karababa-Salih Barlak, Endülüs Yayınları, İstanbul 1991.
• Bayrakdar, Mehmet, İslam Felsefesine Giriş, TDV Yayınları, Ankara 1997.
• Bayrakdar, Mehmet, “İslam Düşüncesi: Etkilenmesi ve Etkisi”, İslamiyat Dergisi, VII/II, 21-42.
• Benli, Yusuf, Fars-Şia İlişkisi (H. II. Asır), Nehir Yayıncılık, Malatya 2006.
• Dozy, Reinhart Pieter Anne, İslam Tarihi, çev. Abdullah Cevdet, sad. Vedat Atila, Gri Yayınevi, İstanbul 2006.
• Ebu Zehra, Muhammed, İslam’da İtikadi, Siyasi ve Fıkhi Mezhepler Tarihi, çev. Sıbğatullah Kaya, Şura Yayınları, İstanbul trz.
• Esed, Muhammed, Mekke’ye Giden Yol, çev. Cahit Koytak, İnsan Yayınları, İstanbul 1984.
• Frye, Richard N., The Heritage of Persia, The World Publishing Company, Cleveland 1963.
• Günaltay, M. Şemseddin, İran Tarihi I En Eski Çağlardan İskender’in Asya Seferine Kadar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1948.
• Hakyemez, Cemil, “İmamiyye Şiasında İsmet İnancı –İlk Tezahürleri, Teşekkülü ve İtikadîleşmesi”, Marife Dergisi, Konya 2007, VII/I, 167-192.
• Heredot Tarihi, çev. Perihan Kuturman, Hürriyet Yayınları, İstanbul 1973.
• Kadiyani, Abbas, Ferheng-i Cami-i Tarih-i İran, İntişarat-ı Aron, Çap-ı Çaharrom, Tehran 1381, I.
• Kaşifu’l-Ğita, Şeyh Muhammed Huseyn Âl-i, Aslu’ş-Şia ve Usuluha, Mektebetu’l-İrfan, Dokuzuncu Baskı, Beyrut trz.
• Kuhrt, Amélie, The Ancient Near East c. 3000-330 BC, Routledge Publications, London 1995, II.
• Mansel, Arif Müfid, Eski Doğu ve Ege Tarihinin Ana Hatları, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1945.
• Meşkûr, Muhammed Cevad, Tarih-i İran-ı Zemin, İntişarat-ı İşraki, Çap-ı Sevvom, Tahran 1366/1987.
• Onat, Hasan, “İnanç Esaslarının Sistemleşmesinde Kuran’ın Rolü”, I. Kur’an Sempozyumu Tebliğler-Müzakereler, Bilgi Vakfı Yayınları, Ankara 1994.
• Petrushevsky, Ilya Pavlovich, Islam in Iran, çev. Hubert Evans, The Athlone Press, London 1985.
• Rafsancani, Haşimi-Cevad Bahuner-Seyyid Hüseyin Nasr, Cahiliye ve Günümüzde Din Gerçeği, çev. Hasan Çiftçi-Nimet Yıldırım, İhtar Yayıncılık, Erzurum trz.
• Rayyis, Ziyauddin, İslam’da Siyasi Düşünce Tarihi, çev. İbrahim Sarmış, Nehir Yayınları, İstanbul 1995.
• Tığlı, Asiye, Zerdüşt Hayatı ve Öğretisi, Beyan Yayınları, İstanbul 2004.
• Turner, Bryan S., Max Weber ve İslam –Eleştirel Bir Yaklaşım-, çev. Yasin Aktay, Vadi Yayınları, Ankara 1991.
• Vloten, Gerlof Van (1866-1903), Emevi Devrinde Arap Hâkimiyeti Şia ve Mesih Akideleri Üzerine Araştırmalar, çev. Mehmed S. Hatiboğlu, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara 1986.
• Watt, W. Montgomery, İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri, çev. Ethem Ruhi Fığlalı, Birleşik Yayıncılık, İkinci Baskı, İstanbul 1998.