Üniversite Öğrencilerinin İnanç Gelişimlerine ve Anlam Arayışlarına Yönelik Nitel Bir Çalışma

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 47 - 66, 30.06.2023

Süleyman Doğanay

https://doi.org/10.17859/pauifd.1252438

Öz

Ergenlik, bilişsel açıdan soyut düşünceye geçişin ve duygusal açıdan genelde bağımsızlığın kazanıldığı bir dönemdir. Ergenlik dönemi, dinî inanç hususunda şüphe ve sorgulama dönemi olduğu için inanç konuları gençler tarafından sıkça irdelenmektedir. Bu çalışma, James Fowler’ın bir yönüyle genel gelişim kuramlarına bir yönüyle da teolojiye dayanan bilişsel temelli inanç gelişim kuramından hareketle hazırlanmıştır. Çalışma, nitel desenli bir araştırmanın ürünüdür. Üniversite öğrencilerden bazılarıyla mülakat yapılmış, bazılarından da düşüncelerini kâğıda aktarmaları istenmiştir. Veriler fenomenolojik yöntemle analiz edilmiş ve şu sonuçlara ulaşılmıştır. Günümüz üniversite öğrencileri hedefsizlikten, ümitsizlikten, geleceğe dair plan yapamamaktan, yetişkinler tarafından baskı görmekten ve kendilerine güvenilmemesinden, anlaşılmamaktan veya yanlış anlaşılmaktan, yetişkinlerin söylem ve eylem tutarsızlığından, çevrelerinin merhamet ve adalet yoksunluğundan şikâyet etmektedir. Üniversite öğrencileri, inançla ilgili eğilimlerin zihinsel arka planında; anlam arayışı sürecinde kendilerine duygudaşlık ve sempati ile yaklaşmayan akran grubu, ebeveynler veya yetişkinlere karşı sergilenen inadına bir refleks olabileceğini, sosyokültürel alanda da bazı gençlerin dikkat çekme veya varlığını kanıtlama arzusunun yattığını söylemektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Gençlik, James Fowler, İnanç Gelişimi, Anlam Arayışı

Kaynakça

• Allport, Gordon Willard. The Individual and His Religion. London: The Macmillan Company, 1969.
• Apaydın, Halil. Din Psikolojisi Terimler Sözlüğü. İstanbul: Bilimkent Yayınları, 2016.
• Argyle, Michael. Din ve Psikoloji. çev. Hatice Büşra Gök. İstanbul: İz Yayıncılık, 2022.
• Arkonaç, Sibel Ayşen. Sosyal Psikoloji. İstanbul: Alfa Yayın, 2001.
• Armstrong, Karen. Tanrı’nın Tarihi. çev. Oktay Özel-Hamide Koyukan-Kudret Emiroğlu. İstanbul: Pegasus Yayınları, 2017.
• Atak, Hasan. “Kimlik Gelişimi ve Kimlik Biçimlenmesi: Kuramsal Bir Değerlendirme”, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 3/1 (2011), 163-213.
• Bahadır, Abdülkerim. İnsanın Anlam Arayışı ve Din: Logoterapik Bir Araştırma. İstanbul: İnsan Yayınları, 2002.
• Balcı, Ali. Sosyal Bilimlerde Araştırma: Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: PegemA Yayıncılık, 2005.
• Berger, Peter Ludwig. Dinin Sosyal Gerçekliği. çev. Ali Coşkun. İstanbul: İnsan Yayınları, 1993.
• Creswell, John Ward. Nitel Araştırma Yöntemleri-Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni-. çev.
• Mesut Bütün-Selçuk Beşir Timur. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2016.
• Eliade, Mircea. Dinin Anlam ve Fonksiyonu. çev. Mehmet Aydın. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1990.
• Erikson, Erik. Childhood and Society. New York: W.W. Norton Company, 1984.
• Fowler, James William. Stage of Faith: The Psychology of Human Development and the Quest for Meaning. San
• Francisco: Harper Collins Publisher, 1995.
• Frager, Robert. Aşktır Asıl Şarap. çev. Ömer Çolakoğlu. İstanbul: Gelenek Yayıncılık, 2012.
• Frankl, Victor Emil. Duyulmayan Anlam Çığlığı. çev. Selçuk Budak. Ankara: Edesos Yayınları, 1999.
• Frankl, Victor Emil. İnsanın Anlam Arayışı. çev. Selçuk Budak. İstanbul: Okyanus Yayıncılık, 2010.
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2013.
• Karaca, Faruk. Dinî Gelişim Teorileri. İstanbul: DEM Yayınları, 2007.
• Kayıklık, Hasan. Din Psikolojisi Bireysel Dindarlık Üzerine. Adana: Karahan Kitabevi, 2011.
• Kirkpatrick, Lee A. – Shaver, Phillip R. “Attachment Theory and Religion: Childhood Attachments, Religious Beliefs, and Conversion”. Journal For the Scientific Study of Religion. 29/3 (1990), 315-334.
• Marcia, James. “The Relational Roots of Identity”. Discussions on Ego Identity. ed. J Kroger. 34-65. England: Lawrence Erlbaum Associates, 1993.
• Mehmedoğlu, Ali Ulvi. İnanç Psikolojisine Giriş. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2013. Özışık, Sakin. “Fowler’dan Streib’a İnanç Gelişimi Teorisinin Evrimi”. Din Psikolojisi: Teori, Güncel Araştırmalar ve Yeni Eğilimler. Ed. Zeynep Sağır. 46-83. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2020.
• Peker, Hüseyin. Din Psikolojisi. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2003.
• Smith, Jonathan - Eatough, Virginia. “Interpretative Phenomenological Analysis”. Analysing Qualitative Data in Psychology. ed. E. Lyons and A. Cole. 35-50. Los Angeles: SAGE Publications, 2007.
• Wade, Carole - Tavris, Carol. Psychology. London: Harper and Row Publishing, 1990.
• Wertz, Frederick. “Phenomenological Research Methods for Counseling Psychology”. Journal of Counseling Psychology 52 (2005), 167-177.
• Yaparel, Recep. “Depresyon ve Dinî İnançlar İle Tabiatüstü Nedensel Yüklemeler Arasındaki İlişkiler”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8 (1994), 275-299.
• Yapıcı, Asım. “Fiziksel ve Sosyal Hadiselere Sebep Atfetmede Dinin Rolü”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/1 (2003), 126-165.
• Yapıcı, Asım. Din-Kimlik ve Önyargı: Biz ve Onlar. Adana: Karahan Kitabevi, 2004. Yavuz, Kerim. Günümüzde İnancın Psikolojisi. Ankara: Boğaziçi Yayınları, 2013.