Başlangıcından Bugüne Kur’ân’ın Türkçe Tefsir Ve Tercümesi

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 883 - 888, 31.12.2023

Mehmet Deri

https://doi.org/10.17859/pauifd.1384425

Öz

Kur’ân’ın Türkçe Tefsiri ve Tercümesi üzerine yapılan akademik çalışmaların sayısı son yıllarda giderek artmaktadır. Bu çalışmalardan biri de Doç. Dr. İlhami Günay’ın kaleme almış olduğu “Başlangıcından Bugüne Kur’ân’ın Türkçe Tefsir ve Tercümesi” başlıklı eseridir. Kur’ân-ı Kerim’in bütün olarak tefsiri, hicri ikinci asırdan itibaren kendi dilinde yapılmaya başlamıştır. İlk üç asırda gâyet dar hacimli olan yorum çalışmaları, dördüncü yüzyıldan itibaren genel olarak dil tahlilleri, kelam, fıkıh ve tasavvuf gibi unsurların girmesiyle hacimli tefsirler yazılmaya başlanmıştır. Arapça dilinde yazılan bazı tefsirlerin erken dönemde Farsçaya ve takiben Türkçeye tercüme edildiği bilinmektedir. Hicri dördüncü asırda Sâmânoğulları döneminde Taberî tefsirinin Türkçeye tercüme edilmesiyle bu dilde tefsir yazımı, önceleri faziletli âyet ve sûre tefsirleri öncelikli olmak üzere yaygınlık kazanmaya başlamıştır. Selçuklu ve Osmanlı medreselerinde ekseriyetle Arapça olarak yürütülen tefsir faaliyeti, konunun âlimleri tarafından halka cami dersleri şeklinde sunulmuştur. Osmanlı saraylarında padişahların katılımıyla Huzur Dersleri ismiyle tefsir müzakerelerinin Türkçe yapılması, tefsir derslerinin avamdan havasa kadar yaygınlaştığını göstermektedir.
Türkiye’deki Yazma Eserler kütüphanelerinde yer alan yüzlerce âyet/âyetler, sûre/sûreler, cüz/cüzler, nâtamam ve tamam Türkçe tefsirleri buna şahitlik etmektedir. Kur’ân’ın dünya dillerine tercümesinin en yakın komşu kültür dillerinden başlamak üzere hicri ikinci asırdan itibaren başladığı söylenebilir. Türkçe özelinde satır arası Kur’ân tercümeleri Selçuklular döneminden itibaren yapılagelmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Tefsir, Tercüme, Türkçe Tefsir, Çeviri Amaçları