ENTELEKTÜEL SERMAYENİN ÖLÇÜLMESİNDE VE RAPORLANMASINDA KULLANILAN YÖNTEMLER: TÜRKİYE BANKA SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA

Yıl 2019, Sayı: 35, 269 - 284, 26.04.2019

Yusuf Kaya , Serkan Özdemir

https://doi.org/10.30794/pausbed.396896

Öz

Entelektüel sermaye bir işletmenin
hedeflerine ulaşmasında değer yaratan, rekabet üstünlüğü sağlayan maddi olmayan
varlıkları, bilgileri ve becerileri ifade etmektedir. Bankalar ülkelerdeki
ekonomik altyapıyı ayakta tutan ve tüm işletmeler gibi kâr temelli çalışan
işletmelerdir. Günümüzde artan rekabet ortamında, bankaları pozitif
ayrıştıracak ve kârlarını maksimize edecek en önemli faktörlerden biri
entelektüel sermayeleridir. Bankalarda entelektüel sermaye yönetiminin ilk
aşaması doğru ve düzenli ölçümlemedir. İşletmelerde entelektüel sermaye ölçümü
ile ilgili birçok yöntem kullanılmaktadır. Bu çalışmada entelektüel sermayeyi
işletme bazında ölçen “Hesaplanmış Maddi Olmayan Değer Yöntemi” kullanılarak
Borsa İstanbul’a kote bankaların entelektüel sermayeleri ölçülmüş ve sektördeki
durumları açısından karşılaştırılmıştır. Uygulamaya dahil edilen 10 bankanın 2012-2013-2014-2015-2016
yılına ait hesaplamada kullanılan finansal verileri Kamuoyu Aydınlatma
Platformu(KAP)’ndan elde edilmiştir. Çalışma sonucunda bazı bankaların maddi
varlıklarının çok yüksek olmamasına rağmen, bu varlıkların iyi
değerlendirilerek, çalışan ve müşteri sermayesini çok iyi bir şekilde
yöneterek, yüksek ES değerlerine ulaştıkları gözlemlenmiştir. Özellikle Akbank
rakipleri ile karşılaştırıldığında en yüksek entelektüel sermaye değerine
ulaşan banka olarak karşımıza çıkmaktadır. Garanti ve Denizbank entelektüel
sermaye değeri bakımından Akbank’ı takip etmektedir. Sıralamaya kamu
banklarından sadece Vakıflar Bankası dördüncü sırada girebilmiştir. Bu durum
kamu banklarının entelektüel sermaye değeri bakımından, özel sermayeli
bankalarla rekabet edemediğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

ecap, bank

Kaynakça

• Abdulsalam, F., Al-Qaheri H. & Al-Khayyat, R. (2011). “The Intellectual Capital Performance of Kuwaiti Banks: An Applicatian of VAICTM Model”,iBusiness, 88-96.Arıkboğa, Ş. F. (2003). “Entelektüel Sermaye”, Derin Yayınları, İstanbul.Barathi Kamath, G. (2007). “The intellectual capital performance of the Indian banking sector”. Journal of Intellectual Capital, 8(1), 96-123.Barathi Kamath, G. (2010) “The Intellectual Capital Performance of Banking Sector in Pakistan”, Pak. J. Commer. Soc. Sci., 84-99.Bölükbaşı, Y. (2014). “Entelektüel sermayenin işletme bazında ölçülmesinde kullanılan yöntemler ve sigorta sektöründe bir araştırma”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: 36, Sayı: 1, 425-447.Cabrita, M. D. R., & Bontis, N. (2008). Intellectual capital and business performance in the Portuguese banking industry. International Journal of Technology Management, 43(1-3), 212-237.Chen, Y. (2008). “The Positive Effect of Gren Intellectual Capital on Competitive Advantages of Firms”, Journal of Business Ethics, 77, 271-286.Çalışkan, T. (2015). “Bilgi Ekonomisinde Entelektüel Sermaye: Borsa İstanbul’da Bankacılık Sektörü Uygulaması”. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(3), 121-137.Çelik, A. E., & Perçin, S. (2000). “Entelektüel sermayenin işletme bazında ölçülmesi ve değerlendirilmesi”. Muhasebe ve Denetime Bakış, 1(2), 111-118.Edvinsson, L. (1997). “Developing Intellectual Capital at Skandia. Long Range Planning”, 30(3), 366-373.Edvinsson, L. & Malone, M. S. (1997). “Intellectual Capital: Realizing Your Company’s True Value by Finding its Hidden Brainpower”, New York, Harper Collins Publications.Erkuş, A. (2006). “Entelektüel sermaye: Bir uygulama”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum. Erhan, D. U., (2003). “Entelektüel Sermaye Ölçülmesi Değerlemesi Muhasebeleştirilmesi Bir Teknoloji Şirketi Uygulaması”, ( Yayınlanmamış Doktora Tezi), Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.Ertuğrul, M., (2000). “Entelektüel Sermayenin İşletme Değeri Üzerine Etkisi ve Bir Uygulama”, (Yayınlanmamış Y.Lisans Tezi), Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.Ferrier, F. and McKenzie P. (1999). “Intellectual Capital: Managing The New Performance Drivers”, Monash University-ACER Centre For The Economics of Education and Training, Melbourne.Joshi, M., Cahill, D., & Sidhu, J. (2010). “Intellectual capital performance in the banking sector: An assessment of Australian owned banks”. Journal of Human Resource Costing & Accounting, 14(2), 151-170.Karacan, S., & Ergin, E. (2011). “Bankaların Entelektüel Sermayesi ile Finansal Performansı Arasındaki İlişki”. Business and Economics Research Journal, 2(4), 73-88.Kerimov, R. (2011). “Entelektüel sermayenin ölçülmesi, raporlanması ve işletme performansına etkisi: Örnek bir uygulama”. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.Khalique, M., Shaari, N., Abdul, J., Isa, A. H. B. M., & Samad, N. B. (2013). “Impact of intellectual capital on the organizational performance of Islamic banking sector in Malaysia”, Asian Journal of Finance & Accounting, Vol. 5, No.2, 75-83.Kurt, M. (2008). “Entelektüel Sermayenin Temel Unsurları”, Entelektüel Sermaye, Teori, Uygulama ve Yeni Perspektifler, Editörler: Rıza Aşıkoğlu, Mustafa Kurt, Kerim Özcan, Gazi Kitap Evi, Ankara, 30-44.Mavridis, D. G. (2004). “The intellectual capital performance of the Japanese banking sector”. Journal of Intellectual Capital, 5(1), 92-115.Mavridis, D. G., & Kyrmizoglou, P. (2005). Intellectual capital performance drivers in the Greek banking sector. Management Research News, 28(5), 43-62.Mention, A. L., & Bontis, N. (2013). “Intellectual capital and performance within the banking sector of Luxembourg and Belgium”. Journal of Intellectual capital, 14(2), 286-309.Nerdrum, L. & Ericson, T. (2001). “Intellectual Capital: A Human Capital Perspective”, Journal of Intellectual Capital, 2(2), 127-135.Özveren, M. & Yıldız, S. (2010). “Entelektüel Sermayenin Ölçüm Yöntemleri ve Kriterlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt:29, Sayı: .1, 275-289.Puntillo, P. (2009). “Intellectual capital and business performance. Evidence from Italian banking industry”. Electronic Journal of Corporate Finance, 4(12), 97-115.Qingrui, X. & Wang, Y. (2001). “The New Challenge for Management Managing Intellectual Capital”, IEEE, 183-188.Stewart, T. A. (1991). “Brainpower. Fortune”, 123(11), 42-60.Stewart, T. A. (2000). “Entelektüel Sermaye: Kuruluşların YeniZenginliği”, Çeviren: Nurettin Elhüseyni, İstanbul, BZD Yayıncılık.Topaloğlu, E.E. (2011). “Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi: Türk Bankacılık Sektörü Üzerine Bir Analiz”, Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.Topaloğlu, E.E. & Bayrakdaroğlu, A. (2012). “Entelektüel Sermayenin Türk Bankacılık Sektörü Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Alan Araştırması”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(41), 332-352.Yereli, A. N. & Gerşil, G. (2005). “Entelektüel Sermayeyi Ölçme ve Raporlama Yöntemleri”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 2, 17-29.Yıldız, S. (2010). “Entelektüel Sermaye Faaliyet Raporu Önerisi: Özel Sermayeli Mevduat Bankalarında Bir Araştırma”. Bankacılar Dergisi, 75, 34-50.Yıldız, S. (2011). “Entelektüel sermayenin işletme performansına etkisi: bankacılık sektöründe bir araştırma”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 11, No: 3, 11-28.https://www.tbb.org.tr/modules/banka-bilgileri/banka_Listesi.asp?tarih=30/1/2018https://www.kap.org.tr/tr/Endeksler