“PISIDIA TİPİ” OLARAK BİLİNEN DEPASLAR ÜZERİNE YENİ ÖNERİLER

Yıl 2019, Sayı: 35, 311 - 322, 26.04.2019

Umay Oğuzhanoğlu

https://doi.org/10.30794/pausbed.518923

Cited By: 1

Öz

Batı Anadolu’da Erken Tunç Çağı (ETÇ) 3 için
karakteristik seramik formlarından biri olan depasların, Güneybatı Anadolu’daki
örneklerinin bir kısmı, düz dipli, uzun gövdeli, oluk ve yiv bezemelidir. Çoğunlukla
gri renkli,  bazen çarkta üretilmiş bu
örnekler, zaman zaman “Pisidia Tipi” olarak adlandırılmıştır. Ancak ETÇ 3A için
karakteristik olan bu depas tipinin, Pisidia Bölgesi dışında bulunmuş olan
örneklerinin sayısı, Pisidia’dakilerden daha fazladır. Bu bağlamda, söz konusu grup
için “Güneybatı Anadolu Tipi” depas adlandırmasının kullanılması daha yerinde
olacaktır. Bunların üretim bölgesinin ise, Güneybatı Anadolu’da bu tip
örneklerin ele geçtiği yöreler arasında, hem Gri Seramik hem de Çömlekçi Çarkı
kullanan bir kesim olması beklenmelidir. Burada, bu depasların üretim alanı
olarak Denizli çevresi başta olmak üzere Aydın’ın doğusu ve belki Afyon’un
güneybatısı batısını kapsayan kesim öne sürülmektedir. Güneybatı Anadolu’da
daha sonraki bir evrede ortaya çıkan bodur depasların ise, “Güneybatı Anadolu
Tipi” depasların, ETÇ 3B’deki ardılı olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Erken Tunç Çağı 3, depas amphikypellon, Pisidia tipi, Güneybatı Anadolu Tipi

Kaynakça

• Akdeniz, E. (2001).”Pisidya Türünde Bir Depas Ampkhipellon”, Olba, IV, 19-26.
• Alkım, U. B. (1968). “İslahiye Bölgesi Araştırmaları ve Gedikli Höyük Kazısı (1966)”, Türk Arkeoloji Dergisi, 15/2, 39-48.
• Autenrieth, G. (1895). Homeric Dictionary for Schools and Colleges (Çev: R. P Keep), New York.
• Aykurt, A. ve Kaya, S. (2005). “İzmir Arkeoloji Müzesi Tarafından Satın Alınan Bir Grup Depas Amhikypellon”, Anadolu/Anatolia, 28, 1-12.
• Bilgen, A. N. ve Kuru, A. (2015). “A Group pf Depas Amhikypellon from Seyitömer Mound”, Anadolu/Anatolia, 41, 1-23.
• Blegen C. W. vd. (1950). Troy I, General Introduction, The First and Second Settlements, Princeton University Press, New Jersey.
• Blegen, C. W. vd. (1951). Troy. The Third, Fourth, and Fifth Settlements. Vol. II, Princeton University Press, New Jersey.
• Blegen, C. W. (1956). “The Royal Bridge” The Aegean and the Near East. Studies presented to Hetty Goldman (Ed. S. S. Weinberg), Locus Valley, New York, 32-35.
• Braidwood, R. J. ve Braidwood, L. S. (1960). Excavations in the Plain of Antioch I. The Earlier Assamblages Phases A-J, The University of Chicago Press, Chicago.
• Caskey, J. L. (1972). “Investigations in Keos II: A Conspectus of the Pottery”, Hesperia, 41, 357-401.
• Çalış-Sazcı, D. (2002). “Denizsel Troia Kültürü”, Troya, Efsane ile Gerçek Arası Bir Kente Yolculuk, (Ed. E. Işın), Yapı Kredi Yayıncılık, İstanbul, 54-65.
• Efe, T. (1986). “Patterned Reserve Slip Decoration in the Early Bronze Age of Western Anatolia”, Anatolica, XIII, 2-16.
• Efe, T. (1988). Demircihüyük. Band III, Die Keramik 2, Die Frühebronzezeitliche Keramik der Jüngeren Phasen (ab Phase H), Mainz am Rhein.
• Efe, T. (1998). “New Concepts on Tarsus-Troy Relations at the Beginning of the EB 3 Period”, XXXIV. Uluslararası Assiriyoloji Kongresi (6-10 Temmuz 1987, İstanbul), 297-304.
• Efe, T. (2007). “The Theories of the <Great Caravan Route> between Cilicia and Troy: the Early Bronze Age III Period in Inland Western Anatolia”, AJA, 57, 47-64.
• Efe T. ve Ay-Efe D. Ş. M. (2001). “Küllüoba: İç Kuzeybatı Anadolu’da Bir İlk Tunç Çağı Kenti. 1996-2000 Yılları Arasında Yapılan Kazı Çalışmalarının Genel Feğerlendirmesi”, TÜBA-AR, IV, 43-59.
• Efe, T., Ay-Efe, D.Ş.M. (2011). “Eskişehir Bölgesinin İlk Tunç Çağı’na Özgü Geriye Yatık Boyunlu Gaga Ağızlı Testileri”, Özsait Armağanı Mehmet ve Nesrin Özsait Onuruna Sunulan Makaleler (Ed. H. Şahin, E. Konyar, G. Ergin), Ege Yayınları, 177-186.
• Efe T. ve Türkteki M. (2011). “İçbatı Anadolu Bölgesi Erken Tunç Çağı Seramiği” Karşıdan Karşıya: M.Ö. 3. Bin’de Kiklad Adaları ve Batı Anadolu, (Ed. Şahoğlu V., vd.), İstanbul, 136-143.
• Erkanal, A. (1999). “1998 Panaztepe Kazıları” Kazı Sonuçları Toplantısı 21/1, 279-286.
• Eslick, C. (2009). Elmalı-Karataş V. The Early Bronze Age Pottery of Karataş: Habitation Deposits, Bryn Mawr College Archaeological Monographs.
• Ezer, S. (2014). “Kültepe Eski Tunç Çağı Tabakalarında Bulunmuş Olan Depas Türü Kaplar”, Arkeoloji Dergisi, XIX, 137-157.
• Goldman, H. (1956). Excavations at Gözlü Kule, Tarsus. From Neolithic through the Bronze Age, Vol I&II, Princeton.
• Hüryılmaz, H. (1995). “Uşak Arkeoloji Müzesinden Bir Grup <Depas Amhikypellon>”, In Memoriam İ. Metin Akyurt Bahattin Devam Anı Kitabı. Eski Yakındoğu Kültürleri Üzerine İncelemeler, (Ed. A. Erkanal, H. Erkanal, H. Hüryılmaz, T. Ökse, N. Çınardalı, S. Günel, H. Tekin, B. Uysal, D. Yalçıklı), Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 177-188.
• Hüryılmaz, H. (2001). “Burdur Arkeoloji Müzesi‟nden Bir Grup Depas”, Anadolu Medeniyetleri Müzesi 2000 Yıllığı, 342- 359.
• Joukowsky, M. S. (1986). Prehistoric Aphrodisias: An Account of the Excavations and Artifact Studies, Providence.
• Kadish, B. (1969). “Excavations of Prehistoric Remains at Aphrodisias, 1967”, American Journal of Archaeology, 73, 49- 65.
• Lloyd S. ve Mellaart J. (1962). Beycesultan Vol. I. The Calcholithic and Early Bronze Age Levels, British Institute of Archaeology at Ankara, London.
• Mellink, M. J. (1968). “Archaeology in Asia Minor”, American Journal of Archaeology, 72, 125-147.
• Mellink, M. J. (1992). “Anatolian Chronology”, Chronologies in Old World Archaeology, (Ed. R. W. Ehrich), Chicago, 207-220.
• Mellink, M. J. (1993). The Anatolian South Coast in the Early Bronze Age: The Cilician Perspective. Between the Rivers and Over the Mountains. Archaeologica Anatolica e Mesopotamica Alba Palmieri Dedicata, (Ed. Frangipane, M., Hauptmann, H., Liverani, M., Mathhiae, P. and M. Mellink) Rome: Dipartimento di Scienze Storiche Archeologiche e Antropologiche dell"Antichita, Universita di Roma "La Sapienza", 495-508.
• Oğuzhanoğlu, U. (2008). Panaztepe Seramik Verileri Işığında Erken Tunç Çağı ve Orta Tunç Çağı’na Geçiş, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Oğuzhanoğlu-Akay, U. (2015). Laodikeia-Kandilkırı Verileri Işığında Güneybatı Anadolu’da Erken Tunç Çağı 2 ve 3, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Oğuzhanoğlu, U. (Baskıda). “A Lead Seal trom the Laodikeia-Kandilkırı Excavations and an Overall Assessment of Seal Use in South-Western Anatolia Durıng the Early Bronze Age”, Oxford Journal of Archaeology, 38 (1).
• Özsait, M. (2000). “1998 Yılı Harmanören (Göndürlü Höyük) Mezarlık Kazısı”, Kazı Sonuçları Toplantısı, 21/1, 371-380.
• Özsait, M. (2002). “1999-2000 Yılları Harmanören (Göndürle Höyük) Mezarlık Kazısı”, Kazı Sonuçları Toplantısı, 23/1, 371-380.
• Rutter, J. (1979). Ceramic Change in the Aegean Early Bronze Age. The Kastri Group, Lefkandi I, and Lerna IV, A Theory concerning the Origin of Early Helladic III Ceramics, UCLA Institute of Archaeology occasional papers 5, Los Angeles.
• Sarı, D. (2011). İlk Tunç Çağı ve Orta Tunç Çağı’nda Batı Anadolu’nun Kültürel ve Siyasal Gelişimi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sevin, V. (2007). Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası I, 2. Baskı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Schachner, Ş. ve Schachner, A. (1995). “Ürgüp ve Nevşehir Müzelerindeki <Depas Amphikypellon> ve <Tankart> Tipli Kaplar ve Düşündürdükleri”, In Memoriam İ. Metin Akyurt Bahattin Devam Anı Kitabı. Eski Yakındoğu Kültürleri Üzerine İncelemeler, (Ed. A. Erkanal, H. Erkanal, H. Hüryılmaz, T. Ökse, N. Çınardalı, S. Günel, H. Tekin, B. Uysal, D. Yalçıklı), Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 307-316.
• Schliemann, H. (1875). Troy and Its Remains; A Narrative of Researches and DiscoveriesMade on the Site of Ilium, and in the Trojan Plain, London.
• Spanos, P. Z. (1972). Untersuchung über den bei Homer “depas amphikypellon” genannten Gefäßtypus, Istanbuler Mitteilungen; Beiheft 6, Verlag Ernst Wasmuth, Tubingen.
• Şahoğlu, V. (2002). Liman Tepe Erken Tunç Çağı Seramiğinin Ege Arkeolojisindeki Yeri ve Önemi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Şahoğlu, V. (2004). “Interregional Contacts Around the Aegean During the Early Bronze Age: Nev Evidence from the Izmir Region”, Anadolu/Anatolia, 27, 97-124.
• Şahoğlu, V. (2005). “The Anatolian Trade Network and the Izmir Region during the Early Bronze Age”, Oxford Journal of Archaeology, 24(4), 339-360.
• Şahoğlu, V. (2014). “The depas and Tankard Vessels”, ARCANE Interregional, Vol. I: Ceramics, (Ed. Lebeau M.), Brepols, 289-311.
• Şahoğlu, V. ve Sotirakopoulou, P. (2011). Karşıdan Karşıya. MÖ 3. Binde Kiklad Adaları ve Batı Anadolu. Mas Matbaacılık. İstanbul.
• Topbaş A., vd. (1998). “Salvage Excavations of teh Afyon Archaeological Museum, Part 2: The Settlement of Karaoğlan Mevkii and the Early Bronze Age Cemetery of Kaklık Mevkii”, Anatolia Antiqua, VI, 21-94.Tül, Ş. (1986). “Prehistoric Settlements on the Meander Plain”, Prehistoric Aphrodisias: an Account of the Excavations and Artifact Studies, (M. S. Joukowsky), Brown University, Joukowsky Institute for Archaeology & the Ancient World, Providence, 713-724.
• Umurtak, G., ve Duru, R. (2014). “Hacılar Büyük Höyük Kazıları 2013”, Arkeoloji ve Sanat, 145, 1-20.
• Yaylalı S. ve Akdeniz E. (2002). “Aphrodisias Müzesi’ndeki Karahisar Buluntuları”, Olba, VI, 1-40.
• Yılmaz, D. (2009). M.Ö. III. Binde Batı ve Orta Anadolu Kültürel İlişkileri, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, D. (2010). “Erken Tunç Çağı’nda Batı ve Orta Anadolu Kültürel İlişkileri Işığında Depas ve Tankard Türü Kaplar”, Anadolu/Anatolia, 36, 45-64.