YOKSULLUK VE EKONOMİK GÖSTERGELER ARASINDAKİ İLİŞKİ: MENA BÖLGESİ ANALİZİ

Yıl 2019, Sayı: 36, 291 - 310, 22.07.2019

Nurgül Evcim , Sevcan Güneş , Hacer Simay Karaalp Orhan

https://doi.org/10.30794/pausbed.518745

Cited By: 8

Öz

MENA (Orta
Doğu ve Kuzey Afrika), ekonomik mirasın çeşitli aşamalarında ve doğal
kaynakların muazzam çeşitliliği ile ortak bir mirasa sahip ülkeleri içeren
ekonomik olarak farklı bir bölgedir. Bu bağlamda, bu bölgedeki ülkeler geniş
bir zenginlik ve yoksulluk göstergelerine sahiptir. Bölge, eşitsizlikte ve
cinsiyet ayrımcılığında da istikrarlı bir artış yaşamaktadır. Finansal ekonomik
kriz ve siyasi kargaşa, ülkelerin savunmasızlığını artıracak, yoksulluğu ve
eşitsizlikleri derinleştirecek ve aynı zamanda sosyal koruma mekanizmalarına
baskı oluşturacaktır. Çalışmanın amacı MENA (Orta Doğu ve Kuzey Afrika)
bölgesinde kalkınmayı engelleyen yoksulluk sorunu ve belirleyici faktörlerini
incelemektir. Bu nedenle çalışmada seçilmiş MENA (Orta Doğu ve Kuzey Afrika)
ülkelerinde ve Türkiye'de yoksulluğun belirleyicileri 1990-2013 dönemleri için
incelenmiştir. Sosyo-ekonomik ve toplumsal cinsiyet eşitsizlik göstergelerinin
yoksulluk üzerindeki etkisini araştırmak için bir panel veri modeli
kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre kalkınma, kişi
başına düşen gelir, kadının işgücüne katılımı, eğitime katılım, kentleşme, sanayileşme
ve ihracat artışları ülkelerin yoksulluk oranlarında azaltıcı etkiler ortaya
koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, Yoksulluğun Belirleyicileri, MENA Bölgesi, Ekonomik Göstergeler, Panel Veri Analizi

Kaynakça

• Achia, T., Wangombe, A. ve Khadioli, N. (2010). “A Logistic Regression Model to Identify Key Determinants of Poverty Using Demographic and Health Survey Data”, European Journal of Social Sciences, 13/1, 38-45.
• Adeyemi, S. L., Ijaiya, G. T. ve Raheem, U. A. (2009). “Determinants of Poverty in Sub-Saharan Africa”, African Research Review, 3/2.
• Akbay, O. S. (2013). “Türkiyenin Ortadoğu ile Ekonomik İlişkileri”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, 87-101.
• Amjad, R. ve Kemal, A. R. (1997). “Macroeconomic Policies and Their Impact on Poverty Alleviation in Pakistan” The Pakistan Development Review, 36/1, 39-68.
• Asen, R. (2002). Visions of Poverty: Welfare Policy and Political Imagination, Michigan State University Press, East Lansing, Michigan.
• Bradshaw, T. K. (2007). “Theories of Poverty and Anti-Poverty Programs in Community Development”, Community Development, 38/1, 7-25.
• Cafri, R. (2009). Adana İlinde Yoksulluğun Analizi: Sınırlı Bağımlı Değişkenli Modellerle Bir İnceleme, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Chan T., M. (2006). “Economic and Non-economic Determinants of Poverty in Developing Countries: Competing Theories and Empirical Evidence”, Canadian Journal of Development Studies, 27/3, 267-285.
• Dal, S. (2013). Türkiye’de Hanehalkı Yoksulluğunu Belirleyen Etmenler, (Basılmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Datt, G. ve Jolliffe, D. (1999). “Determinants of Poverty in Egypt 1997”, FCND Discussion Paper No. 75.
• Dumanlı, R. (1995). “Yoksulluk Kavramı, Ölçülmesi ve Gelir Dağılımı İlişkileri”, Yeni Türkiye Dergisi, 1/6.
• Fahed, A. C., El-Hage-Sleiman, A. K., Farhat, T. I. ve Nemer, G. M. (2012). “Diet, Genetics, and Disease: A Focus on the Middle East and North Africa Region” Journal of Nutrition and Metabolism, 1-19.
• Forgha, N. G. (2006). “Econometric Model of Poverty in Cameroon: A System Estimation Approach”, International Review of Business Research Papers, 2/2, 30-46.
• Fosu, A. K. (2010). “Inequality, income, and poverty: comparative global evidence”, Social Science Quarterly, 91/5, 1432-46.
• Goldsmith, W. W. ve Blakely E. J. (1992). Separate Societies: Poverty and Inequality in U.S. Cities, Temple University Press, Philadelphi.
• Istizada (2018). MENA Region Countries List 2018. http://istizada.com/mena-region/ (Erişim Tarihi: 20.03.2018)
• Jamal, H. (2006). “Does Inequality Matter for Poverty Reduction? Evidence from Pakistan’s Poverty Trends”, The Pakistan Development Review, 45/3, 439-459.
• Jennings, J. (1999). Persistent Poverty in the United States: Review of Theories and Explanations, in Louis Kushnick, ve James Jennings (eds), A New Introduction to Poverty: The Role of Race, Power, and Politics , New York University Press, New York.
• Kabaş, T. (2009). Gelişmekte Olan Ülkelerde Yoksulluğun Nedenleri ve Yoksullukla Mücadele Yolları, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Adana.
• Kızılgöl, Ö. A. ve Demir, Ç. (2010). “Türkiye’de Yoksulluğun Boyutuna İlişkin Ekonometrik Analizler”, İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 1/1, 21-32.
• Kushnick, L. ve Jennings, J. (1999). A New Introduction to Poverty: The Role of Race, Power and Wealth, New York University Press, New York.
• Lanjouw, P. ve Ravallion, M. (1995). “Poverty and Household Size”, Economic Journal, 105/433, 1415-1434.
• Lewis, O. (1966). La Vida: a Puerto Rican Family in the Culture of Poverty, Random House, New York.
• Lipton, M. ve Ravallion, M. (1995). “Poverty and Policy”, in Jere Behrman and T.N. Srinivasan (eds) Handbook of Development Economics Volume 3, North, Holland, Amsterdam.
• Makdisi, S., Fattah, Z. ve Limam, I. (2000). Determinants of Growth in MENA Countries. World Bank: Global Development Network.
• Mckee, M., Keulertz, M., Habibi, N. Mulligan, M. ve Woertz, E. (2017). “Demographic and Economic Material Factors in the MENA Region”, MENARA Working Papers 3, 1-42.
• Metin, M. ve İspiroğlu, F. (2017). “Türkiye’ Nin Mena Ülkeleri İle Dış Ticareti: Bir Makroekonomik Değerlendirme”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7/1, 23-38.
• Mingione, E. (1996). “Urban Poverty in the Advanced Industrial World: Concepts, Analysis and Debates”, Urban Poverty and Underclass: A Reader, Ed: E. Mingione, Blackwell, Oxford.
• Mulok, D., Kogid, M., Asid, R. ve Lily, J. (2012). “Is economic growth sufficient for poverty alleviation? Empirical evidence from Malaysia”, Cuadernos de economía, 35, 26-32.
• Osinubi, T. S. (2005). “Macroeconometric Analysis of Growth Unemployment and Poverty in Nigeria”, Pakistan Economic and Social Review, 43/2, 249-269.
• O’sullivan, A., Rey, M. E. ve Mendez, J. G. (2011). Opportunities and Challanges in MENA Region (http://www.oecd.org/mena/49036903.pdf) (Erişim Tarihi: 14.03.2018).
• Rank, M. R. (2004). One Nation, Underprivileged, Oxford University Press, Oxford.
• Rodgers, H. R. (2000). American Poverty in a New Era of Reform. Armonk, New York: M. E. Sharp.
• Rupasingha, A. ve Goetz, S. J. (2007). “Social and Political Forces as Determinants of Poverty: A Spatial Analysis”, The Journal of Socio-Economics, 36, 650-671.
• Sekhampu, T. J. (2012). “Poverty in a South African township: The case of Kwakwatsi”, African Journal of Business Management, 6(33), 9504-9509.
• Sen, A. (1999). Development As Freedom, Anchor, New York.
• Thorbecke, E. (2013). “The interrelationship linking growth, inequality and poverty in Sub-Saharan Africa”, Journal of African Economies, 22/1, i15–i48.
• Üzümcü, A. ve Korkat, M. (2014). “Türkiye’de Gelir Dağılımı Adaletsizliği ve Yoksullukla Mücadelede Sosyal Yardımların Gelişimi (2003-2012)”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5/8, 135-166.
• Zaman, K., Rashid, K., Khan, M. M. ve Ahmad, M. (2011). “Panel Data Analysis of Growth, Inequality and Poverty: Evidence from SAARC Countries”, Journal of Yaşar University, 21/6, 3523-3537.