STALİN DÖNEMİNDE SOVYET DIŞ POLİTİKASI İDEOLOJİDEN SAPTI MI?

Yıl 2019, Sayı: 36, 371 - 382, 22.07.2019

Umut Bekcan

https://doi.org/10.30794/pausbed.540507

Öz

 

Sovyetler Birliği’nin
ideolojisi Marksizm-Leninizmdi. İdeoloji, devrimin lideri Vladimir Lenin’in
Marksizm temelinde ortaya koyduğu ilkelerden oluşuyordu. Enternasyonalist bir
bakış açısına sahipti, bütün ülkelerde işçi sınıfının iktidarı ele geçirmesini
amaçlıyordu. 7 Kasım 1917’de gerçekleşen Sovyet Devrimi dünya devriminin
başlangıcı olarak görüldü. Devrimden
sonra bir “dış politika ortamı” beklenmiyordu ya da tercih edilmiyordu. Ama
devrim tek ülkeyle sınırlanınca Bolşevikler reel politikayla karşı karşıya
kaldılar. Dış politika ortamı bir başka deyişle sosyalist olmayan burjuva
devletlerinin hakim olduğu dünya önlerinde duruyordu.

Bu çalışma, Sovyet devletinin/Sovyet işçi sınıfının çıkarının
dünya devrimi perspektifine üstün gelip gelmediği konusu üzerine odaklanmıştır.
Sovyet politikaları, dünya devrimi perspektifine ve mücadelesine katkı
sağlamaları ya da bu anlayıştan uzaklaşmaları temelinde değerlendirilmiştir. Bu
bağlamda çalışmanın temel sorunsalı şudur: Stalin döneminde Sovyetler Birliği
dünya devrimi perspektifi ve mücadelesinden uzaklaşmıştır ama bu Marksist-Leninist ideolojiden
sapıldığı manasına gelmemektedir. 

Anahtar Kelimeler

Sovyetler Birliği, Marksizm-Leninizm, Stalin, Tek ülkede sosyalizm/Dünya devrimi, Faşizm

WAS SOVIET FOREIGN POLİCY DEVIATED FROM THE IDEOLOGY IN THE STALIN ERA?

Öz

Abstract

The ideology of the Soviet Union was Marxism-Leninism. It
consisted of the principles based on Marxism which were introduced by Vladimir
Lenin, the leader of the revolution. Marxism-Leninism had  an internationalist perspective and it was aiming
for the working class to seize power in all countries. The Soviet Revolution,
which occured on November 7, 1917, was estimated as the beginning of the world
revolution. After the revolution, a foreign policy environment was not expected
or preferred. But when the revolution became limited to one country, the
Bolsheviks faced real politics. The foreign policy environment, in other words,
the world dominated by bourgeois states stood in front of the Soviet Union.

This study focuses on whether the interests of the Soviet
state/Soviet working class were superior to the perspective of world
revolution. Soviet policies have been evaluated to what extent they contributed
to the perspective of and struggle for world revolution. In this context, the
main problematic of the study is that during Stalin period, the Soviet Union
retreated from the perspective of and struggle for world revolution but this does not mean that it was deviated from
Marxist-Leninist ideology.

Anahtar Kelimeler

Soviet Union, Marxism-Leninism, Stalin, Socialism in one country/World revolution, Fascism

Kaynakça

• KAYNAKÇAResmi YayınlarKitap-Diplomatiçeskiy Slovar, (1973). Tom 3, R-Ya red. A. Gromıko, İ. Zemskov, V. Hvostov, İzdatelstvo Politiçeskoy Literaturı, Moskva.-Ovsyanıy, İ. (1971) Tayna, V Kotoroy Voyna Rojdalas, Politizdat, Moskva.-Sipols, V. (1979). Diplomatiçeskaya Borba Nakanune Vtoroy Mirovoy Voynı, Mejdunarodnıye Otnoşeniya, Moskva. -Stalin, İ. (1947). Soçineniya, Tom 6, Gosudarstvennoye İzdatelstvo Politiçeskoy Literaturı, Moskva.-Stalin, İ. (1952). Soçineniya, Tom 7, Gosudarstvennoye İzdatelstvo Politiçeskoy Literaturı, Moskva. -VII Kongress Kommunistiçeskogo Internatsionala i Borba Protiv Faşizma i Voynı, (1975). İzdatelstvo Politiçeskoy Literaturı, Moskva.Kitap bölümü-Lenin, V. (1970). “Doklad o Kontsessiyah na Fraktsii RKP (B) VII Syezda Sovetov 21 Dekabrya”, Polnoye Sobraniye Soçineniy, Tom 42, Izdatelstvo Politiçeskoy Literaturı, Moskva, ss. 91-117.-Lenin, V. (1974). “Doklad o Vneşney Politike na Obyedinennom Zasedanii VTsİK i Moskovskogo Soveta”, Polnoye Sobraniye Soçineniy, Tom 36, Izdatelstvo Politiçeskoy Literaturı, Moskva, ss. 327-345.-Lenin, V. (1969). “Doklad na Sobranii Bolşevikov”, Polnoye Sobraniye Soçineniy, Tom 31, Izdatelstvo Politiçeskoy Literaturı, Moskva, ss. 103-112.-Lenin, V. (1970). “Doklad Vserossiyskogo Tsentralnogo İspolnitelnogo Komiteta i Soveta Narodnıh Komissarov o Vneşney i Vnutrenney Politike”, Polnoye Sobraniye Soçineniy, Tom 42, Izdatelstvo Politiçeskoy Literaturı, Moskva, ss. 128-161.-Lenin, V. (1969). “Imperializm, Kak Vysshaya Stadiya Kapitalizma”, Polnoye Sobraniye Soçineniy, Tom 27, Izdatelstvo Politiçeskoy Literaturı, Moskva, ss. 299-426.- Lenin, V. (1969). “Otsenka Momenta”, Polnoye Sobraniye Soçineniy, Tom 31, Izdatelstvo Politiçeskoy Literaturı, Moskva, ss. 132-144.-Lenin, V. (1970). “Reç na Torjestvennom Zasedanii Plenuma Moskovskogo Soveta Raboçih, Krestyanskih i Krasnoarmeyskih Deputatov, MK RKP(B) i MGSPS, Pocvyaşennom 3-ey Godovşçine Oktyabrskoy Revolyutsii”, Polnoye Sobraniye Soçineniy, Tom 42, Izdatelstvo Politiçeskoy Literaturı, Moskva, ss. 1-6.-Lenin, V. (1970). “Sobraniye Aktiva Moskovskoy Organizatsii RKP (B)”, Polnoye Sobraniye Soçineniy, Tom 42, Izdatelstvo Politiçeskoy Literaturı, Moskva, ss. 55-78.-Lenin, V. (1970). “Tezisı Doklada o Taktike RKP”, Polnoye Sobraniye Soçineniy, Tom 44, Izdatelstvo Politiçeskoy Literaturı, Moskva, ss. 3-12.-Lenin, V. (1973). “Voeyennaya Programma Proletarskoy Revolyutsii”, Polnoye Sobraniye Soçineniy, Tom 30, Izdatelstvo Politiçeskoy Literaturı, Moskva, ss. 131-143.-Lenin, V. (1969). “Yest Li Put K Cpravedlivomy Miry?”, Polnoye Sobraniye Soçineniy, Tom 32, Izdatelstvo Politiçeskoy Literaturı, Moskva, ss. 304-305.-Pankratova, A. & Potemkin, V. (1945). “SSSR-Deystvitelnıy Faktor Mira 1939 g.” İstoriya Diplomatii, red. Vladimir Potemkin, Tom 3, Gosudarstvennoye İzdatelstvo Politiçeskoy Literaturı, Moskva-Leningrad, ss. 671-700.
• Diğer YayınlarKitap-Baradat, L. P. (2012). Siyasal İdeolojiler, Kökenleri ve Etkileri, Çev: Abdurrahman Aydın, Siyasal Kitabevi, Ankara.-Çuyev, F. (1991). Sto Sorok Besed s Molotovım, Terra, Moskva.-Carr, E. H. (2004). Bolşevik Devrimi, Cilt 3, Çev: Tuncay Birkan, Metis Yayınları, İstanbul.-Claudin, F. (1990). Komintern’den Kominform’a Komünist Enternasyonal’in Bunalımı, Cilt 1, Çev: Yavuz Alogan, Belge Yayınları, İstanbul.-D’encausse, H. C. (2002). Lenin, Çev: Ali Cevat Akkoyunlu, Doğan Kitap, İstanbul. -Deutscher, I. (1990). Stalin Cilt II, Çev: Selahattin Hilav, Sosyal Yayınlar, İstanbul.-Eagleton, T. (1996). İdeoloji, Çev: Muttalip Özcan, Ayrıntı Yayınları, İstanbul. -Hitler, A. (1976). Kavgam, Toker Yayınları, İstanbul.-Hobsbawm, Е. (2011). Kısa 20. Yüzyıl Aşırılıklar Çağı, Çev: Yavuz Aloğan, 2.Basım, Everest Yayınları, İstanbul.-Küçük, Y. (1991). Sovyetler Birliği’nde Sosyalizmin Çözülüşü, Tekin Yayınevi, İstanbul. -Lefebvre, H. (1995). Yaşamla Söyleşi, Çev: Emirhan Oğuz, Belge Yayınları, İstanbul.-Lenin, V. (2011). Ne Yapmalı?, Çev: Arif Berberoğlu, Evrensel Basım Yayın, İstanbul.-Lenin, V. (1975). Rusya’da Kapitalizmin Gelişmesi, Çev: Seyhan Erdoğdu, Sol Yayınları, Ankara.-Marx, K. (1979). Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı, Çev: Sevim Belli, Sol Yayınları, Ankara.-Marx, K. & Engels, F. (2013). Alman İdeolojisi, Çev: T. Ok & O. Geridönmez, Evrensel Basım Yayın, İstanbul. -Murphy, J. T. (1996). Stalin, Çev: Celal Üster, Bilim ve Sosyalizm Yayınları, Ankara. -Stalin, J. V. (1997). Leninizmin Sorunları, İnter Yayınları, İstanbul.-Strong, A. L. (1988). Stalin Dönemi, Çev: Alaattin Bilgi, Onur Yayınları, Ankara.-Turan, M. İ. (2001). Yıkıntının Tarihi ve Teorisi, Etki Yayınları, İzmir.-Zubok, V. (2007). (A Failed Empire) The Soviet Union in the Cold War from Stalin to Gorbachev, The University of North Carolina Press, Chapel Hill.-Zubok, V. & Pleshkov, C. (1996). Inside the Kremlin’s Cold War: From Stalin to Khrushchev, Harvard University Press, Massachusetts.Kitap bölümü-Bora, T. (1989). “Rudolf Bahro: Kızıl, Yeşil ve Uçuk Yeşil”, Rudolf Bahro, Nasıl Sosyalizm? Hangi Yeşil? Ne İçin Sanayi?, der. Tanıl Bora, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, ss. 7-53.-Kleymenova, N. (2008). “Mejdunarodnıye Otnoşeniya v Yevrope v 1933-1935gg. Krizis Versalskoy Sistemı”, İstoriya Mejdunarodnıh Otnoşeniy 1918-1939, Tsentrpoligraf, Moskva, ss. 175-206.-Myagkov, M. (2006). “Ot Myuhenskogo Soglaşeniya Do Sovetsko-Germanskogo Dogovora Ot 23 Avgusta 1939 g.: Predıstoriya Voprosa”, Mejdunarodnıy Krizis 1939-1941 gg.: Ot Sovetsko-Germanskih Dogovorov 1939 Goda Do Hapadeniya Germanii Na SSSR, (red.) N. Yegorova, A. Zagorskiy et al., İzdatelstvo Prava Çeloveka, Moskva, ss. 47-60. -Sidorov, A. (2008). “Predvoeyennıy Politiçeskiy Krizis 1939g. Naçalo Vtoroy Mirovoy Voynı”, İstoriya Mejdunarodnıh Otnoşeniy 1918-1939, Tsentrpoligraf, Moskva, ss. 266-298.-Sidorov, A. (2008). “Stanovleniye Vneşney Politiki Sovetskoy Rossii. Genuezskaya Konferentsiya”, İstoriya Mejdunarodnıh Otnoşeniy 1918-1939, Tsentrpoligraf, Moskva, ss. 83-122.Makale-Ataöv, T. (1968). “Doğu Avrupa’nın Sosyalistleşmesinden Truman Doktrinine Kadar Soğuk Harp”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 23, Sayı 2, ss. 189-222. -Atılgan, G. (2001). “Marx’ta İdeoloji: Kapitalizmin Devrimci Bir Eleştirisinin Olanağı”, Praksis, Sayı 4, ss. 11-34. -Bekcan, U. (2016). “Sovyetler Birliği’nin Savaş Öncesi Döneme Bakışı (1933-1939): Nazilerin Avrupa’yı İşgalinin Sorumlusu Kim?” Uluslararası İlişkiler, Cilt 13, Sayı 50, ss. 101-118.Internet-Bland, W. B. (1977). “Stalin: Söylence ve Gerçeklik”, https://fkbcsite.wordpress.com/2016/01/11/stalin-soylence-ve-gerceklik-william-b-bland/, (ET: 14.03.2019).-Jdanov, A. (1939). “Angliyskoye i Frantsuzskoye Pravitelstva Ne Hotyat Ravnogo Dogovora s SSSR”, http://doc20vek.ru/node/585, (ET: 14.03.2019).-“To Appease Hitler; Unofficial Scheme”, http://trove.nla.gov.au/ndp/del/article/55914558, (ET: 14.03.2019).