VERGİ DENETİMİNDE ARAMALI İNCELEME USULÜNE İLİŞKİN VERGİ İHBAR ETKİSİ

Yıl 2019, Sayı: 37, 301 - 317, 24.10.2019

Ulvi Sandalcı

https://doi.org/10.30794/pausbed.513040

Cited By: 1

Öz

Vergilerin
en az kayıpla toplanması devletler için önem arz etmektedir. Birçok devlet bunu
sağlamak için etkin bir vergi denetim sistemi kurmaya çalışmaktadır. Türk vergi
sistemindeki vergi denetim usulleri olan vergi incelemesi, aramalı inceleme,
yoklama ve yaygın ve yoğun vergi denetimi ile etkin bir vergi denetimi
sağlanmaya çalışılarak vergi gelirlerinin en az kayıpla tahsil edilmesi
hedeflenmektedir.

Vergi
denetim usullerinden aramalı inceleme ile doğrudan ilişkisi olan vergi ihbar
mekanizması da aynı amaca hizmet etmektedir. Vergi ihbarı ile vergi kayıp ve
kaçağı tespit edilerek vergi gelirlerinin en az kayıpla tahsil edilmesi sağlanmaya
çalışılmaktadır. Vergi ihbarında bulunan vatandaşlara belli tutarlarda ihbar
ikramiyeleri verilerek bu mekanizmanın vatandaşlarca kullanılması teşvik
edilmektedir. Çalışmada vergi ihbar mekanizmasının vergi denetimine ilişkin
etkisi belge taraması tekniğiyle betimleyici bir analiz ile araştırılmıştır. Çalışmada
ulaşılan sonuca göre vergi ihbarının aramalı inceme yoluyla vergi denetimine
önemli bir katkısı bulunmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Vergi Denetimi, Aramalı İnceleme, Vergi İhbarı

Kaynakça

• Abdioğlu, H. (2007). “Vergi Denetiminde Kırmızı Bayrakların Kullanımı”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 36, ss. 161–72.
• Akdoğan, A. (2013). Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi (Temel İlke ve Esaslar, Vergileme ve Vergiler Hukuku, Uygulama Örnekleri). Gazi Kitabevi, Ankara.
• Aslan, M. Ü. (2019). http://www.vergivizyon.net/ihbar-ikramiyesi/ İhbar İkramiyesi, , (01.12.2019)
• Beşel, F. (2017). Türkiye’de Vergi Denetiminin Ekonomik Ve Hukuki Etkinliği, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Bilici, N. (2013). Türk Vergi Sistemi, Seçkin yayıncılık, Ankara.
• Budak, T. (2009). “Türk Vergi Hukukunda İhbar ve İhbar İkramiyesi”, Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 52. Seri/Yıl 2009, Prof. Dr. Şerafettin Aksoy’a Armağan.
• Çam, M. U. (2017). “Vergi Denetiminde Anayasaya Aykırı Elkoyma Yetkisi”, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 4.
• Çelikkaya, A. (2013). “Verginin tanımı, Amaçları, Tarihsel ve Teorik Gelişimi, Vergi Teorisi”, (Ed: İ. Sağbaş), Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını, Yayın No: 1915, 2013, s.4
• Doğrusöz, A.B. (2010). “Aramalı Vergi İncelemesi”, Yaklaşım Dergisi, sayi 206 (Şubat 2010), Ankara.
• Ergen, Z. ve Kılınçkaya, L. (2014). “Türkiye’de Vergi Denetim Sistemi ve Sistemin Aksaklıklarının Değerlendirilmesi”, Sosyoekonomi, 2014-1.
• Gınalı, A. (2010). “Vergi İhbarı Sonucu Ödenecek İhbar İkramiyesinin Usul ve Esasları”, Mali Çözüm, Eylül-Ekim.
• Gediz Oral, B., Arpazlı Fazlılar, T. ve Koç, Ö. E. (2015). “Kayıtdışı Ekonomiyi Önlemeye Yönelik Bir Öneri: Vergi Denetim Üst Kurulu”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.20, S.2, s.119-149.,
• Gelir İdaresi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Daire Başkanlığı. (2007). Tüm Yönleriyle Vergi İncelemesi, Yayın No: 50, s.7
• Gemmell, N. ve Ratto, M. (2012). “Behavioral Responses To Taxpayer Audits: Evidence From Random Taxpayer Inquiries”, National Tax Journal 65(1):33–58.
• Hepaksaz, E., Çevikcan, F. ve Öz, E. (2011). “Aramalı Vergi İncelemesi ve İşlerliği”, Vergi Dünyası Dergisi, 354:149–57.
• Hesap Uzmanları Derneği, (2004). Denetim İlke ve Esasları 1, Yıldız Ofset, 3. Baskı. İstanbul.
• MASAK Faaliyet Raporu, (2017), http://www.masak.gov.tr/tr/content/faaliyet-raporlari/43 ( 15.01.2019)
• Kırbaş, S. (2012). Vergi Hukuku, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Oğuztürk, B. S. (2015). “Türkiye’de Vergi Denetiminde Yeni Dönem”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, Cilt:7, Sayı:13.
• Oktar, S. A. (2008). Vergi Hukuku. Türkmen Kitabevi. İstanbul.
• Sandalcı, İ. (2018). Vergi İhbarını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Araştırması, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, , Kütahya .
• Şeker, H. N. (1994). Hukuksal Yapısıyla Vergi İncelemesi, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Şamiloğlu, F. (2001). “Etkin Bir Vergi Denetiminde Temel Finansal Tabloların Analizinin Önemi”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı 56, ss. 1–11, s.1
• Pınar, B. ve Taylar, Y. (2013). “Türk Vergi Hukukunda Kamusal Bir Denetim Yolu Olarak Vergi Araması”, Ceza Hukuku Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 21.
• Taşdelen, A. (2003). “Vergisel Arama”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.5, S.2.
• Tecim, B. A. H. (2008). Kayıt Dışı Ekonomide Vergi ve Vergi Denetiminin Önemi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Tekin, A. (2012). Vergi Hukuku, Meta Basım Yayıncılık, İzmir.
• Tekin, F., Çelikkaya, A. (2018). Vergi Denetimi. Seçkin Yayıncılık.
• Türkay, İ. (2015). Vergi Kayıp- Kaçağının İhbarı ve Muhbire Ödenecek İhbar İkramiyesi, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Haziran, Ankara.
• Uğur, A. A. (2016). “Vergi Denetimi Etkinliğinde Risk Analizi Sisteminin Uygulanabilirliği (Gaziantep Halı Sektörü Üzerine Örnek Bir Uygulama)”, International Journal of Public Finance, Vol./Cilt: 1, Issue/Sayı: 2, ss. 122 – 145.
• Ün, R. (2008). “Aramalı Vergi İncelemesi Usul ve Esasları I”, Yaklaşım Yayınları, Sayı:191, Kasım.
• Ünal, A. (2007). Türkiye’de Vergi Denetimi Ve Vergi Denetimlerinin Denetim İçerisindeki Rolü, Vergi Denetmenleri Derneği Eğitim Yayınları Serisi, No:13, Ankara.
• VDK Faaliyet Raporu, (2017), https://www.vdk.gov.tr/File/?path=ROOT%2f1%2fDocuments%2fDosya%2fVDK_Faaliyet_Raporu_2017.pdf ( 15.01.2019)
• Vergi Usul Kanunu. (1961). Md. 127, 142, 143, 144, 145, 147, 359 Resmi Gazete 10/1/1961 Sayı: 10703. 11/1/1961 10704. 12/1/1961 10705
• Yaşin, M. (2016). “Türk-Amerikan Vergi İhbar ve İkramiyesi Kurumlarının Karşılaştırılması, Sorunlar Ve Çözüm Önerileri”, Vergi Dünyası (1. Baskı), Eylül.
• Yoruldu, M. ve Yoruldu, N. Z. (2016). “Türkiye’de Vergi Kayıp ve Kaçaklarının Önlenmesinde Vergi Denetimi Ve Muhasebe Meslek Mensuplarının Rolü Üzerine Bir Değerlendirme”, Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, Cilt:1 Sayı: 1, s. 52-53
• Yurteri, İ. (2012). “Türk Vergi Sisteminde Yoklama ve Yaygın ve Yoğun Vergi Denetimi”, TBB Dergisi 2012 (100).
• 1905 Sayılı Menkul ve Gayrimenkul Emval İle Bunların İntifa Haklarının ve Daimi Vergilerin Mektumlarını Haber Verenlere Verilecek İkramiye Hakkında Kanun (1931), Resmi Gazete, Sayı: 1990, 26/12/1931.
• http://www.gib.gov.tr/yardim-ve-kaynaklar/yararli-bilgiler/muhbir-ikramiyesi-oranlari (10.12.2018)
• http://www.gib.gov.tr/kurumsal/stratejik-yonetim/faaliyet-raporlari (15.12.2018)