KURAMDAN EYLEME AKADEMİDEN AKTİF SİYASETE: BEHİCE BORAN'IN AYDIN KİMLİĞİ ÜZERİNE KURAMSAL BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2020, Sayı: 38, 19 - 38, 29.01.2020

Ayşem Sezer Şanlı

https://doi.org/10.30794/pausbed.652872

Cited By: 1

Öz

Behice Boran, gerek Türk siyasal yaşamında gerek Türkiye akademisinde adı birçok ilk ile anılan önemli bir siyasetçi ve akademisyendir. Boran, Türkiye’nin ilk kadın Marksist sosyoloğu olarak birçok önemli başarıya imza atmıştır. 1960’lı yıllarda ise, aktif siyasetin içerisinde önemli bir yer edinmiştir. 1965 seçimlerinde, Türkiye İşçi Partisi’nin Urfa Milletvekili olarak parlamentoya giren Boran, 1970 yılında partisinin genel başkanlığa seçilmiş; ilk kadın parti genel başkanı olmuştur. Boran’ın akademisyenliği ve siyasetçiliği yaşantısında organik bir bütünlük oluşturmakta; onun aydın kimliğine bir bütünlük kazandırmaktadır. Çalışma, Boran’ın aydın kimliğinin inşasını ele almakta ve dört temel bölümde yapılandırılmaktadır. Birinci bölümde, çalışmanın kuramsal perspektifinden hareketle aydın kavramı sorunsallaştırılmaktadır. İkinci bölümde, Boran’ın yaşam öyküsü ele alınmaktadır. Üçüncü bölümde, Boran’ın akademisyenlik yaptığı yıllardaki faaliyetleri ve sosyolog kimliği değerlendirilmektedir. Son olarak dördüncü bölümde ise, Boran’ın Türkiye İşçi Partisi’nde yürüttüğü vazifelerinden hareketle aktif siyasetçiliği irdelenmektedir. Sonuç olarak bu çalışmada Boran, işçi sınıfının organik aydını ve kitlelerin muhalif-uzman aydını olarak nitelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Aydın, Behice Boran, Halk Sosyolojisi, Türkiye İşçi Partisi

Kaynakça

• Ahmad, F. (2006). Bir Kimlik Peşinde Türkiye, (Çev: S. C. Karadeli), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Atılgan, G. (2007a). Behice Boran. Siyasal ve Entelektüel Bir Biyografi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atılgan, G. (2007b). “Behice Boran”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 8- Sol, (Ed: Murat Gültekingil), s. 436-477, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Atılgan, G. (2017). “Behice Boran: Hayat Hikâyesi ve Siyasi Fikirlerinden Çizgiler”, Türkiye’nin 1960’lı Yılları, (Ed: Mete Kaan Kaynar), s.441-453, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Aydın kelimesi, https://sozluk.gov.tr/,(12.11.2019).
• Bağla, L. (1977). “Antonio Gramsci ve Aydınların Rolü Sorunu”, Birikim, 97(1), 84-92.
• Bodin, L. (2000). Aydınlar, (Çev: Mehmet Dündar), Gündoğan Yayınları, Ankara.
• Bora, T. (2017). Cereyanlar. Türkiye’de Siyasi İdeolojiler, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Boran, B. (1962). “Türkiye’de Burjuvazi Yok mu?”, Yön Dergisi, 39, 8-9.
• Boran, B. (1970). Türkiye ve Sosyalizmin Sorunları, Tekin Yayınevi, İstanbul.
• Börklüoğlu, L. (2019). Tanzimat’tan Günümüze Türk Siyasal Hayatı, Dora Yayınevi, Bursa.
• Buçukcu, Ö. (2017). “Türkiye’de 1960’lı Yıllar ve Sosyalist Sol”, Kuruluş Yıllarından 12 Eylül’e Cumhuriyet Dönemi Türk Siyasal Hayatı, (Ed: Öner Buçukcu), s. 95-141, Bibliyotek Yayınları, Ankara.
• Çağan, K. (2003). “Entelektüel İmgesi Üzerine”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1): 161-170.
• Erbaş, H. (2015). “Türkiye’de Bedeller Ödemiş Bir Sosyolojik Düşünce Ustası: Sosyolog Behice Boran”, Mülkiye Dergisi, 39(3), 5-57. Ertong, G. (2010). “100. Doğum gününde ‘Halk Sosyoloğu’ Behice Boran”, Yurt ve Dünya Dergisi, 1, 11-21.
• Foucault, M. (2005). Entelektüelin Siyasi İşlevi, (Çev: Işık Ergüden, Osman Akınhay ve Ferda Keskin), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Gelgeç Bakacak, A. (2012). “Behice Boran’da Toplumsal Yapı Kavramı”, Türklük Bilgisi Araştırmaları, 37, 55-69.
• Gramsci, A. (2011). Hapishane Defterleri, (Çev. Adnan Cemgil), Belge Yayınevi, ,İstanbul.
• Gün Siyasi Haber ve Yorum Dergisi, “Adanmış Bir Yaşam Behice Boran”, 33, 1987.
• Güreli, N. (2006). 1 Mayıs 1977, Türkiye Devrimcilerinin İki 1 Mayıs Belgeseli, 2. Baskı, Ozan Yayıncılık, İstanbul.
• Karpat, K. (2017). Kısa Türkiye Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul.
• Kasapoğlu, A. (2011). “Bir Halk Sosyolojisi Örneği Olarak Adımlar Dergisinin Semiyotik İncelemesi”, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 14(1), 135-191.
• Lenin, V. İ. (2010). Ne Yapmalı?, (Çev: F. B. Aydar), Agora Kitaplığı, İstanbul.
• Mumcu, U. (1993). Bir Uzun Yürüyüş, 8. Baskı, Tekin Yayınevi, İstanbul.
• Sargın, N. (1987). “Bağımsızlık, Demokrasi ve Sosyalizm Mücadelesine Adanmış Bir Yaşam”, Gün Siyasi Haber ve Yorum Dergisi, 33, 3-6.
• Sargın, N. (2010). Behice Boran. Yazılar, Konuşmalar, Söyleşiler, Savunmalar, Cilt 1, TÜSTAV Türkiye Sosyal Tarih Araştırma Vakfı, İstanbul.
• Sartre, J. P. (2010). Aydınlar Üzerine, (Çev: Aysel Bora), Can Yayınları, İstanbul.
• Silier, O. (2007). “TİP’in İkinci Dönemi”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 8 Sol, (Ed: Murat Gültekingil), s. 432-436, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Şener, M. (2007). “Türkiye İşçi Partisi”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 8 Sol, (Ed: Murat Gültekingil), s. 356-376, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Şener, M. (2017). “Yön ve Milli Demokratik Devrim Hareketleri”, Türkiye’nin 1960’lı Yılları, (Ed: Mete Kaan Kaynar), s. 359-397, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Tekeli, İ. (2011). “Sosyal Bilimci ve Siyasetçi Olarak Behice Boran Hesabı Akılla Verilen Bir Yaşam”, Sosyoloji Dergisi, 23-24, 1-45.
• TÜSTAV (1985), Behice Boran’dan Seçmelerle 10 Yıl, Tip Yayınları, İstanbul.
• Uzuner, M. G. (2016). “Batı Marksizm’i: Üstyapının Sahne Alışı”, Siyaset Sosyolojisi, (Ed: Feride Acar ve Hasan Faruk Uslu), s. 95-142, Dipnot Yayınları, Ankara.
• Varel, A. (2017). “Altmışlı Yıllar Türkiye’sinde Sınıf ve Siyaset: Meşruiyet Savaşımı, Siyasal Yükselişi ve İç Bölünmeleriyle TİP”, Türkiye’nin 1960’lı Yılları, (Ed: Mete Kaan Kaynar), s.397-435, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Vergin, N. (2006). “Entelektüel Olmak ya da Olmamanın Sosyolojik Belirlemeleri Üzerine Bir Deneme”, Doğu Batı- Entelektüeller III, 37, 9-35.
• Yetiş, M. (1982). “Gramsci ve Aydınlar”, Mülkiye Dergisi, 236(1), 1-25.
• Yönetmen. Bayındır, G., Kızıler, G., Küçükarslan, O., Özyılmaz, Ö. Ve Süzük, A. Ş. (2006). “Akıntıya Karşı… Behice Boran: Tek Başına Bir Koro”, SİNEGÖZ Film Atölyesi, 2006.